Τι κι αν ζούμε στον εικοστό πρώτο αιώνα; Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θεωρούν πως είναι στη φύση της γυναίκας, ηθική της υποχρέωση, ολοκλήρωση και τελικός της προορισμός της σε τούτη τη ζωή –χωρίς να υπάρχει καμία εξαίρεση εκεί τριγύρω– η μητρότητα. Δεν ξέρω πώς το βλέπεις εσύ. Δε γίνεται, όμως, μέσα σε τόση εξέλιξη, τεχνολογική αλλά και πνευματική, να επικρατούν ακόμη τέτοιου είδους στερεοτυπικές αντιλήψεις.
Γεννήθηκε γυναίκα. Πόσο βαρύ τίμημα θαρρείς πως είναι; Τα χρόνια περνούν. Πλέον, έχει φτάσει σε μια ηλικία ιδανική, για τον κόσμο, ώστε να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω. Το φταίξιμο, αρχικά, θα το ρίξουν στη μη εύρεση κατάλληλου συντρόφου. Στη συνέχεια τα πράγματα θα γίνουν πιο ξεκάθαρα, όταν ο κατάλληλος βρεθεί και για την παλαιολιθική κοινωνία που ζούμε είναι πια ώρα για ένα παιδί. Σε αυτή τη φάση οι ερωτήσεις τύπου «Εσύ πότε θα γίνεις μάνα;» και «Μεγαλώνεις, μήπως ν’ αρχίσεις να σκέφτεσαι για ένα παιδί;», ή οι ευχές «Άντε, με το καλό, να κάνεις ένα παιδάκι κι εσύ» πάνε κι έρχονται αβέρτα!
Αρχικά, ίσως να διστάσει να εκφράσει τη δική της οπτική. Δεν είναι έτοιμη, και μάλλον δε θα ‘ναι ποτέ. Όχι, δεν είναι συναισθηματικά ανάπηρη, ούτε προέρχεται από άλλον πλανήτη. Υπάρχουν πολλές γυναίκες που, για τον δικό τους προσωπικό λόγο, έχουν αποφασίσει, οριστικά κι αμετάκλητα, πως η μητρότητα δεν είναι γι’ αυτές.
Κι όσο κι αν αρκετοί τις επικρίνουν, υπάρχουν ευτυχώς κι εκείνοι που τις εκτιμούν και τις θαυμάζουν. Τόσο για τις επιλογές τους, όσο και για την ωριμότητά τους, τον χαρακτήρα τους και τη δύναμή τους να χαράξουν τη δική τους πορεία σε μια κοινωνία γεμάτη κουτάκια κι οριοθετήσεις!
Ας σκεφτούμε λογικά την επιλογή μιας γυναίκας να μη γίνει μητέρα. Ίσως, η οικονομική κατάστασή της να μην προσφέρει την άνεση για τον ερχομό και τη συντήρηση μιας ακόμη ζωής. Πριν προχωρήσει σε αυτό το βήμα επιβάλλει στον εαυτό της να νιώθει έτοιμη να στηρίξει και να μεγαλώσει το παιδί της σ’ ένα περιβάλλον που θα του παρέχει μια ξέγνοιαστη κι ικανοποιητική ζωή. Θα περιμένει μέχρι να νιώσει ασφαλής ρισκάροντας την πιθανότητα αυτό να μη συμβεί ποτέ. Ίσως δεν πέρασε εύκολα παιδικά χρόνια μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια που με δυσκολία της παρείχε τα απαραίτητα, κι έτσι δε θέλει το παιδί της να περάσει το ίδιο ψυχολογικό λούκι που βίωσε κάποτε εκείνη. Κι αυτή η απόφαση είναι πολύ ωριμότερη από το να φέρεις στον κόσμο ένα παιδί όταν δε δύνασαι, είτε οικονομικά είτε πολύ περισσότερο ψυχικά, να το υποστηρίξεις.
Μπορεί να διαθέτει μια εξαιρετική επαγγελματική πορεία, να αγαπά τη δουλειά της, να τη γεμίζει το αντικείμενο με το οποίο καταπιάνεται, να ‘χει μεγάλα όνειρα, που θέλει να κατακτήσει, και να ‘χει θέσει ως προτεραιότητά της την καριέρα της. Ένα παιδί χρειάζεται αμέριστη αφοσίωση, χρόνο και φροντίδα. Όταν οι ώρες εργασίας σου είναι αδιανόητα απαιτητικές κι ο ελεύθερος χρόνος σου μηδαμινός, πόση προσοχή μπορεί να δοθεί σ’ ένα πλάσμα που θα επιζητεί συνέχεια την παρουσία σου στο πλευρό του τις περισσότερες ώρες της ημέρας, όλες τις ημέρες του χρόνου; Δεν είναι διατεθειμένη ν’ αφήσει πίσω της την άνθιση της επαγγελματικής της πορείας κι αυτό θα έπρεπε να ‘ναι αποδεκτό. Εσύ γιατί ζητάς από εκείνη να φέρει στη ζωή ένα δυστυχισμένο παιδί ή, αντίστοιχα, πώς απαιτείς να δυστυχήσει η ίδια θυσιάζοντας το κομμάτι εκείνο που της προσφέρει πληρότητα και την κάνει να ξυπνά κάθε πρωί με χαμόγελο;
Λογικά θα ‘χεις γνωρίσει αρκετούς εγωιστές στη ζωή σου. Μια γυναίκα που αγαπάει να χάνεται στον δικό της κόσμο, γουστάρει να περνάει καλά κι ανά διαστήματα αποβάλλει από πάνω της οποιαδήποτε ευθύνη αισθάνεται πως τη βαραίνει, αγαπάει τον εαυτό της και νοιάζεται αποκλειστικά και μόνο για την αφεντιά της, μάνα δύσκολα θα μπορούσε να γίνει. Ο άνθρωπος δύσκολα αλλάζει τις συνήθειές του, αυτό είναι γνωστό σε όλους. Δε νιώθει ικανή να μεγαλώσει ένα παιδί. Μόνο βάρος μπορεί να αποτελέσει στη ζωή της. Κι εδώ που τα λέμε ίσως να μην έχει καταφέρει να μεγαλώσει ούτε η ίδια. Ένα παιδί θα χρειαστεί ανιδιοτελές μοίρασμα, απόλυτη αγάπη, απεριόριστο νοιάξιμο. Πράγματα που εκείνη δεν μπορεί ή απλώς δεν επιθυμεί να προσφέρει σε κανέναν άλλο, πέρα απ’ τον ίδιο της τον εαυτό, και σίγουρα την τιμά το ότι το αναγνωρίζει κι απέχει συνειδητά από ένα ρόλο που δεν προτίθεται να υποστηρίξει.
Πόσες γυναίκες έχουν γεννήσει παιδιά και λόγω ανικανότητας να τα μεγαλώσουν τα ‘χουν παραμελήσει, τα ‘χουν παρκάρει σε παππούδες ή τα ‘χουν εγκαταλείψει σε ορφανοτροφεία; Δεν είναι λίγες οι φορές που γίναμε θεατές παρόμοιων ιστοριών. Σαφώς δεν είναι ο κανόνας, μα υπάρχουσες και τέτοιες περιπτώσεις. Φέρθηκαν ανεύθυνα, εγωιστικά κι εγκληματικά ίσως σε ακραίες περιπτώσεις, επειδή ποτέ δεν το θέλησαν πραγματικά, ήταν για εκείνες ένα ατύχημα ή ένας κοινωνικός εξαναγκασμός. Σίγουρα δεν μπορούμε να τις δικαιολογήσουμε, οφείλουμε όμως να προσπαθήσουμε να τις κατανοήσουμε.
Για να μη μεγαλοποιούμε τα πράγματα, λέγοντας ιστορίες για αγρίους, οι γυναίκες που αποφασίζουν πως η μητρότητα απλώς δεν είναι για εκείνες, μόνο αναίσθητες, ανεύθυνες κι εγωίστριες δεν είναι. Σέβονται ίσως περισσότερο απ’ τον καθένα την ευθύνη που απαιτεί ένα παιδί και γνωρίζοντας πως δεν μπορούν να του προσφέρουν όσα χρειάζεται –την πλήρη αφοσίωση, δηλαδή– επιλέγουν να απέχουν, απ’ το να τραυματίσουν μια ψυχή.
Αγαπούν τη ζωή, την καριέρα τους, την ανεξαρτησία τους, τη μοναχικότητά τους με ό,τι αυτή συνεπάγεται. Αναγνωρίζουν τα κουσούρια τους και την αδυναμία τους, ή την απουσία διάθεσης, ώστε να τα αλλάξουν. Η μητρότητα, επομένως, δεν τους ταιριάζει. Είναι αρκετά συνειδητοποιημένες, έχουν πάρει την απόφασή τους κι αξίζουν τον σεβασμό μας. Γιατί είναι ειλικρινείς με το μέσα τους. Μακάρι κάθε γυναίκα να ‘χε τόση καλή σχέση με τον εαυτό της πριν καλοδεχτεί στη ζωή της μια, προγραμματισμένη ή μη, εγκυμοσύνη.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη