Στις περισσότερες οικογένειες υπάρχουν κάποια θέματα που όλα ανεξαιρέτως τα μέλη της, αποφεύγουν επιμελώς να αναφέρουν. Τα θέματα αυτά φυσικά διαφέρουν για την κάθε οικογένεια και μπορεί να ποικίλλουν από καλά κρυμμένα οικογενειακά μυστικά, όπως η ομοφυλοφιλία ενός μέλους, έως και πιο απλά θέματα που παρότι μπορεί να είναι γνωστά σε όλα τα μέλη της οικογένειας, τα ίδια να νιώθουν ότι δεν επιτρέπεται να συζητηθούν, όπως για παράδειγμα τα ζητήματα σεξουαλικής φύσεως.
Στην πραγματικότητα δε συζητάνε για οποιοδήποτε θέμα μπορεί να χαρακτηριστεί δυνητικά «δύσκολο» θέμα προς συζήτηση. Συνήθως, στις πιο αυστηρές οικογένειες απαγορεύονται οι κουβέντες πάνω σε μια πληθώρα θεμάτων γιατί μπορεί να υπάρχουν διάφορα μυστικά εντός της οικογένειας. Από την άλλη, υπάρχουν κι εκείνες οι πιο φιλελεύθερες οικογένειες που έχουν λιγότερους έως κι ελάχιστους φραγμούς για το τι μπορεί να συζητηθεί και τι όχι.
Τέτοιου είδους ταμπού μας εμποδίζουν να διαχειριστούμε τόσο τα συναισθήματά μας όσο και τα πρακτικά προβλήματα που μπορεί να προκύπτουν από το εκάστοτε ζήτημα. Συχνά δε, γίνονται η αιτία σοβαρών ενδοοικογενειακών παρεξηγήσεων μιας κι η σιωπή μεταφράζεται κατά βούληση προκαλώντας σοβαρά προβλήματα συνδιαλλαγής.
Ταμπού συνήθως παραμένουν εκείνες οι καταστάσεις που προκαλούν εξαιρετικά πολύ πόνο, ντροπή ή απογοήτευση. Κι ο κανόνας της σιωπής έρχεται να μπει στη ζωή της οικογένειας εκείνη τη στιγμή καθώς τα μεγαλύτερα μέλη προσπαθούν να προστατεύσουν τα μικρότερα. Κι όχι μόνο να τα προστατεύσουν από κάτι που θα τους πληγώσει, αλλά και για να προλάβουν κάποια συναισθήματα και καταστάσεις που θα γεννήσει η αναφορά στα συγκεκριμένα θέματα, όπως για παράδειγμα θυμό και ντροπή.
Αρκετές φορές, τέτοια προβλήματα και ταμπού οδηγούν την οικογένεια σε διαφορετικούς δρόμους για το κάθε μέλος της, με αποτέλεσμα να χάνεται η χημεία, η επικοινωνία και κυρίως η ειλικρίνεια που συνήθως υπάρχει μεταξύ όλων των μελών. Με αποτέλεσμα να χάνεται κι η ουσιαστική έννοια της οικογένειας, καθώς τα μέλη της φτάνουν –σε αρκετές περιπτώσεις– να είναι απλοί γνωστοί.
Κι έτσι αρχίζουν να μπλέκονται ακόμη περισσότερο τα πράγματα καθώς όλα τα αισθήματα που φοβόμαστε να εκφράσουμε κι όλα τα ταμπού που έχουν περάσει στον οικογενειακό κύκλο, ξεκινούν να φέρνουν εμπόδια που δεν μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν.
Κάτι το οποίο (ίσως) βοηθούσε το κάθε μέλος της οικογένειας να ξεπεράσει τα ταμπού και τους προβληματισμούς είναι ο ουσιαστικός επαναπροσδιορισμός των προβλημάτων αυτών και των συναισθημάτων, ώστε να μπορέσει να τα αξιολογήσει καλύτερα.
Η αλήθεια είναι ότι όταν κάποιος δεν έχει μάθει να εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για ένα θέμα, συνήθως αντιμετωπίζει μια ιδιαίτερη δυσκολία να τα βάλει σε μια σειρά ακόμα και στη σκέψη του. Όσο ένα πρόβλημα παραμένει άρρητο, παγιώνεται στη σκέψη και στα συναισθήματά μας ως κάτι πολύ πιο τρομακτικό από ό,τι ενδεχομένως είναι.
Ακόμη κι ένα παιδί, όταν μεγαλώνει σε ένα υγιές περιβάλλον όπου δεν υπάρχουν μυστικά εντός της οικογένειας, τότε μαθαίνει από μόνο του πώς να είναι πιο ειλικρινές και σωστό απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Άλλωστε, η παροιμία λέει «από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια».
Έτσι, καλό είναι να θυμόμαστε πως όταν διατηρείται η σιωπή απέναντι στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, τότε αυτή η στάση μπορεί να φέρει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα και να καθυστερήσει την ανάπτυξη και την ωρίμανση όλων των μελών της οικογένειας. Μόνο όταν τα δύσκολα θέματα τεθούν επί τάπητος, τότε θα μπορέσει να επέλθει η συναισθηματική απελευθέρωση κι η ηρεμία.
Επιμέλεια Κειμένου Κωνσταντίνου Δρόσου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Δρόσος
