Από μικρή ηλικία ακούω συχνά εκείνο το γνωστό σε όλους μας «Ο άνθρωπος δεν αλλάζει!» και κάθε φορά κοιτάω με την ίδια απορία, αμφισβητώντας αυτή τη θεωρία. Πώς δεν αλλάζει; Γίνεται να ‘σαι ίδιος τώρα με πριν από κάποια χρόνια, για να μην πω σε σχέση με χθες; Κι όσο με ενοχλούσε αυτή η φράση, τόσο προσπαθούσα να την ερμηνεύσω. Γιατί δεν αλλάζει, γιατί να μην αλλάζει;
Και κάπου ανάμεσα στις σκέψεις μου και την παρατήρηση κατάλαβα ότι όλοι θέλουμε να ‘χουμε μια σταθερότητα στις συνήθειές μας και στη ζωή μας γενικά για να αισθανόμαστε ασφαλείς. Εν τέλει, καταλήγουμε όχι να είμαστε απλά σταθεροί κι εν δυνάμει εξελίξιμοι αλλά στάσιμοι. Γυρίζουμε γύρω από τον εαυτό μας σαν σκυλάκια που κυνηγάνε την ουρά τους. Γι’ αυτό οι ίδιες ιστορίες επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, οι άνθρωποι κάνουν τα ίδια λάθη, αρνούνται –με τη δικαιολογία πως δεν μπορούν– να μάθουν κάτι καινούριο, και ζουν μονίμως με τον φόβο πως αν βγουν έξω απ’ τα νερά τους, θα πνιγούν. Μια ζωή στο ίδιο έργο θεατές, κι ας μην είναι καν κάνα αριστούργημα.
Λέμε με μεγάλη ευκολία ότι θέλουμε να αλλάξουμε το ένα που μας μυρίζει και το άλλο που μας βρομάει στη ζωή μας, αλλά σχεδόν ποτέ δεν κάνουμε κάτι για να δούμε αυτήν την αλλαγή. Μας είναι δύσκολο πολλές φορές, για κάποιον περίεργο λόγο, να αγαπήσουμε και να εκτιμήσουμε τη ζωή που ζούμε, τις σταθερές μας, ενώ διαρκώς ζητάμε κι άλλα, πάντα περισσότερα, πάντα καλύτερα και σχεδόν πάντα με τον μικρότερο δυνατό κόπο από μεριάς μας. Μένουμε έτσι ίδιοι, στάσιμοι, κλεισμένοι στον εαυτό μας, μόνο σ’ αυτά ήδη που ξέρουμε, δεν προσπαθούμε ούτε για τα περισσότερα, ούτε για τα καλύτερα, ενώ διατυμπανίζουμε παντού πόσο πολύ θέλουμε να αλλάξει η ζωή μας. Περιμένουμε το Τζόκερ ή τον έρωτα απ’ το πουθενά, μπας και βολευτούμε καλύτερα στην αδράνειά μας.
Δε θα αλλάξεις τη ζωή σου, παραμένοντας στάσιμος κι ακούνητος, αλλά δοκιμάζοντας, επιλέγοντας κι απορρίπτοντας. Να πηγαίνεις εκεί που δεν έχεις πάει, να μιλάς με ανθρώπους που δεν έχεις γνωρίσει, να διαβάζεις βιβλία που δεν έχεις ακούσει τίποτα γι’ αυτά, να βλέπεις διαφορετικές ταινίες, να βγαίνεις έξω, να βοηθάς τους άλλους. Σήμερα τι έκανες από όλα αυτά; Προσπάθησες να χτίσεις κάτι καινούριο, να κάνεις ένα βήμα πιο κοντά στους στόχους που διατείνεσαι πως θέλεις να πετύχεις;
Δεν έχουμε καταλάβει την ειδοποιό διαφορά της σταθερής ζωής και τη στασιμότητας. Στασιμότητα σημαίνει βουλιάζω στον βάλτο καθημερινά όλο και περισσότερο, γιατί περιμένω ουρανοκατέβατη βοήθεια, δεν κάνω τίποτα για τον εαυτό μου, θέλω απλώς να περάσει η μέρα μου. Σταθερότητα σημαίνει έχω τις γερές βάσεις μου, τους ανθρώπους που αγαπώ, την αφετηρία μου, τις συνήθειες που συνειδητά επιλέγω να συντηρώ, το μέρος που γαληνεύω, το στέκι μου. Παράλληλα προσπαθώ να προχωράω μπροστά, να γίνομαι πάντα καλύτερος για ‘μένα, για την οικογένειά μου και το περιβάλλον μου. Αφοσιώνομαι σε ό,τι κάνω και βρίσκομαι συνεχώς σε κίνηση, πατώντας πάντα πάνω στον άξονά μου, αλλά με τη διάθεση να με εξελίσσω για να ανταποκρίνομαι στη ζωή και τις αλλαγές της όσο το δυνατόν καλύτερα. Το να ‘χεις βρει και να ‘χεις αγκαλιάσει τις σταθερές σου δε σε καθηλώνει, αντίθετα σε εξυψώνει.
Νομίζουμε πως το πρόβλημά μας είναι η μόνιμη σχέση, η δουλειά που ‘χουμε βαρεθεί κάθε μέρα να κάνουμε, η καριέρα που δεν έχουμε, ο γείτονας, οι γνωστοί Χ κι οι άγνωστοι Ψ. Νομίζουμε ότι αυτά μας κρατάνε πίσω, φεύγουμε σε μια απόφαση της στιγμής, τα παρατάμε όλα και καταλήγουμε χαμένοι, αντί να βρούμε λύσεις και δρόμους. Στην πραγματικότητα, οι βάσεις μας είναι οι ρίζες μας, χρειάζεται να ξέρουμε από πού ερχόμαστε για να βρούμε το πού πηγαίνουμε.
Να αλλάζει, λοιπόν, άνθρωπος, κάθε μέρα. Να ακούει τους άλλους, να αγαπάει αυτά που έχει πετύχει, να αναγνωρίζει και να εκτιμά τις βάσεις του, την οικογένειά του, τις σταθερές του, γιατί αυτά τον έφεραν εδώ. Κι αυτά τον πηγαίνουν μπροστά, όχι η μόνιμη κι άσκοπη περιπλάνηση, η δειλή φυγή, το διαρκές σεργιάνι. Ούτε η καθήλωση σε μια φάση της ζωής του που δε θέλει να ξεπεράσει. Δεν τα ξέρουμε όλα κι ούτε μπορούμε και να τα μάθουμε, μα να επιτρέπουμε στο καθετί να μας διδάσκει, κάθε μέρα κι από λίγο, να εξελισσόμαστε σταθερά. Κάπως έτσι θα κάνουμε τα πρώτα βήματα προς αυτό που οι άνθρωποι ονομάζουμε «ευτυχία».
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη