Μήπως έχεις μερικά «Γαλλικά» χρωστούμενα;

Στην καθημερινότητά μας προσαρμοζόμαστε πίσω από πολλά διαφορετικά πρόσωπα. Κάποια από αυτά είναι πτυχές του εαυτού μας ενώ άλλα είναι προσωπεία κι εμείς απλώς παίζουμε ρόλους αναλόγως με τις συνθήκες. Το σίγουρο είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να είναι απόλυτα αληθινοί κι ειλικρινείς πράγμα που αν το καλοσκεφτεί κανείς ίσως να μην είναι εφικτό έτσι κι αλλιώς να συμβεί. Οι βασικότεροι τομείς της καθημερινότητάς μας είναι ο ερωτικός-συντροφικός, ο οικογενειακός, ο φιλικός κι ο εργασιακός. Υπάρχουν και υποκατηγορίες αλλά συνήθως αυτοί οι τέσσερις αποτελούν τον σημαντικότερο κορμό μέσα στο πλαίσιο του οποίου δημιουργούνται οι διάφορες ανθρώπινες σχέσεις.

Όπως ήδη ξέρουμε μιας κι όλοι το βιώνουμε ως κατάσταση, αλλιώς συμπεριφερόμαστε στον σύντροφό μας, αλλιώς στους φίλους μας, αλλιώς στην οικογένειά μας κι αλλιώς στο εργασιακό περιβάλλον μας. Άλλοτε με μικρότερες άλλοτε με μεγαλύτερες αποκλείσεις φυσικά, παρουσιάζουμε ξεχωριστές μας πτυχές σε κάθε άνθρωπο ανάλογα με τη σχέση που έχουμε μαζί του, ανάλογα με την προσωπικότητά του, ανάλογα με τη συμπεριφορά του και πάει λέγοντας. Έτσι, ακόμη και μέσα στα πλαίσια του ίδιου τομέα μπορεί να συμπεριφερόμαστε διαφορετικά σε κάθε άτομο ξεχωριστά βάσει διαφόρων παραγόντων.

Το θέμα είναι κάπου εδώ το κατά πόσο κινούμαστε στα λογικά πλαίσια της προσαρμοστικότητας και της αλληλεπίδρασης χωρίς να τα ξεπερνάμε φτάνοντας στην καταπίεση του εαυτού μας. Εν ολίγοις ανεξάρτητα από τομείς κι ανθρώπους πώς θα ήταν άραγε η ζωή μας αν είχαμε τολμήσει να ξεστομίσουμε ή να δείξουμε όλα εκείνα τα «άντε γαμήσου» που τελικά κατάπιαμε αμάσητα για τον έναν ή τον άλλον λόγο και ποιες θα μπορούσε να ήταν οι συνέπειες τις οποίες φοβηθήκαμε;

Σε συντροφικό επίπεδο τα πράγματα είναι πολύπλοκα μιας κι ο έρωτας είναι από μόνος του ό,τι πιο έντονο κι αντιφατικό υπάρχει. Αγαπάς και ταυτόχρονα μπορεί να θέλεις να πληγώσεις το ταίρι σου αν νιώσεις πληγωμένος και προδομένος εσύ από εκείνο, θέλεις να είναι ευτυχισμένος ο άνθρωπός σου όμως δεν μπορείς να διανοηθείς πως αυτό θα μπορούσε να το πετύχει με κάποιον άλλον μακριά από σένα, συγκρούονται πολλά και παθιασμένα συναισθήματα μέσα σου κυρίως στους καβγάδες σας κι έτσι ίσως είναι πιο πιθανό να εκτοξευτεί τελικά αυτό το «άντε γαμήσου» ακόμη και άδικα, σε στιγμές που δε θα έπρεπε. Από την άλλη υπάρχουν ζευγάρια που διατηρούν σχέσεις τοξικές επειδή δεν τολμούν να έρθουν αντιμέτωποι με το τέλος μιας ζωής που έχει γίνει πια ένα με το πετσί τους. Ίσως ακόμη να υπάρχει και αγάπη ή νοιάξιμο αλλά το δεδομένο είναι πως εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο όπου ένα συμβολικό «άντε γαμήσου» θα μπορούσε να λειτουργήσει λυτρωτικά.

Επιπλέον πόσες φορές δεν έχουμε συναντήσει ερωτευμένους, αν δεν έχουμε οι ίδιοι υπάρξει σε μια τέτοια θέση, που αφήνουν ξεκάθαρα το αντικείμενο του πόθου τους να εκμεταλλεύεται όσα νιώθουν περιμένοντας οι ίδιοι στην κυριολεξία τα ελάχιστα ψίχουλα που κάποτε θα τους πετάξει; Δεν είναι ότι δεν το ξέρουν. Παρ’ όλα αυτά εθελοτυφλούν μειώνοντας τον εαυτό τους από φόβο μήπως χάσουν εντελώς από τη ζωή τους τον μαλάκα ανεξαρτήτως φύλου που ερωτεύτηκαν.

Στις φιλίες μας παρουσιαζόμαστε επίσης πολύπλευροι αναλόγως με το ποιον έχουμε απέναντί μας. Οι παρέες ως σύνολο εξομαλύνουν κάπως τις διαφορές οι οποίες δεν είναι τόσο φανερές καθώς τα μέλη όντας όλα μαζί τείνουν να συγκλίνουν προς μια κατεύθυνση αυθόρμητα. Ωστόσο δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο κατά το οποίο κάθε φίλος μας βγάζει κι ένα διαφορετικό κομμάτι μας. Σε κάποιους μπορεί να είμαστε πιο τολμηροί, πιο άνετοι, πιο αυθεντικοί, πιο χαλαροί. Σε κάποιους άλλους ίσως να μη μας βγαίνει με άνεση κάθε πλευρά μας ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να αποδειχτούν εντελώς αταίριαστοι, παντελώς αδιάφοροι ή και χειριστικοί. Σε αυτούς τους τελευταίους έρχεται κάποια στιγμή η ώρα να ειπωθεί το πολυπόθητο «άντε γαμήσου» όμως δεν είναι πάντα εύκολο να μας βγει.

Τι θα μπορούσε να μας εμποδίζει; Το ενδεχόμενο ότι θα πληγώσουμε τον άλλον, το ενδεχόμενο να μείνουμε κάποτε μόνοι μας αν απορρίπτουμε ανθρώπους, ο φόβος μήπως δημιουργηθούν προβλήματα σε όλη την παρέα αν ο τοξικός άνθρωπος είναι μέλος της; Ίσως πολλές να είναι οι σκέψεις που μας κάνουν να διστάζουμε όμως τελικά τι είναι πιο σημαντικό; Οι πιθανότητες που απλώς υποθέτουμε ή η ψυχική μας υγεία κι ισορροπία όταν βλέπουμε ότι κάποιος μας φθείρει;

Κάπως έτσι περνάμε στο οικογενειακό κομμάτι όπου υπάρχει αγάπη αλλά δεν υπάρχει επιλογή. Με την έννοια ότι τους συγγενείς μας δεν τους διαλέγουμε πράγμα που καθιστά ακόμη πιο δύσκολο το να ταιριάξουμε μαζί τους. Όταν μια οικογένεια έχει καλλιεργήσει τον αμοιβαίο σεβασμό απέναντι στη διαφορετικότητα των μελών της και δεν αφήνει την αγάπη να μετατραπεί σε φυλακή τότε συνήθως δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε ή θα έπρεπε να μας φτάσει στα άκρα. Πόσες οικογένειες εκεί έξω όμως καταλήγουν στην αλληλοκαταστροφή των μελών τους με κύριους πρωταγωνιστές πολλές φορές τους ίδιους τους γονείς; Να ένα ομολογουμένως δύσκολο «άντε γαμήσου» που σπάνια εφαρμόζεται. Ακόμη κι αν εφαρμοστεί όμως σπανίως διατηρείται ή υποστηρίζεται μέχρι τέλους, σπανίως το νιώθει απόλυτα εκείνος που θα το ξεστομίσει κι αυτό γιατί απορρίπτοντας την οικογένειά σου ακόμη κι όταν η απομάκρυνση είναι μονόδρομος νιώθεις συναισθηματικά φτερό στον άνεμο. Πως δεν έχεις κανέναν, πως έχεις αποτύχει να διατηρήσεις σε συναισθηματικό επίπεδο ακόμη κι αυτό που θα έπρεπε να είναι δεδομένο. Ουσιαστικά, λοιπόν, αισθάνεσαι ξεκρέμαστος και μέρος του συναισθηματικού σου κόσμου για κάμποσο πλήττεται.

Άλλες φορές οι αιτίες που εμποδίζουν ένα άτομο να πει το «άντε γαμήσου» σε ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς του μπορεί να είναι απλώς πρακτικές. Οικονομική στήριξη και στέγη είναι για παράδειγμα μερικά από τα όπλα στα χέρια των τοξικών γονέων μαζί με τον συναισθηματικό εκβιασμό και πόλεμο που αθροιστικά εξουθενώνει. Ωστόσο όσο βουνό κι αν φαντάζει το να απορρίπτει κανείς την οικογένειά του όταν καταφέρει να το κάνει αργά ή γρήγορα θα συναντηθεί με τον πραγματικό εαυτό του, θα απελευθερωθεί, θα τον γνωρίσει και θα κληθεί να τον στηρίξει όπως στ’ αλήθεια είναι. Κι αυτό είναι δικαίωμα όλων μας απέναντι στους εαυτούς μας, ίσως ακόμη θα λέγαμε και υποχρέωσή μας.

Κλείνοντας, ο εργασιακός τομέας αποτελεί ίσως την πιο εξοργιστική περίπτωση κι αυτό γιατί δεν είναι παρά μια φούσκα πλασματικού φόβου που αν απομυθοποιούσαμε μαζικά και δρούσαμε μαζικά θα έσκαγε στα μούτρα όσων αφήνουμε να μας εκμεταλλεύονται λέγοντάς τους ενίοτε κι ευχαριστώ. Είτε εργοδότες που την έχουν δει αφεντικά, είτε προϊστάμενοι γεμάτοι κόμπλεξ και βασιλικότεροι του βασιλέως, είτε συνάδελφοι ανταγωνιστικοί που γουστάρουν τις τρικλοποδιές και τα σαμποταρίσματα αποτελούν ένα σύνηθες εργασιακό τοπίο που λίγοι καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν ριζικά στο τέλος της μέρας. Το «άντε γαμήσου» σε αυτές τις περιπτώσεις ταυτίζεται στο μυαλό μας με ψυχολογικό πόλεμο, μη εξέλιξη και φυσικά απόλυση. Αυτή η τελευταία αποτελεί και τον μεγαλύτερό μας ίσως φόβο και κάπως έτσι καταλήγουμε να σκύβουμε το κεφάλι κοιτώντας ενίοτε να βγάλουμε ο ένας το μάτι του άλλου όπου μας παίρνει αντί να ενωθούμε και να πατάξουμε όσα πραγματικά μας φταίνε.

Ένα «άντε γαμήσου» τη σωστή στιγμή στο σωστό άνθρωπο για τους σωστούς λόγους αποτελεί διαφύλαξη της αξιοπρέπειας και της ψυχικής μας υγείας. Δεν είναι θέμα ούτε αναισθησίας ούτε εγωισμού. Πολλές φορές οι υποτιθέμενες απώλειες μιας τέτοιας απόφασης είναι σε μεγάλο βαθμό αποκυήματα των φόβων μας που γιγαντώνονται και μας πνίγουν πριν καν συμβούν. Το αστείο-τραγικό της υπόθεσης είναι πως ίσως ποτέ να μη συμβούν σε αντίθεση με όσα άσχημα όντως αντιμετωπίζουμε ακριβώς επειδή δεν τολμάμε αυτό το λυτρωτικό «άντε γαμήσου».

Μήπως την επόμενη φορά να πάρουμε μια τεράστια ανάσα, λοιπόν, και να κάνουμε την αρχή μπας και σώσουμε τίποτε μέσα μας; Στην τελική μπορεί το να τραβάς απότομα ένα τσιρότο να πονάει περισσότερο όμως ο πόνος διαρκεί λιγότερο.