Η θέση του θύματος είναι περιζήτητη.
Εκπαιδευμένοι να θυσιάζονται, φοβούμενοι να πράξουν τα ανάλογα, απαλλαγμένοι από την ευθύνη και την υποχρέωση ν’ αντιμετωπίσουν, να επεξεργαστούν και να λάβουν θέση απέναντι σε ηθικά και πρακτικά διλήμματα, με όλο τον κόπο και τις επιπτώσεις που έχουν οι ελεύθερες επιλογές.
Η θυματοποίηση ξέρεις είναι μια στάση ζωής. Δεν ευθύνομαι ποτέ και για τίποτα, και είμαι εξ’ορισμού το θύμα σε όποιαδήποτε κατάσταση.
Το καλό θύμα μυρίζεται το θύτη. Περίεργο ή όχι τον ελκύει, του παραχωρεί τον απαραίτητο χώρο να κάνει τα παιχνίδια του, να φερθεί με σαδισμό, να κουνάει το ντέφι και το θύμα να χορεύει προς τέρψη του κοινού. Το θύμα γουστάρει, είναι μαζόχας, δε θέλει να ξεφύγει, του αρέσει η αλυσίδα, με αυτήν νιώθει ασφάλεια, στο παιχνίδι αυτό ξέρει καλά τους κανόνες.
Το θύμα τον αγαπάει τον θύτη του, μα πιο πολύ τα δεσμά του. Έστω και αν μπορεί να τα σπάσει δεν θα προσπαθήσει καν. Μπορεί να σου γκρινιάζει, να σου λέει πως δε θέλει άλλο, αλλά δε θα δεις ούτε μια φορά να κάνει ένα βήμα έξω από τον ασφυκτικό κλοιό μέσα στον οποίο έχει οχυρωθεί.
Μη βιαστείς να το παρομοιάσεις με το σύνδρομο της Στοκχόλμης. Εδώ μιλάμε για ξεκάθαρες επιλογές, για συνειδητοποιημένα θύματα και όχι για τυχαίες καταστάσεις όπου σου αναθέτουν ρόλους, εδώ μιλάμε για εξουσία. Γιατί και το θύμα έχει εξουσία και ας μη του φαίνεται.
Είναι αυτοί οι τύποι που η αυτοεκτίμησή τους χτυπάει πάτο σε συνδυασμό με το ό,τι κάνουν τα πάντα για τον άλλον θυσιάζοντας τα δικά τους θέλω και χαρά.
Ξέρεις πόσα τέτοια θύματα κυκλοφορούν ανάμεσά μας; Ξέρεις άραγε πόσο σαδισμό μπορούν να γεννήσουν στον άλλον και πόσο είναι διατεθειμένοι να υποφέρουν; Δε φαντάζεσαι, γιατί είναι πέρα από κάθε φαντασία.
Πάρε για παράδειγμα την κυρία Μαρία, τη φίλη της μάνας σου. Την έχεις κρυφακούσει να γκρινιάζει καθημερινά για την τύχη της την ταξιθέτρια η οποία αυτή ευθύνεται που ο άντρας της ξενοκοιμάται. Η κυρία Μαρία είναι μια γυναίκα σαν όλες τις άλλες παντρεμένες γυναίκες που ο άντρας τους δεν εκτιμά καμιά από τις θυσίες που έκαναν για να είναι σωστές νοικοκυρές, δούλες και κυρές.
Σημείωσε τη λέξη «θυσία» σε παρακαλώ.
Γράψε λάθος μάτια μου και σκέψου πόσα χρόνια ακούς το ίδιο τροπάριο; Γιατί η κυρία Μαρία εφόσον δε γουστάρει, κάνει όλα τα γούστα του κυρίου Βαγγέλη και δε του έχει δώσει τη βαλίτσα στο χέρι;
Αναλογίσου επίσης ότι ο κύριος Βαγγέλης διόλου κακός δεν είναι με την κυρία Μαρία. Τα πάντα τις προσφέρει, εκτός από τον ίδιο τα βράδια ψυχή τε και σώματι.
Και τώρα πες μου, πόσο καημένη είναι η κυρία Μαρία; Ποιος είναι ο θύτης της πέραν από τον ίδιο της τον εαυτό; Κανείς άλλος, σωστά το σκέφτηκες.
Αν η κυρία Μαρία έδωσε το ντέφι στον κύριο Βαγγέλη, έσφιξε και την αλυσίδα στο ένα μέτρο και αποφάσισε πως αυτό είναι ζωή, δέσμευση, αγάπη, καλή σύζυγος, δεν ευθύνεται άλλος παρά μονάχα αυτή.
Δεν εγκρίνω τον κύριο Βαγγέλη, γιατί όπως και να έχει αν εσύ θέλεις να γίνεις το θύμα μου, εγώ αποφασίζω ότι δεν θέλω να γίνω ο θύτης κανενός. Το να εξουσιάζεις κάποιον είναι ιδρυματικό και όχι επίτευγμα, είτε ως θύτης είτε ως θύμα.
Οι άνθρωποι δεν είναι αρκούδες, που για χάρη μας φοράνε χαλκά στη μύτη και τους φέρνουμε βόλτες στα πανηγύρια. Τέτοιες θυσίες να τις απεύχεσαι, γιατί μυρίζουν υπαρξιακή αυτοχειρία. Σωστά διάβασες, αυτοχειρία της ελευθερίας, των αυθεντικών συναισθημάτων, της προσωπικής χαράς έναντι μιας ασφάλειας και αυτοδικαίωσης που δύσκολα χωράει το μυαλό μου.
Η συνεξάρτηση είναι σαφώς μια πιο εύκολη κατάσταση από την ανεξαρτησία. Υπόσχεται διευκολύνσεις, ενέργεια και σταθερότητα. Αλλά μη ξεγελιέσαι, όπως σε όλα έτσι και εδώ έχεις δούναι και λαβείν.
Διαβάζω πως το θύμα δεν προδίδεται από τον θύτη, ουσιαστικά προδίδει τον εαυτό του, επειδή ταυτίζεται με την ισχύ του θύτη, δανείζεται και θαυμάζει υποστηρίζει τα συμφέροντά του, τον δικαιολογεί, σκέφτεται πάντα με σκοπιμότητες και τελικά καταλήγει να ανέχεται δίχως όρους, στο όνομα της προστασίας που του υπόσχεται ο θύτης του.
Σημειώνω πως το θύμα είναι ένα πλάσμα διπλής όψεως, σαν το νόμισμα ένα πράγμα. Τροφοδοτεί το παιχνίδι με πολλούς τρόπους και συμβάλλει καθοριστικά στην τύχη του, με τη στάση του και τις πράξεις του, με όσα υποστηρίζει και αρνείται, τροφοδοτεί και διαιωνίζει το συγκεκριμένο παιχνίδι.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ακούσεις την κυρία Μαρία να σπαράζει για τα δεινά του γάμου της ρώτησε την σε παρακαλώ γιατί χορεύει κάθε φορά που ακούει το ντέφι, και θα δεις να αγκαλιάζει την αλυσίδα της σφιχτά.
Συντάκτης: Μαρία Κωφίδου
