Ξυπνάς ένα πρωί, κοιτάς το ημερολόγιο στον τοίχο της κουζίνας, βλέπεις την ημερομηνία, φτάνεις στο έτος κι εκεί παγώνει το βλέμμα σου. Μένεις άγαλμα. Σηκώνεσαι σαν να έχεις δει φάντασμα, κατευθύνεσαι στον κοντινότερο καθρέφτη και μένεις να κοιτάς το είδωλό σου. Με τα δάχτυλα ψαχουλεύεις τις ρυτίδες σου κι αρχίζεις να τεντώνεις το δέρμα σου. Γελοίες κινήσεις, αστείες γκριμάτσες, βλέμματα γάτας, ανόρθωση μύτης και με ανάποδη παλάμη να σπρώχνεις ό,τι κρεμάει κάτω απ’ το πηγούνι. Αναστενάζεις.
Πότε περάσανε τα χρόνια; Φυσικά και περάσανε. Όσα ζούμε είναι στιγμές στην αιωνιότητα. Σαν «πετάρισμα» βλεφάρου είναι ο χρόνος. Κάθε ρυτίδα μια ανάμνηση, κάθε άσπρη τρίχα μια εμπειρία. Τις αγαπάς και τις σέβεσαι κι ας μη θες να τις βλέπεις. Θες να βρεις τρόπο να τις κρύψεις, να τις καμουφλάρεις και να τις ξέρεις μόνο εσύ. Κάθε μία από αυτές είναι μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν σου που θες να την κάνεις κρυφά, μόνο εσύ κι ο εαυτός σου. Τις αγαπάς μα και τις μισείς το ίδιο πολύ, γιατί είναι τα αποδειχτικά στοιχεία για την πάροδο του χρόνου.
Η υπέροχη φράση «Είσαι όσο αισθάνεσαι», βγήκε από σοφά χείλη, αλλά μάλλον χρησιμοποιείται για να σου χρυσώσει το χάπι. Είσαι όσο είσαι. Το συνειδητοποιείς μια μέρα εκεί στο «άκυρο» κι αρχίζεις να κάνεις την αυτοκριτική σου και να παλεύεις με την αυτογνωσία σου.
Κάπου εκεί κοντά στα σαράντα –λίγο πριν ή λίγο μετά– έρχεται και σου χτυπάει την πόρτα ο εαυτός σου και στρογγυλοκάθεται για «αρμένικη βίζιτα», απαιτώντας να τον κεράσεις όσα κρύβει το χρονοντούλαπό σου. Μην προσπαθήσεις να το αποφύγεις, στο λέω είναι μάταιο. Ακόμη κι αν δεν του ανοίξεις, αργά ή γρήγορα, το χτύπημα στην πόρτα σου θα επαναληφθεί.
Βγάλε το καλό σου σερβίτσιο και κεράσου γλυκό του κουταλιού να πάνε κάτω τα φαρμάκια. Μη φοβάσαι. Πες τα όλα. Μνήμες, όνειρα, απωθημένα, ανεκπλήρωτοι στόχοι, συμβιβασμοί, ευχές, ελπίδες, άφησέ τα να ξεδιπλωθούν μπροστά σου. Όσα έζησες σ’ έφεραν ως εδώ, σ’ έφτιαξαν αυτό που είσαι, ό,τι είσαι.
Πολύ ή λίγο, τι σημασία έχει; Ποιος έχει το δικαίωμα αλήθεια να σε κρίνει; Οι θρασείς που κρύβονται πίσω απ’ το δάχτυλό τους, ή οι «τολμηροί» που τα ξέρουν όλα κι έχουν απαντήσεις για όλα; Πίστεψέ με, κανείς. Ο καθένας ας γίνει κριτής του εαυτού του. Μη σε μαλώνεις για τα λάθη σου και μη σε δικαιολογείς για όσα δεν έζησες και δεν κατάφερες να πραγματοποιήσεις.
Αν ανοίξεις συζήτηση με άλλους περί αυτού του θέματος, το πιο εύκολο είναι να σου πουν ότι σ’ έχουν «πιάσει τα υπαρξιακά σου». Αυτό τους βολεύει, ξέρεις. Μην τους ακούς. Δικαιολογημένα προβληματίζεσαι. Έχοντας ζήσει, ίσως το μισό της ζωής σου, ίσως περισσότερο ή λιγότερο, κανείς άλλωστε δεν ξέρει, αρχίζεις να βλέπεις και να μετράς πράγματα και καταστάσεις διαφορετικά. Πιο ώριμα, πιο ψυχρά, πιο απόλυτα. Δεν έχεις χρόνο για καθυστερήσεις. Έχεις όμως την πείρα που σου χρειάζεται κι αυτό είναι «άσος στο μανίκι».
Όσα χάθηκαν πίσω σου και τα ονομάζεις απωθημένα, ήταν επιθυμίες σου που θα μπορούσαν τότε να σου χαρίσουν ευτυχία και να σου δώσουν την όποια ικανοποίηση. Μη μένεις προσκολλημένος σ’ αυτά. Ποιος μπορεί να σου εγγυηθεί ότι αν κατάφερνες να ζήσεις στο σήμερα όσα δεν πρόλαβες στο χτες, θα σου έδιναν την ευτυχία; Νομίζω κανείς. Στο «αν» δεν υπάρχει εγγυημένη απάντηση. Δεν είναι συμβιβασμός όταν αποδέχεσαι την ηλικία σου, είναι ωριμότητα και λαχτάρα να ζήσεις νέα πράγματα έχοντας προικιστεί με εμπειρίες μέσα από ανθρώπινες σχέσεις και καταστάσεις.
Κάποιες φορές νομίζεις ότι ξαναπερνάς την εφηβεία, γίνεσαι κυκλοθυμικός, προβληματίζεσαι, απορρίπτεις, απομακρύνεσαι κι επιλέγεις. Τάσεις απελευθέρωσης και φυγής. Διλήμματα και μοναξιά. Δεν είσαι αρκετά μικρός για να «σε καλοπιάσεις», αλλά δεν είσαι και αρκετά μεγάλος για να «σε γεράσεις».
Είναι ώρες-ώρες που θες να ρουφήξεις τη ζωή και να ζήσεις την κάθε μέρα σαν να μην υπάρχει αύριο κι είναι και κάτι ώρες που θες να προπληρώσεις έναν οίκο ευγηρίας, για να προετοιμαστείς, για παν ενδεχόμενο. Δεν έχει να κάνει με το αν αγαπάς ή όχι όσους υπάρχουν γύρω σου, ούτε αν είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου. Αλλά είναι που θες να προλάβεις να ζήσεις, να γευτείς, ν’ αδράξεις την κάθε ευκαιρία για να εμπλουτίσεις τις εμπειρίες σου.
Είναι που δε θες να σε θεωρούν δεδομένο, γιατί δεν είσαι δεδομένο ούτε καν για τον εαυτό σου. Το ότι προσφέρεις κι αγαπάς δεν σημαίνει ότι είσαι δέσμιος ή ιδιοκτησία κάποιου. Οφείλεις να κάθεσαι στη ζωή που έχεις από επιλογή κι όχι κατ’ ανάγκη. Σίγουρα υπάρχουν συμβιβασμοί. Δένεσαι με ανθρώπους και συνθήκες ζωής, δημιουργείς οικογένεια ή σχέσεις, αλλά μην υποτιμάς τον εαυτό σου και μην τον τοποθετείς στο ράφι. Τίποτε δεν τελειώνει και τίποτε δεν είναι οριστικό. Το να διεκδικείς αυτό που θα σου χαρίσει την ευτυχία δεν είναι απαγορευτικό.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι θα ρίξεις μια κλωτσιά και θα «χύσεις την καρδάρα με το γάλα», όπως λένε οι παλιοί. Όσοι κι όσα υπάρχουν γύρω σου είναι δικές σου επενδύσεις και δικά σου δημιουργήματα, τα οποία οφείλουν να σεβαστούν τις ανάγκες σου και τις επιθυμίες σου και να σου αποδείξουν με την αποδοχή τους και τη στήριξή τους, πόσο πολύτιμη είναι η παρουσία σου στη ζωή τους και πόσο εκτιμούν όσα έχεις προσφέρει.
Το πόσο κοντά ή μακριά είμαστε απ’ την ευτυχία δεν το ξέρουμε μέχρι να δυστυχήσουμε. Ή μέχρι να το συνειδητοποιήσουμε. Πολλές φορές φτάνοντας στα σαράντα, αναθεωρούμε κι αμφισβητούμε τα κεκτημένα μας κι αναζητούμε εφήμερες «ευτυχίες», γυρίζοντας πίσω σε σελίδες του παρελθόντος ή κυνηγώντας «χαμένους θησαυρούς» σε σελίδες του μέλλοντος. Μήπως όμως κάπως έτσι χάνουμε το παρόν μας;
Στα σαράντα δεν μπορείς να ξαναγίνεις είκοσι, αλλά ούτε και να φτάσεις με μια δρασκελιά στα ογδόντα. Είσαι απλώς όσο δείχνει η ζωή σου. Δε χρειάζεται να αγχώνεσαι, να βιάζεσαι και να αναμασάς. Απλώς ζήσε, μίλησε, γέλα και κοίτα μπροστά. Αποδέξου αυτό που είσαι, εκτίμησε όσα έχεις κάνει και μάθε να ζητάς, όχι μόνο να δίνεις, ούτε μόνο να παίρνεις.
Δεν είναι απαραίτητο να ξαναγίνεις νέος για να νιώσεις δραστήριος. Δεύτερη εφηβεία δεν υπάρχει. Αυτό που σίγουρα υπάρχει είναι η δεύτερη ευκαιρία που οφείλουμε να δώσουμε στον εαυτό μας για να ανακαλύψει νέους ορίζοντες που θα τον γεμίσουν ενέργεια και θα τον αποτραβήξουν απ’ την παραίτηση και το βόλεμα.
Διεκδίκησε όσα αξίζεις και κάνε λάθη. Ναι, μπορείς κι έχεις το δικαίωμα να τολμήσεις και να πετύχεις ή να αποτύχεις. Αυτό θα πει ζωή. Μη θαφτείς στα σαράντα σου, αλλά και μη γελοιοποιηθείς παλιμπαιδίζοντας. Όλα μπορούν ν’ αρχίσουν ή να τελειώσουν ακριβώς την επόμενη στιγμή, φρόντισε να είναι η δική σου.
Επιμέλεια Κειμένου Μελίνας Αγγελάκη: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Μελίνα Αγγελάκη
