Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Άλλοι αγαπάνε με τη λογική, με το μέτρο, ίσως και το σταγονόμετρο. Άλλοι όμως αγαπάνε με πάθος και με φόρα. Δίνουν μια στο συναίσθημα και τα γκρεμίζει όλα στο διάβα του. Δε λογαριάζει νου, δε λογαριάζει σκέψη. Μόνο καρδιά, μονάχα απύθμενο βάθος σε συναίσθημα.
Κάλλια `χω σε με θάνατο παρ’ άλλη με ζωή μου
γιά σέναν εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου.
Υπάρχουν άραγε σε αυτόν τον κόσμο εκείνοι που αγαπούν σαν τον Ερωτόκριτο; Σου μαθαίνουν να αγαπάς κατά αυτόν τον τρόπο ή σε εμπνέει κάποιος μια ημέρα από το πουθενά; Το μόνο σίγουρο είναι πως συγκλονίζει το είναι σου. Σε ξεσηκώνει όπως η λύρα στην εισαγωγή του συγκλονιστικού αυτού άσματος. Αγάπη τραγουδημένη από το καμάρι της Κρήτης.
Ο ίδιος ο Νίκος Ξυλούρης μοιάζει να τραγούδησε με ακόμη μεγαλύτερο πάθος αυτό το άσμα αν σκεφτείς πως σύμφωνα με φήμες παντρεύτηκε την γυναίκα που ερωτεύτηκε δίχως να τη γνωρίζει πολύ καλά. Της τραγουδούσε επίμονα κάθε βράδυ τον έρωτά του κάτω από το παραθύρι της. Κι όμως εκείνες τις εποχές που τα πράγματα ήταν αυστηρά και ρητά, άνθισαν οι μεγαλύτεροι έρωτες της ιστορίας. Όπως και του ίδιου του Νίκου Ξυλούρη. Όπως και του Ερωτόκριτου του οποίου οι στίχοι έχουν τραγουδηθεί με τόσο πάθος και περηφάνια. Ο Ερωτόκριτος θα μπορούσε να είναι ο εθνικός ύμνος της αγάπης, αφού φτάνει στο άπειρο τα όρια της αντοχής της στον χρόνο παραβλέποντας γήινα συναισθήματα όπως την κακία και το πείσμα.
Και κάθε μήνα μια φορά μέσα στην κάμαρά σου,
λόγιασε ήντα ‘παθα για σε, να με πονεί καρδιά σου.
Πώς να εκλάβεις μια τόσο δυνατή αγάπη αν δεν την έχεις ζήσει έστω στο μισό της από αυτό του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας; Εκείνος της τραγουδά την αγάπη του. Τον πόνο που θα βιώσει όταν τον πάρουν μακριά της. Την ταπείνωση που θα νιώσει όταν τη δει στο πλάι άλλου σε πείσμα του πατέρα της. Και όμως, συνεχίζει να της τραγουδά τον έρωτά του και τον πόνο του.
Από την εποχή του Ερωτόκριτου μέχρι τώρα θαρρείς πως δεν έχουν αλλάξει και πάρα πολλά ως προς τους έρωτες με διαφορές. Υπάρχουν οι έρωτες με διαφορά ηλικίας, οι έρωτες με διαφορά στο θρήσκευμα κι εκείνοι στο χρώμα και καταγωγή. Οι νόρμες της εποχής δυστυχώς βρίσκονται πάνω κάτω στα ίδια. Οτιδήποτε καινούριο, «ξένο» τρομάζει. Ο Ερωτόκριτος είναι ο περαστικός, ο απλός γνωστός, εκείνος ο μυστήριος. Είναι εκείνος που τολμά να δηλώνει την παρουσία του κάθε μέρα σε έναν κόσμο που δεν τον καταλαβαίνει ιδιαίτερα.
Και πώς να σ’ αποχωριστώ και πώς να σου μακρύνω
και πώς να ζήσω δίχως σου τον χωρισμόν εκείνον;
Το να αγαπάς και να αγαπιέσαι σε αυτόν τον βαθμό είναι κατάρα και ευλογία μαζί. Είναι δέσιμο ψυχών πέρα από κάθε λογική εξήγηση. Και δε μιλάμε για αγάπη παθολογική αλλά για αγάπη ανιδιοτελή. Τόσο που ξεχνάς ποιος είσαι, τον ίδιο σου τον εαυτό. Το θέμα είναι αν αντέχεις να αγαπηθείς σε αυτόν τον βαθμό. Αντέχεις να είσαι μια σύγχρονη Αρετούσα που καρτερεί αυτόν που αγαπά και υπομένει εμπόδια και δυσκολίες; Μπορείς να κάνεις τόσες θυσίες και υπερβάσεις στο όνομα της αγάπης και του απόλυτου έρωτα; Όλοι μας έχουμε ακούσει από φίλους και μη, πόσο πολύ ποθούν έναν έρωτα δυνατό, μια αγάπη, έναν σύντροφο στη ζωή. Αντέχουν όμως στην ουσία το βάρος μιας τόσο δυνατής αγάπης αν τους τύχει;
Τα θλιβερά μαντάτα της δικής μας εποχής είναι πως ενώ όλοι μας επιθυμούμε διακαώς μια τόσο μεγάλη αγάπη κολλάμε στο να τη διεκδικήσουμε. Στο να την εκφράσουμε και να την ξεστομίσουμε. Η αγάπη θέλει τόλμη για να κατακτηθεί. Θέλει βροντερή φωνή για να ακουστεί. Θέλει λύρα και δοξάρι για να έχει το σωστό τέμπο. Θέλει Ερωτόκριτους να τη διεκδικούν κόντρα σε όλα. Στα πάντα. Θέλει Αρετούσες να δίνουν τα πάντα καρτερώντας έστω ένα φιλί. Εκείνο που σπάει δεσμά και ρίχνει φραγμούς.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου