Σου στερούν κάτι που ως τώρα είχες· πόσο εύκολα προσαρμόζεσαι;

Προσωπική πρόοδος είναι να βρεις πώς να διαχειρίζεσαι τη ζωή σου όταν πρέπει να τη ζήσεις με στερήσεις. Είναι εύκολο να μιλάς και να πράττεις εκ του ασφαλούς, με λυμένα τα χέρια. Όταν, όμως, «το ζωνάρι σφίξει», εκεί φαίνεται πόσο καλός καπετάνιος είσαι τελικά.

Οι στερήσεις που μπορεί κανείς να βιώσει είναι είτε υλικές είτε συναισθηματικές. Και οι δύο είναι εξίσου δύσκολες, λόγω αδυναμίας της ανθρώπινης φύσης να προσαρμόζεται ταχύτατα και με μεγάλη ευκολία σε νέα δεδομένα και καταστάσεις. Νομίζουμε ότι έχουμε διαχειριστεί με επιτυχία κάποια γεγονότα που συμβαίνουν αιφνίδια στη ζωή μας, ενώ στην πραγματικότητα απλώς έχουμε κρύψει κάτω απ’ το χαλί τα πραγματικά μας αισθήματα. Είναι σημαντικό να βρεις τη θετική πλευρά στη νέα κατάσταση, να απομακρύνεις τις αρνητικές σκέψεις και να προσπαθήσεις να προσαρμοστείς.

Οι υλικές στερήσεις έχουν σχεδόν πάντα αρνητική επιρροή στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Αυτό συμβαίνει σε παροδική οικονομική δυσχέρεια ή εν πάση περιπτώσει σε πρωτόγνωρη, όταν το άτομο αναγκάζεται να ζήσει με λιγότερα χρήματα απ’ όσα είχε συνηθίσει ως τώρα. Κάποιος που μεγάλωσε με στερήσεις έχει μάθει θέλοντας και μη να ζει μ’ αυτές. Έχει προσαρμόσει εξ αρχής τις δραστηριότητές του και τις επιλογές του στην οικονομική του δυνατότητα. Μπορεί η λίστα από χόμπι, εξορμήσεις κι εξόδους, να είναι περιορισμένη, αλλά σίγουρα είναι πιο εύκολο να επιλέξεις παρά να προσαρμοστείς.

Αυτός που μέχρι πρότινος δεν αντιμετώπιζε οικονομικό πρόβλημα και ξάφνου καλείται να λειτουργήσει με νέα δεδομένα, θα δυσκολευτεί περισσότερο. Κι αυτό γιατί η προσαρμογή είναι μια πράξη πολυδιάστατη, πολύπλοκη και χρονοβόρα, ενώ η διαλογή γίνεται σε μια στιγμή.

Εκτός από στερήσεις που αφορούν στη βιοπάλη, αυτές που χρήζουν εξίσου σημαντικής αντιμετώπισης είναι οι είναι οι συναισθηματικές. Όταν ξαφνικά αναγκαστείς να αλλάξεις συναισθηματική κατάσταση, σε μια απώλεια, έναν χωρισμό, μια επίπονη ψυχολογική διαδικασία, και καταφέρεις σύντομα να ορθοποδήσεις, να συνέλθεις, να βρεις τις ισορροπίες και τις σταθερές σου, να βγεις αλώβητος και ανεπηρέαστος, τότε πλέον μιλάμε για προσωπική πρόοδο.

Τα συναισθήματα είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμα από τις υλικές απολαύσεις. Κυρίως γιατί είναι υπό τον έλεγχο του μυαλού κι εφόσον αυτό δέχεται επιρροή από το υποσυνείδητο παρασύρεται ευκολότερα στον φαύλο κύκλο της επανάληψης κακεντρεχών συνειρμών. Είναι δύσκολο να αποδεχτείς σύντομα τη νέα κατάσταση και να πείσεις τον εαυτό σου ότι μπορείς να ζήσεις με διαφορετικά συναισθήματα, ότι ακόμα και αυτά που θα στερηθείς από κάπου μπορείς να τα βρεις με την ίδια ευκολία κάπου αλλού.

Στέρηση είναι το αποτέλεσμα της προσωρινής ή μακροπερίοδης απουσίας μιας εξάρτησης. Είμαστε εξαρτημένοι απ’ τα χρήματα, αλλά κι από πρόσωπο, απ’ το συναισθηματικό μας κόσμο. Νομίζουμε πως δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτά αν ξαφνικά χάσουμε ένα μέρος από τις οικονομικές απολαβές μας, ότι θα αλλάξει ραγδαία η καθημερινότητά μας, ότι απειλούνται οι συνθήκες διαβίωσής μας. Αντίστοιχα, πιστεύουμε ότι δε δεθούμε συναισθηματικά με κανένα άλλο πρόσωπο κι ότι κάθε άνθρωπος αφήνει πάνω μας σημάδια από τα οποία δεν μπορούμε να απαλλαγούμε.

Εξαρτημένοι στο βωμό του καταναλωτισμού, δίνοντας μεγάλη σημασία στο τι έχουμε και τι μας λείπει, φοβόμαστε τις στερήσεις και τις αλλαγές. Μήπως τελικά προσωπική πρόοδος δεν είναι μόνο η ικανότητα ταχείας προσαρμογής, αλλά και η εξάλειψη των εξαρτήσεών σου;