Λέμε «συγγνώμη» κι ας μην ξέρουμε τι εννοούμε

Δεν ξέρω τι ακριβώς είναι η «συγγνώμη» και πριν με κατακρίνετε παρακαλώ σκεφτείτε λίγο και απαντήστε μου αν είναι μια λέξη με βαθύ νόημα ή μια λέξη που τη χρησιμοποιούμε συχνά για να ξεφύγουμε από τη δύσκολη θέση και που δεν την εννοούμε.

Γι’ αυτό και ο προβληματισμός μου τι πραγματικά αισθανόμαστε όταν ακούμε «συγγνώμη». Είναι δύσκολη λέξη, που θα ‘πρεπε να κρύβει ειλικρίνεια, αλλά δυστυχώς κάποιοι τη χρησιμοποιούν ελαφρά την καρδία προκειμένου να αποφύγουν τις συνέπειες των πράξεων τους. Κανονικά θα έπρεπε να τη λέμε όταν έχουμε μετανιώσει πραγματικά, όταν έχουμε αναγνωρίσει το λάθος μας και είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να το διορθώσουμε. Θέλει δύναμη να παραδεχτούμε τα σφάλματά μας, να αναγνωρίσουμε το δικό μας φταίξιμο κι ακόμα περισσότερη προσπάθεια να βελτιώσουμε την κατάσταση και δείξουμε πως η απολογία μας είναι αληθινή. Υπάρχουν όμως κάποιοι που χρησιμοποιούν τη «συγγνώμη» ως μέσο άμυνας, που την έχουν κάνει καραμέλα και την ξεστομίζουν χωρίς να έχουν μετανιώσει και χωρίς βαθύτερες σκέψεις κι άλλοι που δεν αισθάνονται ποτέ την ανάγκη να την επικαλεστούν. Αυτοί είτε δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες που έχουν τα λάθη τους, είτε θεωρούν αδυναμία να παραδεχτούν πως υπάρχουν καταστάσεις που δεν έπραξαν ορθά. Πρόκειται συνήθως για άτομα που πιστεύουν πως πάνω απ’ όλα και απ’ όλους βρίσκεται ο εαυτός τους και επομένως ο υπέρμετρος εγωισμός τους δεν τους επιτρέπει να ρίξουν τα μούτρα και να παραδεχτούν ότι έσφαλαν.

Εκτός από εκείνους στους οποίους είναι άγνωστη η λέξη «συγγνώμη» υπάρχουν κι οι άλλοι που σε κάθε τους πρόταση τη χρησιμοποιούν δυο-τρεις φορές είτε επειδή νιώθουν ενοχές και προσπαθούν να πείσουν το συνομιλητή τους ότι έχουν μετανιώσει είτε γιατί θεωρούν ότι η χρήση της θα τους βοηθήσει να αποφύγουν περαιτέρω προβλήματα, να γλιτώσουν γκρίνιες και κατηγορίες. Άραγε τα άτομα αυτά έχουν πλήρη επίγνωση της σημασίας της ή απλώς έχουν μάθει από την παιδική ηλικία σε ποιες περιπτώσεις αρμόζει; Προκειμένου να μη δυσαρεστηθεί ο άλλος και να μην τους κατηγορήσει χαρακτηρίζοντάς τους αδιάφορους και απαθείς απολογούνται δείχνοντας πως έχουν μετανιώσει για τις πράξεις τους.

Τα παιδιά και οι σημερινοί ενήλικες έμαθαν να λένε «συγγνώμη» χωρίς να προλάβουν να αναλογιστούν το σφάλμα τους κι από συνήθεια η γλώσσα προλαβαίνει το μυαλό. Έτσι αν τους ρωτήσεις τι έχουν σκοπό να κάνουν από δω και πέρα για να αποδείξουν έμπρακτα τη μεταμέλειά τους, δεν ξέρουν, γιατί δεν έχουν αφιερώσει χρόνο να αναλύσουν το λάθος τους και να αναλογιστούν τις συνέπειές του. Κι ο κόσμος περιμένει τη «συγγνώμη» άμεσα, εντός ολίγων λεπτών, γιατί αν δεν την πεις και σκεφτείς πρώτα πριν την ξεστομίσεις θα δείξεις αβέβαιος, απροετοίμαστος, ανέτοιμος και φυσικά σε καμία περίπτωση δε λαμβάνεται υπόψιν το ενδεχόμενο να είναι απόρροια ώριμης σκέψης και συνειδητοποίησης.

Γι’ αυτό δεν ξέρω τι πραγματικά σημαίνει η λέξη «συγγνώμη» μιας και κρύβει μέσα της ειλικρίνεια, αγάπη, άμυνα, προσχήματα, θράσος, φόβο, ευγένεια. Έχει πολλές μορφές, πολλά πρόσωπα, πολλή δύναμη, αρκεί να δεχτείς να την κοιτάξεις, να δεις δηλαδή εσένα στα μάτια και να την αρθρώσεις ειλικρινά. Αυτό που θα έπρεπε να σε φοβίζει δεν είναι οι γύρω, αλλά το να μην συνειδητοποιήσεις εσύ τα λάθη σου. Και ποτέ δεν είναι αργά -το ξέρεις άραγε αυτό;