Να το φιλοσοφούμε πού και πού

Σήμερα ας μιλήσουμε με γνωμικά· «Η φιλοσοφία ενός αιώνα είναι ο κοινός νους του επόμενου», ας ξεκινήσουμε μ’ αυτό.

Ό,τι σκεφτόμαστε και καταγράφουμε εμείς τώρα, θέτει τις βάσεις για όσα θα υλοποιηθούν από τους φιλόδοξους τύπους με εναλλακτική σκέψη του μέλλοντος. Όπως εμείς έχουμε ως βάση για την αμφισβήτηση, τον προβληματισμό ή την αποδοχή των θέσεων των προγενέστερων, έτσι στο μέλλον αυτά που συζητάμε εμείς τώρα, όλοι μας οι στοχασμοί θα αποτελούν την παρακαταθήκη των δικών μας απογόνων. Αν όμως πάψουμε να φιλοσοφούμε;

«Ο νους, από τη στιγμή που θα επεκταθεί στις διαστάσεις των μεγάλων ιδεών, δεν μπορεί να ξαναγυρίσει στο αρχικό του μέγεθος», κι ας πιαστούμε τώρα από αυτό. Ο νους μας είναι ένα εργαλείο που έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται πολύπλοκα συστήματα. Αν αρκεστούμε στις απλές καθημερινές σκέψεις του «τι να μαγειρέψω;», «πού να πάω διακοπές;», «να κάνω μπάνιο αργότερα» είναι σαν να έχουμε στην κατοχή μας τον πιο ισχυρό υπολογιστή και τον χρησιμοποιούμε μόνο για πασιέντζα και ναρκαλιευτή· ο τελειότερος ορισμός της σπατάλης. Ξεχνιόμαστε, κι ενώ μας αρέσει να κάνουμε συζητήσεις με άλλους ανθρώπους για τις μεγάλες ιδέες παρασυρόμαστε από την ιλιγγιώδη ταχύτητα της χαώδους καθημερινότητας κι αρκούμαστε σ’ αυτά που προλάβαμε.

Οι μεγάλες ιδέες είναι καθαρά δημιουργία του ανθρώπου για τον άνθρωπο. Προέκυψαν γιατί η πνευματική αβελτηρία ήταν ανυπόφορη για τους δημιουργούς τους. Όπως ακριβώς είναι και για μας παρόλο που έχουμε βρει υποκατάστατά τους και κάπως ξεγελιόμαστε. Μέσα από τις μεγάλες ιδέες ανακαλύπτουμε πτυχές μας που μέχρι πρότινος δεν ξέραμε πως υπήρχαν. Είναι για τη σκέψη η καλύτερη αφύπνιση, τη θέτει σε εγρήγορση κι όταν αυτό γίνεται τακτικά βρίσκει καινούριους δρόμους με άγνωστους προορισμούς για να κάνει τα ταξίδια της. Στο δρόμο κάτι θα της κεντρίσει το ενδιαφέρον, κάτι καινούριο που δεν είχε ξαναδεί από εκείνη την οπτική. Γιατί πήρε για πρώτη φορά τον πίσω δρόμο κι ενώ τόσον καιρό παρατηρούσε τη βόρια όψη τώρα κοιτά τη δυτική.

Το «σημασία δεν έχει ο προορισμός αλλά το ταξίδι», για τα ταξίδια του νου, είναι μια ακόμη μεγαλύτερη αλήθεια. Μπορείς να μάθεις περισσότερα πράγματα για σένα φιλοσοφώντας -είτε μόνος είτε σε παρέα- από ότι ζώντας για δέκα χρόνια μόνο με τον εαυτό σου ικανοποιώντας απλώς τις βασικές σωματικές σου ανάγκες. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν είσαι όσα κάνεις -άνθρωποι με κινητικές αναπηρίες δεν μπορούν να «κάνουν» τόσα πράγματα στον υλικό κόσμο αλλά να υπάρχουν καλύτερα από το μέσο άνθρωπο- είσαι όσα έχεις τη δυνατότητα να σκεφτείς. Κι φτάνεις μέχρι εκεί που θα φτάσεις το μυαλό σου, το πόσο θα το χρησιμοποιήσεις στο max ή το αν θα αρκεστείς στο min.

Είσαι το πώς αλληλεπιδράς με τους άλλους ανθρώπους, αλλά και μ’αυτόν μέσα σου όταν βρίσκεστε οι δυο σας. Είσαι ακόμη, τα συναισθήματα που φοράς και το πόσο ονειρεύεσαι, το πόσο ανησυχείς κι άρα το πόσο φιλοσοφείς – εκεί δε θέλαμε να καταλήξουμε; Τέλος, «Επιστήμη είναι ό,τι ξέρουμε. Φιλοσοφία είναι ό,τι δεν ξέρουμε», είναι σημαντικό να μην εξερευνούμε μόνο όσα ξέρουμε, η επιστήμη πριν γίνει «δόγμα» ήταν ιδέα, θεωρία. Κάποιου που χαρακτηρίστηκε «θεόμουρλος» από αυτούς της εποχής του, ενώ τελικά υπήρξε σπουδαίος, γιατί σκέφτηκε πέρα από εκεί που θεωρήθηκε «γνωστό».