Στα 4 πρώτα χρόνια της ζωής μας διαμορφώνεται ο χαρακτήρας μας

Ο γιατρός Sigmund Freud, θεωρείται ο πατέρας της ψυχανάλυσης, αφιερώνοντας όλη του τη ζωή τον 20ο αιώνα για να κατανοήσει την ανθρώπινη ψυχή και φύση. Επαναστατικός, ως ήταν, στιγμή δε σταμάτησε την έρευνα και μέσα από αυτή όντας ανήσυχο πνεύμα δε δίσταζε να αμφισβητεί ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό. Κατά τον επιστήμονα λοιπόν, η ανθρώπινη ψυχή χωρίζεται σε τρία μέρη και κάθε μέρος κουβαλάει διαφορετικές δικαιοδοσίες και αρμοδιότητες.

Εν συντομία λοιπόν, μπορεί να απλουστεύει πώς το αυτό αντιπροσωπεύει το ασυνείδητο, όπου είναι αρχέγονο, ανοργάνωτο και το συναισθηματικό. Είναι το κομμάτι εκείνο που αποτελείται από τα ένστικτα εκείνα και τις ορμές και τα πάθη που δεν μπορούν να ελεγχθούν. Το εγώ λοιπόν, είναι εκείνο το που αποτελείται από τη συνείδηση και την αντίληψη και εκπροσωπεί το συνειδητό κομμάτι και τη λογική. Το εγώ έρχεται σε μόνιμη σύγκρουση με το αυτό, δηλαδή τα ένστικτά μας που δεν μπορούν να κατανοήσουν, ή ορμές παλεύουν με τη λογική και τη συνείδηση. Ο Freud τονίζει πως το υπερεγώ είναι η τρίτη εκείνη δύναμη που αντιτίθεται στο εγώ και βάζει μονίμως ελέγχους, απαγορεύσεις και κριτική.

Όλα τα ερεθίσματα λοιπόν έρχονται σε έναν άνθρωπο στην παιδική του ηλικία κι εκεί διαμορφώνεται ο κύριος άξονας ενός χαρακτήρα. Ένα βρέφος και παιδί δέχεται ερεθίσματα και απαγορεύσεις από τον ενήλικα του περιβάλλοντος που προσπαθεί να δώσει αρχές σε μια παιδική ψυχή. Ένας άνθρωπος κουβαλάει τα γενετικά χαρακτηριστικά με τη γέννησή του και ο τρόπος με τον οποίο θα τα διαχειριστεί είναι η ανατροφή που δεχόμαστε.

Είναι μια προσέγγιση που αναφέρει πως ένας άνθρωπος, ένας χαρακτήρας, ολοκληρώνεται στα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής του. Σίγουρα μια προσέγγιση που βρίσκει πολλούς αντίθετους και απέναντι γιατί αρνούνται πεισματικά να δεχτούν πως ο άνθρωπος δεν επιδέχεται βελτίωσης. Μέχρι την πρώιμη παιδική ηλικία αποτελεί λευκό καμβά κι εκεί χρωματίζεται ο χαρακτήρας μας. Έχουμε αναρωτηθεί πώς γίνεται, αν ισχύει, ένας χαρακτήρας να κλειδώνει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρχει τίποτα να κάνουμε γι’ αυτό;

Σίγουρα το απόλυτο πάντα φοβίζει γιατί δεν υπάρχει πιθανότητα αλλαγής και βελτίωσης. Τρομαγμένος ο άνθρωπος που θα νομίζει πως δεν μπορεί να βελτιωθεί και να πετάξει από πάνω του τα αρνητικά του χαρακτηριστικά που κάποιοι άλλοι του έχουν περάσει στην πρώιμη παιδική του ηλικία. Βέβαια, αν υιοθετηθεί η προσέγγιση πως ο ανθρώπινος χαρακτήρας κλειδώνει τόσο σύντομα δε σημαίνει σε καμία περίπτωση πως δεν υπάρχει τρόπος βελτίωσης, γιατί έτσι θα μέναμε και με τις  νοητικές ή εκφραστικές ικανότητες ενός τετράχρονου. Μην ανακουφίζεστε στην προοπτική πως οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, ίσως να μην αλλάζουν τα βασικά χαρακτηριστικά που έχει ένας άνθρωπος μα αλλάζουν μονίμως οι τρόποι προσέγγισης και αντιμετώπισης αυτών.

Δε συμπεριφερόμαστε το ίδιο στα 4, 14, 24, 34 κ.ο.κ. Τα βασικά γνωρίσματα παραμένουν ίδια, μα ο τρόπος αλλάζει δραστικά κι αυτό έχει να κάνει με εμάς, το εξωτερικό περιβάλλον μα και τις εμπειρίες που έχουμε συλλέξει από αυτό που λέγεται ζωή. Ίσως να ασπάζεται η θεωρία του Freud το ότι ένας άνθρωπος δεν αλλάζει μετά τα 4 πρώτα του χρόνια, μα κι αυτός ποτέ δεν ηρέμησε στις δάφνες του και μονίμως έβρισκε τρόπους βελτίωσης και εξερεύνησης της προσωπικότητάς του, αγκαλιάζοντας τα ελαττώματά του και τα προτερήματά του και μέσα από αυτά γινόταν δυνατότερος, μα ποτέ ο ίδιος. Έτσι κι εσύ κι εγώ και όλοι μας, βελτιωνόμαστε κάθε μοναδική ημέρα.