«Άφησε τον κόσμο να ζήσει όπως αυτός διάλεξε κι άφησε τον εαυτό σου να ζήσει όπως εσύ διάλεξες», είπε ο έρμος ο Ρίτσαρντ Μπαχ το 1936 και φαίνεται πως μάλλον πολύς κόσμος είχε τα μάτια και τ’αφτιά του κλειστά όταν η θέση αυτή βγήκε στη δημοσιότητα, αλλά και πώς από τότε μάλλον εξακολουθούμε πανηγυρικά να τον αγνοούμε.
Όσον αφορά στις επιλογές μας είναι καθαρά δικές μας, αφού εμείς είμαστε αυτοί που θα κληθούμε ν’ αντιμετωπίσουμε τις όποιες συνέπειες απορρέουν μετέπειτα από αυτές. Οπότε γενικά όταν κάποιος επεμβαίνει στις αποφάσεις μας επηρεάζει το βάρος των ευθυνών που θα επιρρίψουμε σ’ εμάς γιατί θα νιώθουμε την ανάγκη να μην πάρουμε όλη την ευθύνη αφού εξ αρχής πορευτήκαμε, τρικυμία εν κρανίω, χέρι-χέρι με τον άλλον.
Όλο αυτό, σαφώς, όταν συμβαίνει σε σχέση περιπλέκεται κι άλλο («πόσο ακόμα;» θα μου πεις και θα έχεις και δίκιο). Όπως πολλοί έχουν πει «η ζωή είναι ο καλύτερος σεναριογράφος». Έχει τρομερή αίσθηση του χιούμορ κι ελλειπή ενσυναίσθηση των συναισθημάτων που προκαλεί. Γι’ αυτό όταν μας φέρνει σε καταστάσεις που άνετα μπορούν να χαρακτηριστούν «τραγικές ειρωνείες» δεν μας πιάνει εξαπίνης. Ως ένα βαθμό έχουμε συνηθίσει το μάταιο στον έρωτα. Συνεχίζει παρ’όλα αυτά να μας προκαλεί έκπληξη η συνειδητοποίηση πως πέσαμε έξω. Και φυσικά δεν αναφέρομαι τόσο σε περιπτώσεις που ο άλλος (όπου άλλος το έτερον ήμισυ, ερωτικός σύντροφος, εραστής κλπ) επηρεάζει την κρίση μας στο εκάστοτε δίλημμα, αλλά όταν ο ίδιος το θέτει.
Διλήμματα της τάξεως «ή διαλέγεις εμένα ή τον φίλο σου», «ή εμένα ή το άθλημά σου», «ή εμένα ή τη συγγραφή» προέρχονται από κόμπλεξ κατωτερότητας κι ανασφάλειες. Όποιος σε βάζει να διαλέξεις μεταξύ αυτού και του άλλου ακυρώνει κατευθείαν τον εαυτό του. Δεν είναι υγιές να στηρίζουμε την απόδειξη του έρωτα σε κάτι τόσο ειδεχθές όπως η εμφύτευση ενός διλήμματος που μας εμπεριέχει στη μια άκρη του ζυγού, στο μυαλό του άλλου. Εκεί ποντάρουμε πως ο άλλος θα μας διαλέξει, όμως ήδη αφήνοντας το δίλημμα στο τραπέζι βγαίνουμε εκτός συναγωνισμού.Κι αν ο άλλος από αφέλεια κι αγάπη -περισσότερη από όση μας αξίζει- κάνει το λάθος να διαλέξει εμάς θα έπρεπε να υπάρχει διαιτητής που να μας δίνει κόκκινη κάρτα και να μας βγάζει εκείνος εκτός, ώστε να προστατεύεται από τη συναισθηματική κρίση του ερωτευμένου.
Δεν είμαστε καλοί εραστές οι άνθρωποι. Νομίζουμε πως έρωτας σημαίνει πλήρης αυταπάρνηση και πως σε περίπτωση απουσίας αυτού του χαρακτηριστικού δε χαρακτηρίζεται έτσι. Έχουμε εγωισμό, σε ποσότητα αρκετή για να μας εφοδιάζει με θολωμένη κρίση και θράσος να εκφράζουμε τις κουταμάρες που μας παραγγέλνει. Είμαστε τόσο εγωιστές μάλιστα που όταν φάμε το «Χ» απορούμε κιόλας. Πιστεύουμε τόσο πεισματικά πως το αίτημά μας είναι απόλυτα ορθό και λογικό. Δεν έχουμε μάθει να σεβόμαστε τις επιλογές του άλλου και να δείχνουμε κατανόηση στο χώρο του. Να μην τον φορτώνουμε με άσκοπα κι άλογα ερωτήματα απλά γιατί εμείς δεν είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε τις ανασφάλειές του απτόητου «εγώ» μας.
Ας το πούμε άλλη μια φορά να το εμπεδώσουμε: Όποιος σε βάζει να διαλέξεις μεταξύ αυτού και του άλλου ακυρώνει κατευθείαν τον εαυτό του. Ας πορευθούμε μ’ αυτό ως εφόδιο στη μάχη με αυτό το αλώβητο, τρομακτικό, αφελές «εγώ» μας.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου