Μία μαύρη βούλα. Μια μικρή μαύρη τελεία που όμως μοιάζει με μαύρη τρύπα σε όποιον την κουβαλά. Αυτό είναι το σύμβολο της νέας διαδικτυακής εκστρατείας “The Black Dot Campaign” ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία. Όσοι φέρουν αυτό το σημάδι στην παλάμη τους, καλούν σιωπηρά για βοήθεια. Για τη συνδρομή τόσο των αρμόδιων αρχών κι ειδικών, όσο και τη δική σου. Είναι άνθρωποι που βρίσκονται συνεχώς υπό το βλέμμα του θύτη και δεν μπορούν να διακινδυνεύσουν την ασφάλειά τους ζητώντας ανοιχτά την προστασία του νόμου.
Μέσα σε λίγα 24ωρα η καμπάνια πήρε τεράστιες διαστάσεις, κινητοποιώντας εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο. Κι αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό. Το διακριτικό σημάδι έγινε ευρέως αναγνωρίσιμο και συνεπώς μη ασφαλές για όσα θύματα κοινοποιούσαν φωτογραφίες τους στο σχετικό facebook page. Για λόγους προστασίας, λοιπόν, οδηγηθήκαμε στο αναπόφευκτο: η σελίδα έπεσε. Ενώ είχαν ήδη γίνει επιτυχείς προσπάθειες επέμβασης για εκατοντάδες γυναίκες, η προσπάθεια τυπικά σταμάτησε για να προστατευθούν ακόμα περισσότερες από την εκδικητικότητα των κακοποιών τους.
Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω πώς μπορεί κανείς να σηκώσει χέρι και φωνή και να πληγώσει τον άνθρωπό του. Τη γυναίκα του, τον άντρα της, τα παιδιά του. Γιατί ας μην παραβλέπουμε ότι η βία δε στρέφεται μόνο στο γυναικείο φύλο, αλλά και στο αντρικό, αν και σε μικρότερα ποσοστά. Καθότι δεν είναι μόνο σωματική, αλλά και φραστική. Και μπορεί τα λόγια να μην πονούν το σώμα, αλλά κατακερματίζουν την ψυχή.
Στοιχεία του OHE αναφέρουν ότι 1 στις 3 γυναίκες στον παγκόσμιο πληθυσμό έχει υποστεί κακοποίηση σε κάποια στιγμή της ζωής της. Αντίστοιχα, 280 εκατομμύρια παιδιά και των δύο φύλων πέφτουν κάθε χρόνο θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Και σαφώς ο δυτικός –ο δήθεν πολιτισμένος κόσμος– δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα. Και γιατί δήθεν; Γιατί ποιος γνήσιος πολιτισμός, ποια θρησκεία αγάπης και ποια δημοκρατική ιδεολογία μπορεί να το επιτρέψει αυτό; Να συνθλίβεται η ύπαρξη ενός ανθρώπου από μια παράλογη δύναμη όπως η βία κι η κοινωνία κι οι κρατικοί μηχανισμοί να κλείνουν τα μάτια τους στο πρόβλημα.
Ένα πρόβλημα που μπορεί να αφορά τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας. Η ενδοοικογενειακή βία σήμερα έχει επιστρέψει πιο ύπουλη και συγκαλυμμένη απ’ ό,τι στο παρελθόν. Κρύβεται πολύ εύκολα πίσω από κλειστές πόρτες και φαινομενικά υγιείς γονικές και συζυγικές σχέσεις. Κι αν γίνει αντιληπτή οι περισσότεροι από εμάς διστάζουν να την καταγγείλουν. Κι όχι αδίκως, καθώς φοβούνται.
Ωστόσο, η κακοποίηση είναι κυριολεκτικά και μεταφορικά εγκληματική πράξη. Κι η σιωπή μας καθιστά συνένοχους. Η βία που προέρχεται από το οικογενειακό περιβάλλον σκοτώνει την πίστη σου στον άνθρωπο. Πηγάζει από τους ανθρώπους που θα έπρεπε εξ ορισμού να σε περιβάλλουν με ασφάλεια κι αγάπη. Από αυτούς που αντί να τροφοδοτούν την ύπαρξή σου με θετικά συναισθήματα για να ανθίσει και να εξελιχθεί, τη δηλητηριάζουν. Την κρατούν εγκλωβισμένη σε μία νοητή φυλακή, καταπιεσμένη και ταπεινωμένη.
Πώς λοιπόν μετά να ανοιχτείς και να εμπιστευτείς; Με ποιο τρόπο να χτίσεις γερές διαπροσωπικές σχέσεις αν σε έχουν συνθλίψει, ιδίως όταν ήσουν παιδί. Το μόνο που αισθάνεσαι είναι ντροπή και μειονεξία. Ότι ο θύτης έχει δίκιο να σε χτυπά με τα λόγια ή τις πράξεις του, γιατί είσαι μια άχρηστη και τεμπέλα νοικοκυρά, ένα χαζό κι υπερκινητικό παιδί που δεν παίρνει τα γράμματα ή ένας άνεργος άντρας ανίκανος να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά του. Γιατί η βία εδραιώνεται στην άνιση κατανομή δύναμης μεταξύ θύτη και θύματος. Κινείται πάντα απ’ τον πιο δυνατό στον πιο αδύναμο χαρακτήρα- σωματικά και ψυχολογικά.
Η βία οδηγεί τα θύματα στη μοναξιά και την απομόνωση. Τα εμποδίζει να εξελιχθούν ως προσωπικότητες, τα καρφώνει στο έδαφος. Διαψεύδει την ελπίδα τους και την αισιοδοξία τους για το μέλλον, αναστέλλει τη θέληση για ζωή και δημιουργία. Και καθόλου σπάνια, η βία γεννά βία. Έτσι αυτός ο φαύλος κύκλος ανατροφοδοτείται συνεχώς. Άτομα που έχουν βιώσει βία μέσα στο σπίτι τους ως θύματα συχνά επιστρέφουν κι ως θύτες. Ο θυμός και το ένστικτο της σωματικής και ψυχολογικής επιβίωσης ωθούν το θύμα να περάσει από την άμυνα στην επίθεση. Κι η βία, καθότι άλογη, δε στρέφεται στους άμεσα υπαίτιους. Κατευθύνεται σε ευάλωτους ανθρώπους, ξεσπά στους εύκολους στόχους.
Γι’ αυτό εσύ που το διαβάζεις τώρα, μη δείχνεις άλλη ανοχή. Μπορείς να κάνεις κάτι για να βγάλεις είτε τον εαυτό σου είτε κάποιον άλλο μέσα από αυτήν την κατάσταση. Η απόγνωση κι η παραίτηση δεν ταιριάζει σε κανένα. Ο άνθρωπος γεννήθηκε για να έχει φτερά και να πετάει, όχι να μπαίνει πιο βαθιά στη Γη. Και κανείς δε δικαιούται να σου κόψει αυτά τα φτερά. Να σου πάρει την αξιοπρέπεια και την αυτοπεποίθηση και να την πετάξει στα σκουπίδια, όποιος κι αν είναι.
Σπάσε τις εξαρτήσεις. Κλάψε, για ό, τι καλό σου στέρησαν, αλλά μίλα. Η παραδοχή του προβλήματός σου είναι κι η δύναμη σου. Φώναξε κατά της βίας, και για εσένα και για τους άλλους. Έχουμε έναν κόσμο να αλλάξουμε, μην αργείτε. Κι η βία δεν έχει θέση σε αυτόν.
Επιμέλεια Κειμένου Ελευθερίας Παπαναστασίου: Πωλίνα Πανέρη
Η γραμμή SOS:
15900 απευθύνεται σε γυναίκες θύματα βίας. (Γραμματεία Ισότητας Φύλων).
1056 για την παιδική κακοποίηση (Το Χαμόγελο του Παιδιού).
Τηλεφωνική Γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας, 210 197, Εθνικό Κέντρο Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ).
Κέντρα Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών
Αθήνα: 210 52 35 318 / 210 52 35 250
Πειραιάς: 210 41 12 091 / 210 41 29 101
Ξενώνας Κακοποιημένων Γυναικών: τηλ. 210 52 44 657
Γραμμή κατά της Οικογενειακής Βίας «ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ»
Γραμμή SOS: 800 11 88 881 / 210 77 86 800
Συντάκτης: Ελευθερία Παπαναστασίου
