Πώς επηρεάζει τη συμπεριφορά μας η ψυχολογία του πλήθους

Την επόμενη φορά που θα είστε σε ένα εμπορικό ή στο αεροδρόμιο και θα έχετε χρόνο να σκοτώσετε και περιέργεια για το πώς σκέφτεται ο κόσμος γύρω σας, κάντε ένα μικρό πείραμα. Βρείτε μια πόρτα που φαινομενικά δεν οδηγεί πουθενά. Μπορεί να είναι αποθήκης ή ενός κλειστού καταστήματος, δεν έχει σημασία -όσο πιο αδιάφορο το περιεχόμενό της τόσο το καλύτερο. Μείνετε για λίγη ώρα ακίνητοι μπροστά της και υποκριθείτε ότι περιμένετε εκεί. Όσο πιο ανυπόμονοι δείχνετε, τόσο πιο εύκολα θα κεντρίσετε το ενδιαφέρον των περαστικών. Σύντομα θα δημιουργηθεί ουρά ατόμων πίσω σας που θα στέκονται εκεί χωρίς να ξέρουν ουσιαστικά τον λόγο. Ο λόγος που θα σταθούν όλοι από πίσω είναι η λεγόμενη «ψυχολογία του πλήθους». Οι άνθρωποι επηρεάζονται από όσα κάνουν οι γύρω τους και θεωρούν ότι και εκείνοι οφείλουν να κάνουν το ίδιο. Σκεφτείτε ένα ακόμα πιο απλό παράδειγμα. Είστε στη μέση μιας κατάμεστης πλατείας και ξαφνικά χωρίς κανέναν εμφανή λόγο όλοι σηκώνονται και κινούνται προς μια κατεύθυνση. Εσείς τι κάνετε; Πιθανότατα θα πάτε προς το ίδιο μέρος, χωρίς να ξέρετε γιατί, έτσι δεν είναι;

Σίγουρα κάποιοι θα σκεφτούν πως δεν πρόκειται να κάνουν το ίδιο με τους υπόλοιπους και έχουν ένα δίκιο. Ίσως αυτό χρειάζεται η κοινωνία μας μερικές φορές. Κάποιον να ξεχωρίσει, να πάρει διαφορετικό δρόμο και να μην αφήσει τη μάζα να τον παρασύρει. Βέβαια, για να καταφέρει κάποιος να αντισταθεί στο τι κάνει το πλήθος και σε ευρύτερη κλίμακα η κοινωνία, οφείλει να έχει ισχυρό χαρακτήρα. Είναι πιο εύκολο να υποστηρίξουμε αυτό που θέλουν οι πολλοί ή έστω οι ισχυροί, ώστε να νιώσουμε και εμείς πως ανήκουμε σ’ αυτούς. Όσο πιο επαναστατική και ριζοσπαστική είναι μια ιδέα, τόσο πιο δύσκολο γίνεται για μας να την υποστηρίξουμε.

Σκεφτείτε ότι είστε σε μια παρέα και παρακολουθείτε μια ταινία. Η ταινία τελειώνει και οι φίλοι σου λένε πόσο την απόλαυσαν. Εσύ βαρέθηκες όσο ποτέ στη ζωή σου και την βρήκες τουλάχιστον αδιάφορη. Το πιο πιθανό είναι πως θα κρατήσεις την άποψή σου για τον εαυτό σου και μπορεί ακόμα και να συμφωνήσεις ότι η ταινία ήταν αρκετά καλή. Γιατί όμως; Επειδή αγαπάς τους φίλους σου και δε θες να τους στεναχωρήσεις; Δεν είναι ακριβώς αυτό. Ο βασικός λόγος που δε θες να έρθεις σε αντιπαράθεση είναι επειδή δε θες να νιώσεις αποκομμένος από την ομάδα. Πολύ πιο εύκολα θα μπορούσες να πεις όσα σκέφτεσαι αν έστω ένας ακόμα από την παρέα συμφωνούσε μαζί σου. Τότε θα είχες το στήριγμα που χρειαζόσουν για να αφήσεις τις σκέψεις σου να ακουστούν. Φυσικά υπάρχουν και άτομα που έχουν το θάρρος της γνώμης τους και προφανώς στα πλαίσια μιας αληθινής παρέας όλες οι απόψεις είναι αποδεκτές. Αλλά ξέρετε ότι δε ζούμε σε μια ιδανικά πλασμένη κοινωνία που οι απόψεις όλων γίνονται σεβαστές -πόσο μάλλον αποδεκτές.

Κατά κάποιο τρόπο είμαστε προγραμματισμένοι να λειτουργούμε στα πλαίσια ομάδων. Απολαμβάνουμε να είμαστε μέλη μιας ομάδας και ακόμα περισσότερο να γινόμαστε αποδεκτοί και να λαμβάνουμε σεβασμό από τους άλλους. Δεν είναι λίγες οι φορές που επιλέγουμε να καταπνίξουμε την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα μας, ώστε να αρέσουμε. Ο φόβος μας να ξεχωρίσουμε είναι κάτι που μας περιορίζει από το να ζήσουμε, όπως πραγματικά θα θέλαμε. Γι’ αυτό την επόμενη φορά που δε θα σας αρέσει η ταινία ή που δε θα θέλετε να σηκωθείτε επειδή σηκώθηκαν όλοι οι άλλοι, σκεφτείτε καλά αν αξίζει να αφεθείτε στο πλήθος ή αν είναι η ευκαιρία σας να αποδείξετε ότι είστε κάτι διαφορετικό. Κάτι τελευταίο. Δεν αρκεί να είσαι διαφορετικός απλώς για να λες ότι διαφέρεις. Πραγματική αξία έχει είναι να είσαι καλύτερος. Να κάνεις τη διαφορά εκεί που χρειάζεται και υπάρχει ανάγκη. Αν το καταφέρεις αυτό δε θα βοηθήσεις μόνο τον εαυτό σου, αλλά και όλους εκείνους γύρω σου που το έχουν ανάγκη.