Σοκολάτα, το ηρεμιστικό μας

Τι κάνεις όταν όλα πάνε στραβά, όταν νιώθεις να ‘χεις ξεμείνει από ενέργεια κι όλα μοιάζουν σκοτεινά; Ποια είναι η, ένοχη ή μη, δική σου απόλαυση;

Μήπως είσαι από εκείνους που μια δόση σοκολάτας χρωματίζει τον κόσμο τους ξανά σε τέτοιες περιπτώσεις; Όλα μοιάζουν πιο εύκολα για ‘σένα με σύμμαχο μια σοκολάτα; Είναι η πρώτη σου αγάπη και παντοτινή μα και το πιο γλυκό κομμάτι της ζωής σου;

Οι επιλογές σου πολλές. Διαφορετικοί ποσοτικοί συνδυασμοί από κακάο, βούτυρο κακάο, ζάχαρη ή άλλα γλυκαντικά και γάλα, καθώς και σε συνδυασμό με πρόσθετα υλικά, όπως ξηρούς καρπούς, φρούτα, ρύζι ή μπαχαρικά, δίνουν πολλά ξεχωριστά είδη σοκολάτας. Για παράδειγμα, μπορείς να διαλέξεις μια κουβερτούρα, κυρίως για την παρασκευή κάποιου γλυκού, ή μια σοκολάτα υγείας, γάλακτος, ή μια λευκή, με αμύγδαλο, φουντούκι ή ρύζι, με βύσσινο ή φράουλα, κι ό,τι άλλο βάζει ο νους σου κι επιθυμεί το στομάχι σου.

Τη θες σε ρόφημα; Μόνο αποφάσισε αν το λαχταράς ζεστό ή κρύο. Μήπως επιθυμείς να την αλείψεις πάνω σε κάποια νόστιμη ζύμη; Μια πραλίνα είναι αυτό που ζητάς. Μήπως θα προτιμούσες συμπαγή κομματάκια από μια μπάρα σοκολάτας να επαναπαυτούν πάνω στη γλώσσα σου, και καθώς λιώνουν να ταξιδεύεις σε άλλους κόσμους; Ή μήπως απλώς θέλεις να δώσεις μια ιδέα σοκολάτας σε μια άλλη παρασκευή, οπότε το σιρόπι ή η τρούφα σοκολάτας είναι αυτό που ζητάς;

Πάνω-κάτω αυτές είναι οι δημοφιλέστερες επιλογές σοκολάτας στην Ελλάδα και διαβάζοντάς τις μπορώ να υποθέσω πως συνειδητοποίησες, για μια ακόμα φορά, πόσο τυχερός είσαι που συνυπάρχεις σε έναν κόσμο μαζί της. Ακόμα, ίσως να σου γεννήθηκε η απορία σε ποιους ανήκει αυτή η συναρπαστική ανακάλυψη κι η επιθυμία να τους αφιερώσεις ένα έργο τέχνης, να τους ανάψεις μια λαμπάδα, να κάνεις κάτι, τέλος πάντων, ώστε να τους τιμήσεις γι’ αυτό τους το ευεργέτημα.

Βασικό συστατικό της σοκολάτας, όπως είπαμε, είναι το κακάο, που προέρχεται απ’ το κακαόδεντρο. Για το πρώτο βήμα αξίζει μνεία στους Αζτέκους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τους καρπούς του κακάο –αφού πρώτα τους έτριβαν μεταξύ τους και τους έκαναν σκόνη– για την παρασκευή ενός ροφήματος που το ονόμαζαν “Choclatl”. Το ρόφημα αυτό, στο οποίο προσέθεταν κι άλλα μπαχαρικά, το έπιναν ζεστό και θεωρούσαν ότι ήταν χωνευτικό, δυναμωτικό και το καλύτερο φάρμακο της εποχής εκείνης, που μπορούσε να γιατρέψει κάθε αρρώστια.

Μια δεύτερη δοξασία αξίζει στον Ερνάν Κορτές. Ήταν Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής. Υπό συνήθεις συνθήκες δύσκολα θα βλέπαμε με αγάπη έναν κατακτητή, μα για τον συγκεκριμένο κάνουμε μια εξαίρεση, διότι αναζήτησε χρυσό κι ασήμι στο Μεξικό και επέστρεψε με τη γλυκιά μας –τότε, και σήμερα ενίοτε, πικρή– σοκολάτα ανάμεσα στα λάφυρά του απ’ τους Αζτέκους.

Κάπως έτσι άρχισε η ευρωπαϊκή ιστορία της σοκολάτας, η οποία για τρεις τουλάχιστον αιώνες ήταν προνόμιο των αριστοκρατών. Ώσπου το 1828, μια εφεύρεση καθιστά τον Ολλανδό χημικό Coenraad Johannes van Houten το τρίτο τιμώμενό μας πρόσωπο. Ο συγκεκριμένος εφηύρε μια πρέσα του κακάο, που οδήγησε στη μείωση του κόστους παραγωγής της και την έκανε προσιτή στις μάζες.

Για πρώτη φορά σοκολάτα σε στερεά μορφή παρασκεύασε το 1674 στο παραδοσιακό μαγαζί του Λονδίνου «Ο Μύλος του Καφέ», ενώ το 1847, βρετανική εταιρεία σοκολάτας δημιούργησε την πρώτη στερεή βρώσιμη σοκολάτα από βούτυρο κακάο, σκόνη κακάο και ζάχαρη. Τέλος, το 1879 λειτούργησε μία μηχανή που επέτρεψε τη μαζική παραγωγή απαλής, κρεμώδους σοκολάτας γάλακτος. Κάπως έτσι ξεκίνησε η μαζική παραγωγή της, που συνεχίζεται ασταμάτητα μέχρι σήμερα, κι η σοκολάτα, που κάποτε ήταν αποκλειστικό προνόμιο της εκάστοτε ελίτ, μπορεί πια να γευτεί από οποιονδήποτε θελήσει αυτή τη βελούδινη λιχουδιά.

Η αλήθεια είναι πως έχει χαρακτηριστεί σαν ένοχη απόλαυση. Κατά κύριο λόγο διότι η περιεκτικότητά της σε ζάχαρη την έχει οδηγήσει στο να θεωρείται επικίνδυνη για την υγεία των δοντιών, καθώς κι επίφοβη για ανεπιθύμητη πρόσληψη κιλών, συνδυαστικά με την υψηλή απόδοση θερμίδων και λιπαρών.

Στην πραγματικότητα, όμως, η σοκολάτα κάθε άλλο παρά ένοχη απόλαυση είναι, όταν βέβαια αυτή γίνεται με μέτρο. Επηρεάζει πολλαπλώς θετικά τον ανθρώπινο οργανισμό, αφού επιδρά τόσο σε βιολογικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.

Αρχικά, έρευνες υποστηρίζουν πως έχει καρδιαγγειακά οφέλη. Συγκεκριμένα, δεδομένες ποσότητες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς επίσης περίπου ένα τετράγωνο μαύρης σοκολάτας ημερησίως μειώνει την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κι εγκεφαλικού επεισοδίου. Επίσης, η μαύρη σοκολάτα προσφέρει έντονη αίσθηση κορεσμού, δηλαδή μπορεί να μειώσει τους πόθους για τρόφιμα. Ακόμη, το κακάο από το οποίο φτιάχνεται η σοκολάτα περιέχει, μεταξύ άλλων, κάποιες ουσίες που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προστατεύοντας το σώμα απ’ την εσωτερική κι εξωτερική φθορά κι έτσι καθυστερούν κι οι συνέπειες της γήρανσης του οργανισμού.

Ωστόσο, οι ψυχολογικές ευεργεσίες της σοκολάτας είναι εξίσου ή και περισσότερο αξιοσημείωτες. Πρώτα απ’ όλα η σοκολάτα χαρίζει ενέργεια, τόσο για σωματική άσκηση όσο και για πνευματική εργασία, καθώς βοηθά να βελτιωθεί η ροή του αίματος σε μέρη του εγκεφάλου όπου χρειάζεται. Επιπροσθέτως, έρευνες έχουν δείξει πως η κατανάλωσή της τονώνει τη μνήμη και τη γνωστική αποδοτικότητα γενικότερα. Τέλος, η σοκολάτα αποτελεί σημαντικό ρυθμιστή της διάθεσης. Συγκεκριμένα, αποτελεί έναν μη φαρμακευτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης, της ορμόνης της ευτυχίας και της ευφορίας θα λέγαμε, συμβάλλοντας στη μείωση του άγχους και τη βελτίωση της διάθεσης του ατόμου. Αυτή ακριβώς η θετική επίδραση της σοκολάτας στη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου είναι που οδηγεί σε αυτό τον μικρό εθισμό, που κάνει εμάς τους λάτρεις της να νιώθουμε την ανάγκη της στις δύσκολες στιγμές.

Αν είσαι, λοιπόν, ένας από εμάς, που η σοκολάτα χρόνια τώρα αποτελεί το ηρεμιστικό μας, μάλλον κατάλαβες το γιατί, και θα αποτάξεις από πάνω σου κάθε τύψη που συνδέεται με την απόλαυσή σου αυτή. Αν, πάλι, είσαι από εκείνους που η γεύση της σοκολάτας τους περνά αδιάφορη, ελπίζω τώρα να πείστηκες να της δώσεις άλλη μια ευκαιρία. Κι αν όχι, δεν πειράζει. Περισσότερη σοκολάτα για μας τους εραστές της!