Σκοτεινές και «περίεργες» σκέψεις που αποτελούν κομμάτι μας

Πόσες φορές δεν ένιωσες άσχημα για κάποια σκέψη που έχεις κάνει; Όχι ντροπή η μετάνοια, μα φόβο πιο πολύ κι ανασφάλεια. Κι αυτό γιατί κάποιες σκέψεις είναι πραγματικά άβολες και προκαλούν προβληματισμό. Όχι τόσο επειδή θα προτιμούσαμε να είχαμε σκεφτεί κάτι άλλο, μα κυρίως επειδή τρομάζουμε που το μυαλό μας τόλμησε να σκεφτεί κάτι τόσο ωμό! Σκέψεις που αγγίζουν τη διαστροφή, ακόμα και που την ξεπερνάνε, γίνονται από ανθρώπους που δείχνουν -ή και είναι- ψυχικά απολύτως υγιείς!

«Είμαι όμως σίγουρος, όσο σίγουρος είμαι και πως ζω, ότι η διαστροφή είναι μια από τις πρωτόγονες παρορμήσεις της ανθρώπινης καρδιάς, μια από τις αδιαίρετες πρωτογενείς δυνάμεις ή συναισθήσεις που κατευθύνουν τον χαρακτήρα του ατόμου.» γράφει ο Edgar Alla Poe. Ίσως είναι υπερβολικό να θεωρήσει κανείς πως όλοι οι άνθρωποι είναι διεστραμμένοι, μα σίγουρα όλοι έχουν κάνει κάτι μόνο και μόνο επειδή δεν έπρεπε να το κάνουν. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει καθημερινά, μα συμβαίνει.

Γιατί οι άνθρωποι πολλές φορές νιώθουν ευχαρίστηση μέσα από τη δυστυχία. Δεν τους καθιστά αυτόματα «κακούς» κάτι τέτοιο, ούτε άρρωστους. Είναι ένα γεγονός που απλά συμβαίνει. Κι όσο οι σκέψεις δεν επηρεάζουν τις πράξεις κι αφού δεν προκαλούν πόνο στους άλλους, μπορεί και να μη θέλουμε να πάψουμε να ζούμε με αυτές.

Η διαφορά του διεστραμμένου ατόμου με εκείνου που κάνει απλώς διαστροφικές σκέψεις έγκειται στην πιθανότητα πραγματοποίησης των σκέψεων αυτών. Ένας ψυχικά υγιής γνωρίζει πως χρήζει παρατήρησης και προβληματισμού το να σκέφτεται τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να πεθάνει από ατύχημα, τα άτομα που θα παραβρεθούν στην κηδεία του και τη ζωή των δικών του ανθρώπων μετά το θάνατό του, για παράδειγμα. Χωρίς να τον διακατέχουν σκέψεις να αφαιρέσει τη ζωή του. Δεν είναι πως επιθυμεί το θάνατο κάποιου, ούτε νιώθει ευχαρίστηση συνειδητή από έναν συνειρμό σαν αυτό. Πολύ πιθανό να δακρύσει και να πέσει ψυχολογικά, παρ’ όλο που στην ουσία πρόκειται για μια σκέψη.

Τα άτομα που ακολουθούν αυτά τα μονοπάτια δεν είναι επικίνδυνα, ακριβώς επειδή αναγνωρίζουν και συνειδητοποιούν το περιεχόμενό τους. Ακόμη κι από άποψη ψυχολογίας, πολλοί είναι οι επιστήμονες που έχουν παραδεχθεί πως η διαστροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι του χαρακτήρα κάθε ανθρώπου. Πρώτος ο Freud αναρωτήθηκε, όχι το πώς γίνεται κάποιος ερωτικά διεστραμμένος μα το αντίθετο· πώς γίνεται κάποιος ερωτικά υγιής. Ο παραπάνω προβληματισμός υποδηλώνει πως όλοι παρουσιάζουν διαστροφές, άσχετα με το αν καταφέρουν τελικά να εμπιστευτούν τόσο πολύ κάποιον ώστε να του τις αποκαλύψουν.

Το κατά κόσμον «οιδιπόδειο» ή αντίστοιχα «σύνδρομο της Ηλέκτρας», εφάπτεται στο ευρύτερο φάσμα τους, όμως αποδεικνύουν πως η τάση αυτή βρίσκεται μέσα μας από την παιδική μας ηλικία. Πόσα κορίτσια δεν απαντούν πως μεγαλώνοντας θα ήθελαν να παντρευτούν τον μπαμπά τους και πόσοι άντρες δεν μπαίνουν ασυναίσθητα στη διαδικασία της σύγκρισης της συντρόφου τους με τη μητέρα τους; Είναι τα πρότυπα με τα οποία μεγαλώνουμε μα σε κάθε περίπτωση, εκείνο που υποβόσκει είναι μια βαθύτερη μορφή επιθυμίας απέναντι στους γονείς μας. Και είναι φυσιολογικό, όσο «περίεργο» και αν φαντάζει.

Το να φαντάζεσαι το κακό που θα μπορούσες να προξενήσεις άθελά σου, το να τρομάζεις με κάποια κίνηση που θα μπορούσες να είχες κάνει από απροσεξία ή παρορμητικότητα, το να ξετυλίγεις εικόνες θανάτου ή τρόμου, είναι πράγματι αρκετά δυσάρεστο, κυρίως για την ψυχική σου ηρεμία. Κατανοώντας ωστόσο τα όρια της λογικής και της διαστροφής και γνωρίζοντας σε ποιο σημείο πρέπει να διαχωρίζεται η σκέψη από την πράξη, αυτό καθιστά ψυχικά υγιή το άτομο κι ακίνδυνο τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους. Η διαστροφή άλλωστε δεν είναι τίποτα άλλο παρά συναισθηματική διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται μέσω των «μη φυσιολογικών» -όσο μπορεί να οριστεί το φυσιολογικό- σκέψεων.

Ο άνθρωπος που κινδυνεύει από τη διαστροφή του είναι εκείνος που δεν μπορεί να επιβληθεί στις άσχημες σκέψεις του και συχνά προβαίνει στην πραγματοποίηση αυτών. Είναι άβολο και αρκετά αγχωτικό να ανησυχείς για τις σκέψεις σου, είναι ταυτόχρονα όμως και πλήρως ανακουφιστικό το να μπορείς να τις δαμάσεις και να κατανοείς ποιες από αυτές πρέπει να απομακρύνεις και ποιες όχι.