Το 8ωρο στη δουλειά έχει τελειώσει και φτάνεις επιτέλους σπίτι σου. Ανοίγεις την πόρτα, το βλέπεις στα χάλια που το άφησες το πρωί επειδή είχες αργήσει, ασυναίσθητα αρπάζεις τη σφουγγαρίστρα και ξεκινάς καθάρισμα. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποιείς ότι μετά από μια δύσκολη μέρα, γεμάτη άγχος, έχεις βρει παρηγοριά και χαλαρώνεις καθαρίζοντας το σπίτι σου, ενώ μόλις τελειώσεις με τις δουλειές νιώθεις πιο ήρεμος από ποτέ. Συνειδητοποιείς ότι χωρίς να το θέλεις έχεις βάλει σε τάξη τις σκέψεις σου και έχεις αφήσει το στρες να κάνει παρέα στη σκόνη στο φαράσι. Λέτε λοιπόν η σκούπα, η σφουγγαρίστρα και το ξεσκονόπανο να κρύβουν τη θεραπεία κατά του άγχους; Αν ναι, τότε το καθάρισμα θα έπρεπε να καθιερωθεί ως αγχολυτικό!
«Καθαρό δωμάτιο, καθαρή σκέψη» έλεγε η γιαγιά μου και να που τελικά είχε δίκαιο. Με το που ρίχνεις ένα σφουγγαρισματάκι στην κουζίνα και τακτοποιείς τα πεταμένα ρούχα, νιώθεις απευθείας πιο ήρεμος. Μπαίνουν οι σκέψεις σου σε μια σειρά, το μυαλό σου ηρεμεί και καταλήγεις να σκέφτεσαι πιο καθαρά. Γιατί άραγε;
Σύμφωνα με έρευνες, μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού δηλώνει πως το καθάρισμα δρα σαν τον διαλογισμό. Όπως κατά τη διάρκεια του διαλογισμού βρίσκεις πνευματική συγκέντρωση και χαλαρώνεις βαθιά, το ίδιο συμβαίνει και με το καθάρισμα. Ακόμα και να μην είσαι και λάτρης της καθαριότητας, τη στιγμή που τακτοποιείς τον χώρο σου αισθάνεσαι χαρά και υπερηφάνεια που τα κατάφερες, ενώ εκκρίνονται ενδορφίνες που σου προκαλούν ευφορία. Οι άνθρωποι που βρίσκουν το περιβάλλον του σπιτιού τους σε οργάνωση και τάξη αισθάνονται λιγότερη θλίψη από εκείνους που το βρίσκουν αγχογόνο και ακατάστατο.
Η καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, Darby Saxby, ισχυρίζεται πως «Το καθάρισμα δίνει στους ανθρώπους μια αίσθηση κυριαρχίας και ελέγχου στο περιβάλλον τους». Αυτή λοιπόν η ανάγκη μας για κυριαρχία σε έναν χώρο που ουσιαστικά εμείς είμαστε υπεύθυνοι, μάς δίνει την αίσθηση πως όλα είναι στο χέρι μας. Μέσα στην τρελή και πολύβουη ζωή που ζούμε και στις καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, τις οποίες δεν μπορούμε με τίποτα να προβλέψουμε, ο έλεγχος που επιβάλλουμε στον χώρο μας είναι που μας κάνει να νιώθουμε κυρίαρχοι των πράξεων και του εαυτού μας. Νιώθουμε υπερήφανοι που καταφέραμε να ολοκληρώσουμε ένα από τα χιλιάδες πράγματα στην «to-do» λίστα μας. Οι ανησυχίες και το στρες μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή μας και να μας θυμίσουν πράγματα που δεν έχουμε κάνει, γι’ αυτό και τη στιγμή που σηκώνουμε τα μανίκια, ανοίγουμε μπαλκονόπορτες και παράθυρα, βάζουμε τη μουσική στο διαπασών, παίρνουμε τη σκούπα και τακτοποιούμε τον χώρο μας, ασυναίσθητα οι ανησυχίες και το στρες μας καταλαγιάζουν, τα πράγματα γίνονται πιο ήρεμα, και τίποτα δεν είναι τόσο μπερδεμένο όσο φαίνεται.
Κάθε άνθρωπος ακολουθεί το δικό του τελετουργικό για να φτάσει στη χαλάρωση. Κάποιοι γυμνάζονται, άλλοι χαλαρώνουν τρώγοντας το αγαπημένο τους γλυκό και κάποιοι άλλοι καθαρίζουν. Έτσι λοιπόν το καθάρισμα του σπιτιού λειτουργεί ως θεραπεία, ως ένα μικρό τελετουργικό για τη μείωση του άγχους σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Ο Martin Lang, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Masaryk στο Μπρνο της Τσεχίας, διαπίστωσε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την τάση να προβλέπει πράγματα, γι’ αυτό και μας αρέσει να ξέρουμε τι θα συμβεί. Κατά συνέπεια όταν δεν έχουμε τον έλεγχο ή αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα πως κάτι δεν πάει όπως το είχαμε στο μυαλό μας, βιώνουμε αυτό που αποκαλούμε άγχος, κι αν ήμαστε ήδη στρεσαρισμένοι, η ακαταστασία του σπιτιού μας κάνει ακόμα πιο έντονα τα συναισθήματά μας. Ελέγχοντας επομένως αυτό το μικρό κομμάτι της καθημερινότητάς μας και ουσιαστικά της ζωής μας, μπορούμε να περιορίσουμε το στρες και τις ανησυχίες μας. Το συγύρισμα μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα, η αίσθηση ενός καθαρού, φρεσκομυρωδάτου σπιτιού αγαλλιάζει την ψυχή μας και όχι άδικα! Ένα καθαρό και συγυρισμένο σπίτι μπορεί να μας καθησυχάσει μετά από μια δύσκολη μέρα μας και ίσως μας βοηθήσει να βάλουμε τις σκέψεις μας πιο γρήγορα σε σειρά.
Αν έχεις άγχος λοιπόν ξέχνα τις ασκήσεις χαλάρωσης και το τσάι βαλεριάνας και πιάσε μια σκούπα!
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.