Η φιλία αποτελεί ένα απ’ τα ωραιότερα και σπανιότερα αγαθά με μεγάλη αξία. Είναι ένας δεσμός που στηρίζεται στην αλληλοεκτίμηση, στην ανιδιοτέλεια. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη απ’ τα υλικά, αλλά πιο σημαντικές είναι οι ψυχικές σχέσεις, σχέσεις επικοινωνίας.
Ψυχικές σχέσεις προσφέρονται εις βάθος μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο με όλη τη σημασία. Η φιλία είναι ενωτική δύναμη, χαρά κι ευλογία. Η φιλία είναι αρετή –ή προϋποθέτει την αρετή– κι επιπλέον είναι εντελώς απαραίτητη για τη ζωή. Πραγματικά, κανένας δε θα επέλεγε να ζει δίχως φίλους κι ας είχε όλα τα υπόλοιπα αγαθά. Ακόμη κι οι πλούσιοι άνθρωποι, όπως κι αυτοί που έχουν αξιώματα κι εξουσία, έχουν –όπως όλοι πιστεύουμε– ιδιαίτερα μεγάλη ανάγκη από φίλους.
Φιλία, λοιπόν, ονομάζεται η σχέση μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων με κύριο χαρακτηριστικό την αμοιβαία πλατωνική αγάπη, αφοσίωση και κατανόηση, χωρίς κατ’ ανάγκη να υπάρχει συμφέρον, κίνητρο ή ανώτερος στόχος.
Δυστυχώς το πνεύμα της εποχής δεν επιτρέπει την ανάπτυξη της αληθινής φιλίας. Επικρατεί το συμφέρον, ο ωφελιμισμός, η ιδιοτέλεια, η υποκρισία. Παρ’ όλα αυτά, οι φιλίες είναι γεγονός ότι αποτελούν ένα σημαντικό κι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Είναι όμως επίσης γεγονός ότι η φιλία δεν είναι μια εύκολη ή απλή υπόθεση.
Για πολλούς ανθρώπους το να κάνουν ή να διατηρούν φίλους είναι δύσκολο. Το να έχει κάποιος αληθινούς φίλους, είναι μεγάλη υπόθεση. Πότε όμως είναι μια φιλία αληθινή, προορισμένη να αντέξει στις τρικυμίες του χρόνου και πότε είναι απλά και μόνο μια παρέα, που σήμερα είναι και αύριο δε θα είναι;
Το βασικό που πρέπει κάποιος να κοιτάξει για να διαχωρίσει αυτές τις δύο καταστάσεις είναι τα κίνητρα.
Σε μια αληθινή φιλία, βρίσκεσαι μαζί με τον άλλο άνθρωπο για να μοιραστείτε την ίδια τη ζωή, τις χαρές και τις λύπες της. Ο αληθινός φίλος είναι συνοδοιπόρος σου, όχι μόνο στις εύκολες κι ευχάριστες στιγμές, αλλά επίσης στις αναπόφευκτες περιόδους θλίψης και δυσκολίας. Σε μια γνήσια φιλία υπάρχει ο αμοιβαίος σεβασμός, ώστε να υπάρχει ώρα και χώρος για να εκφραστούν όλοι. Είναι όμως παράλληλα έτοιμος να σεβαστεί τις επιλογές μας, έστω κι αν διαφωνεί, χωρίς να φύγει απ’ το πλευρό μας.
Καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει το φίλο του κι αυτό να το κάνει με πολύ προσοχή γιατί σήμερα σπανίζουν οι αληθινοί άνθρωποι. Είναι σημαντικό να κάνουμε αρχικά μια αυτοεξέταση και να κατανοήσουμε το τι ζητάμε και το τι επιδιώκουμε από μια φιλία.
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη.
Η στάση μας προς τους άλλους είναι ένας απ’ αυτούς. Πρέπει να δεχθούμε ότι οι άλλοι έχουν το δικαίωμα να είναι διαφορετικοί από εμάς. Εάν απαιτούμε οι άλλοι να έχουν τις ίδιες προσεγγίσεις, πεποιθήσεις και συμπεριφορά όπως εμείς, τότε είναι πολύ πιθανό να απωθήσουμε μακριά μας ανθρώπους που θα ήταν πολύ καλοί φίλοι. Με το να αποδεχθούμε ότι οι άλλοι μπορούν να είναι διαφορετικοί από εμάς, ανοίγουμε νέους δρόμους για φιλίες και σχέσεις που φέρνουν μια νέα πνοή στη ζωή μας.
Αποφεύγετε την κριτική για τους άλλους. Εάν ασκείτε συχνά κριτική και κάνετε διαρκώς σχόλια σχετικά με τις αποτυχίες, τις αδυναμίες ή τις ανεπάρκειες άλλων ανθρώπων, τότε πιθανόν να δημιουργήσετε ένα αίσθημα ανασφάλειας σε αυτόν που σας ακούει.
Προσοχή στις υποχωρήσεις που κάνετε. Ο καθένας από εμάς έχει τα δικά του κριτήρια και το δικό του επίπεδο αντιλήψεων σχετικά με την ηθικότητα, τις αρχές της ζωής και τη συμπεριφορά. Δεν είναι σωστό να γίνονται συμβιβασμοί με τις βασικές αυτές αρχές μόνο και μόνο για να ταιριάξει κάποιος σε ένα καινούργιο σύνολο.
Παράλληλα είναι απαραίτητο όταν συνομιλούμε με άλλους να τους ακούμε προσεκτικά, κοιτάζοντας στα μάτια κι αποφεύγοντας να αναφερόμαστε πάντοτε στο δικό μας εαυτό. Κι ας μην ξεχνάμε τη μεγάλη δύναμη που έχει το χαμόγελο.
Προσφέρετε χρόνο και προσοχή: Οι φιλίες χρειάζονται χρόνο για να διατηρηθούν. Εάν συνεχώς δεν έχετε χρόνο για τους φίλους σας, κάποτε η σημασία σας γι’ αυτούς θα μειωθεί.
Κάνετε τις φιλίες μια προτεραιότητα στη ζωή σας. Να ακούτε προσεκτικά το τι σας λένε οι φίλοι σας, δείξετε ενδιαφέρον για τη ζωή τους και τα προβλήματά τους κι ενθουσιασμό για το ότι είναι ως φίλοι σας, μέρος της ζωής σας .
Να είστε υπομονετικοί και φιλεύσπλαχνοι: Οι άνθρωποι κάνουν λάθη. Κάποτε ένας φίλος μπορεί να κάνει κάτι με το οποίο δε συμφωνείτε ή που σας έχει πληγώσει. Μη θυμώνετε. Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του: Εάν εσείς κάνατε ένα λάθος θα θέλατε καταδίκη και τιμωρία ή περισσότερο κατανόηση και συγχώρεση από αυτούς που σας αγαπούν και φροντίζουν για εσάς;
Μην κάνετε κατάχρηση της εμπιστοσύνης: Εάν ένας φίλος σας πει ένα μυστικό, κρατείστε το για σας. Μην έχετε την ψευδαίσθηση ότι λέγοντας σε άλλους, μυστικά που σας είπαν φίλοι σας, κτίζετε σχέσεις ή ότι κερδίζετε την εμπιστοσύνη αυτών που τα λέτε. Αυτό που κάνετε στην ουσία είναι να δώσετε το μήνυμα στους άλλους να μη σας εμπιστεύονται.
Ακόμη χειρότερα εάν ο φίλος σας ανακαλύψει ότι έχετε προδώσει την εμπιστοσύνη που σας έδειξε, τότε η σχέση σας μαζί του θα τραυματιστεί ανεπανόρθωτα.
Ελέγξετε τη ζήλια: Η ζήλια είναι ένα πολύ κοινό ανθρώπινο αίσθημα. Δεχτείτε ότι ο φίλος σας μπορεί να έχει στενές σχέσεις και με άλλα άτομα. Αυτό δεν πρέπει να σας ενοχλεί διότι η αγάπη μεταξύ φίλων δεν πρέπει να επηρεάζεται από τέτοιους περιορισμούς. «Φιλία είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα», είχε πει ο Σωκράτης.
Τέλος μην ξεχνάτε ότι η φιλία για να επιβιώσει χρειάζεται αγάπη, χρόνο, προσοχή κι εμπιστοσύνη. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να αποτελέσει ένα βασικό εφόδιο κι υποστήριξη στις πολλαπλές δυσκολίες της καθημερινής ζωής.
Επιμέλεια Κειμένου Νάντιας Κοκκίνου: Πωλίνα Πανέρη
