Ό, τι συμβαίνει γύρω μας, το αντιλαμβανόμαστε με τις 5 αισθήσεις μας. Οι πληροφορίες έρχονται είτε οπτικά, είτε ακουστικά, είτε δια της αφής ή της γεύσης, είτε τέλος, δια της όχι και τόσο διαδεδομένης όσφρησης. Και λέω όχι και τόσο διαδεδομένη γιατί είναι προφανές πως όλοι αντιλαμβανόμαστε κατά κόρον ακούγοντας και βλέποντας, όμως αν ενεργοποιηθεί ανάμνηση από τη χροιά μιας μυρωδιάς, ξυπνάει απότομα όλο το ενεργειακό μας είναι.
Η πιο μυστήρια αίσθηση, η όσφρηση, δεν έχει ακόμα χαρτογραφηθεί πλήρως. Αυτό που γνωρίζουμε όμως είναι πως τα αρώματα που συλλαμβάνονται από τους ισχυρούς αισθητήρες της μύτης, καταλήγουν σε ένα μέρος του εγκεφάλου που λέγεται αμυγδαλή. Εκεί ακριβώς συσσωρεύονται όλες οι συναισθηματικές μνήμες και εμπειρίες. Όλη η πληροφορία αποθηκεύεται εκεί αυτούσια και χωρίς καμία επεξεργασία. Αγνές καθαρές αναμνήσεις λοιπόν, φορτισμένες με κάθε λογής συναισθήματα, έτοιμες να πυροδοτηθούν με μία μικρή εισπνοή οξυγόνου συνυφασμένου με κάποια μυρωδιά. Όσο πιο παλιά η ανάμνηση τόσο πιο δυνατά τα συναισθήματα και ξέρετε γιατί; Γιατί όταν είμαστε μικροί τα ζούμε όλα απείρως πιο έντονα και αγνά. Καταγράφονται όλα χωρίς καμία παρεμβολή.
Ποιος δεν αναστατώνεται ευχάριστα από το άρωμα του μελιού που βράζει σε σιρόπι αρωματισμένο με γαρίφαλο και ενώνεται με τη σπιρτάδα του φρεσκοκομμένου καρυδιού, όταν η μητέρα του φτιάχνει τα παραδοσιακά μελομακάρονα; Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί η μυρωδιά είναι πιο απολαυστική από την ίδια τη γεύση; Γιατί πολύ απλά η μυρωδιά είναι συνδυασμένη μέσα μας με πρώιμα παιδικά χρόνια και τη χαρά που μας προσέφεραν τα Χριστούγεννα. Είναι το συναίσθημα που δημιουργείται που μας γεμίζει ευφορία –ή και δυστυχία αντιστοίχως-.
Η μυρωδιά του χαρτιού –η συγκεκριμένη όμως μαζί με την κλεισούρα και την υγρασία- θα με πηγαίνει πάντα πίσω, στο παλιό βιβλιοχαρτοπωλείο στο μέρος που παραθερίζαμε όταν ήμουν μικρή τα καλοκαίρια. Έψαχνα μες στις σκονισμένες στοίβες με τα καθημερινά περιοδικά και τα κιτρινισμένα άρλεκιν, για τα μικρά μου διαμαντάκια. Κόμιξ και κλασικά εικονογραφημένα. Κάθε φορά κράταγα σαν λάφυρο στο χέρι μου το καινούργιο μου εύρημα, δείχνοντάς το με υπερηφάνεια στον παππού μου, καθώς πλήρωνε τα λιγοστά κέρματα στον κύριο που κράταγε το μαγαζί. Δε θα ξεχάσω ποτέ την ευωδία των τσακισμένων ροδοπέταλων, που μαζί με νερό, κλείναμε σε μπουκάλια στο χωριό όταν ήμασταν μικρά και αφήναμε να λιαστούν για να φτιάξουμε κολόνια. Ούτε επίσης την ιδιαίτερη μυρωδιά του υγρού ξύλου τους χειμώνες που τόσο έχω συνδέσει με χρόνια ανεμελιάς.
Με την ίδια αγάπη και στωικότητα έχουμε κλείσει μέσα μας βαθιά κάθε είδους μυρωδιά και συναίσθημα. Το άρωμα του φρεσκοψημένου ψωμιού του φούρνου της γειτονιάς όταν παίρναμε το κουλούρι πριν το σχολείο, το αρωματικό χώρου της πρώτης μας δουλειάς που μας θυμίζει ατελείωτες ώρες χαβαλέ με τους τότε συναδέλφους αλλά και άγχος προσαρμογής σε εργασιακό περιβάλλον, η μυρωδιά του νοσοκομείου που συνήθως είναι συνδεδεμένη με στεναχώριες και πόνο, αλλά και η κολόνια του συντρόφου μας στην πρώτη μας επαφή που τόσο άγχος, αδεξιότητα και αθωότητα μόνο χαμογελάκια μπορούν να σου προσφέρουν.
Χαραγμένες μνήμες που στον καθένα μας ξυπνούν ποικίλα και δυνατά συναισθήματα. Η όσφρηση θα είναι για πάντα η πιο βαθιά και συναισθηματική αίσθηση γιατί δεν είναι απτή και ορατή. Είναι κάτι μαγικό που σου διεγείρει όλο το νευρικό σύστημα και ενεργοποιεί τις αναμνήσεις με τόσο ζωντανό τρόπο που σε ταξιδεύει.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου