Κανένας δε γεννήθηκε ξέροντας πώς ακριβώς να αποκτάει γνώσεις

Η μάθηση στην ουσία της είναι η απόκτηση, η κατάκτηση γνώσεων μέσα από γνωστικές διαδικασίες. Όπως είχε αναφέρει, ορίσει για τη μάθηση ο ψυχολόγος Βιγκότσκι το 1988 «Η μάθηση είναι ενέργεια δημιουργίας καινούριων δομών και τεκμηρίωσης των παλιών». Δεν είχε άδικο, καθώς όταν μπαίνεις στη διαδικασία του να πιέσεις τον εαυτό σου να μάθει κάτι καινούριο, μια γνώση, μια δεξιότητα, διευρύνεις τις γνώσεις σου κι αναβαθμίζεις τις παλιές που ήδη γνωρίζεις.

Εν τούτοις, πολλές φορές η απόκτηση της γνώσης, δηλαδή το να καταλάβουμε και να κατανοήσουμε κι άρα να κάνουμε τη γνώση κτήμα μας είναι κάτι που μας δυσκολεύει και μπορεί να μας απελπίζει κιόλας.

Αυτό δεν είναι περίεργο, ούτε πρέπει να θεωρήσουμε τον εαυτό μας χαζό, αν λόγου χάρη μας δυσκολεύει να μάθουμε ιστορία. Γιατί ο καθένας από εμάς μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο, μέθοδο και μπορεί ακόμη να μας ζορίζει ν’ ανακαλύψουμε για τον δικό μας εαυτό, τον τρόπο, το πώς μπορούμε να μαθαίνουμε κάτι. Χρειάζεται καθημερινή εξάσκηση και με την εμπειρία που αποκτάς, σιγά-σιγά μαθαίνεις να μαθαίνεις! Φυσικά, κανένας δε γεννήθηκε ξέροντας πώς να μαθαίνει.

Σκέψου όταν ήσουνα μικρό παιδί, όταν έκανες τα πρώτα σου βήματα στο δημοτικό σχολείο, οι γονείς κι οι δάσκαλοί σου, ήταν αυτοί που σου έμαθαν τη μεθοδολογία, τον τρόπο της μάθησης και σε καθοδήγησαν στο δρόμο της κατάκτησης της γνώσης. Εκεί που ήσουνα ένα ανέμελο και περίεργο παιδί που συνήθιζες να παίζεις με τους φίλους σου και που κάθε βράδυ άκουγες ένα παραμυθάκι για καληνύχτα, βρέθηκες μπροστά στα γιγάντια και δισεπίλυτα μαθηματικά για σένα, την τρομακτική έκθεση και τη ζόρικη για όλα τα παιδιά ορθογραφία.

Αυτή η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της ικανότητας του να διαβάζεις κι άρα να μαθαίνεις, απασχόλησε πολλούς φιλοσόφους κάθε εποχής. Δύο από αυτούς, ο φιλόσοφος Κομφούκιος κι ο Σωκράτης στα μαθήματά τους ενθάρρυναν τους μαθητές τους να κάνουν ερωτήσεις γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο πίστευαν ότι η γνώση μεταφέρονταν ουσιαστικότερα και μπορούσαν να φθάσουν στη δική τους αλήθεια. Η προσέγγιση του Σωκράτη με τη διατύπωση ερωτήσεων -διαφορετικά «μαιευτική μέθοδο»-, ο οποίος μάλιστα επιδείκνυε άγνοια για κάθε θέμα που δίδασκε στους μαθητές του, αναρωτιόταν κι ο ίδιος μαζί τους.

Ο Σωκράτης πίστευε βαθιά ότι με τις ερωτοαπαντήσεις οι μαθητές του θα καταφέρουν να αναπτύξουν τις δικές τους ιδέες. Με δύο μόνο λέξεις, η προσέγγιση και των δύο άνω φιλοσόφων είναι «Ρωτώντας, μαθαίνεις». Και μόνο έτσι μπαίνεις στη διαδικασία να σκεφτείς, να αναλογιστείς και μετά, αφού σου δημιουργηθεί εκείνη η απορία που θα σου τρώει τον εγκέφαλο και θα μοιάζει σπαζοκεφαλιά, θα ερωτήσεις τον δάσκαλό σου ή τον γονιό σου κι αφού σου λυθεί η απορία σου, θα έχεις μάθει κάτι καινούριο. Μια φρέσκια γνώση έγινε δικιά σου και με το διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων με τον συνομιλητή σου φτάνεις πιο κοντά στην πηγή της γνώσης κι άρα στη δικιά σου προσωπική αλήθεια.

Η μέθοδος του αρχαίου φιλόσοφου Σωκράτη που είχε δοκιμάσει κι εφαρμόσει στην τότε αρχαία Αθήνα ενέπνευσε κι εμπνέει μέχρι και σήμερα μετά από τόσους αιώνες τους σύγχρονους εκπαιδευτικούς- κι όχι μόνο.  Πάντα είναι χρήσιμο να σκέφτεσαι όσα δε γνωρίζεις, προσπαθώντας να τα μάθεις. Όταν άλλωστε καταλήξεις πως τα ξέρεις όλα, εκείνη την ίδια στιγμή έχεις γίνει ο φτωχότερος άνθρωπος σε γνώση.