"Travel Shaming": όταν το να ταξιδέψεις γίνεται τεράστιο θέμα

Tα ταξίδια είναι ανεξάντλητη πηγή σοφίας. Δε γνωρίζουμε μόνο καινούργια μέρη μα και τον εαυτό μας- μαθαίνουμε να προσαρμοζόμαστε σε διαφορετικά ήθη και έθιμα και να αντιμετωπίζουμε νέες προκλήσεις. Δύσκολο να μην ενδώσουμε σε μια τέτοια παρόρμηση. Ακόμα και ο Οδυσσέας, το αρχέτυπο του ταξιδευτή, γέρος πια, λαχταράει ένα τελευταίο ταξίδι. «Για τη γνώση να βάλω ρότα που σαν αστέρι χάνεται, Πέρα και από τον πιο μακρινό ανθρώπου στοχασμό»(«Οδυσσέας» του Αλφρεντ Λόρντ Τέννυσον).

Από τα μέσα Μαρτίου όταν οι κυβερνήσεις πρότειναν για πρώτη φορά μέτρα απομόνωσης, ως τρόπο αντιμετώπισης της εξάπλωσης της παγκόσμιας αναπνευστικής νόσου, ένα καινούργιο κοινωνικό φαινόμενο δημιουργήθηκε. Το «ταξίδι της ντροπής» και σε διεθνή ορολογία “Travel Shaming”. Αυτή η καινούργια πραγματικότητα άλλαξε την ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντι στα ταξίδια και κύματα ντροπής και ταπείνωσης δακτυλοδεικτούσαν εκείνους που δεν ταυτιζόταν με τα μέτρα προστασίας κι ευθύνης. Πριν την αυστηρή λήψη μέτρων και παρ’ όλο που υπήρχε το περιθώριο, αυτοί που αποφάσιζαν να ταξιδέψουν ή να λάβουν μέρος σε μαζικές συγκεντρώσεις δεχόντουσαν σκληρή κριτική και χλευασμό ως προς την ανευθυνότητα που έδειχναν, θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων και διευκολύνοντας τη μετάδοση του ιού.

Ο όρος “covidiot” φορτώθηκε για πρώτη φορά στο διαδικτυακό λεξικό UrbanDecoderστις 16Μαρτίου και ορίστηκε ως: «Κάποιος που αγνοεί τις προειδοποιήσεις σχετικά με τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια. Στις 22 Μαρτίου ανέβηκε στο Τwitter και μέσα σε μία μέρα σχεδόν 3000 tweets χρησιμοποιούσαν τον όρο για να θίξουν «ανάρμοστες συμπεριφορές». Άνθρωποι που αποφάσιζαν να ταξιδέψουν χαρακτηρίστηκαν ως εγωιστές και με τα μέσα μαζικής δικτύωσης να συμβάλουν σε αυτό, προβάλλοντας τα επιθετικά σχόλια που δέχτηκαν, στιγματίστηκαν έντονα. Εδώ θα αναφέρω δημοσίευμα της Guardian για τον 24χρόνο JardinMayαπό το Τέξας που αποφάσισε να ταξιδέψει και τα σχόλια που δέχτηκε είναι τα εξής: «Πιθανότατα δε θα πεθάνετε από αυτό, αλλά ακόμα αν το κάνετε, θέλετε να πεθάνετε με τον πύργο του Άιφελ στο βάθος.» Ο θυμός που κρύβεται πίσω από αυτά τα μηνύματα κι αυτές τις αντιδράσεις είναι κατανοητός, τα ταξίδια με οποιοδήποτε μέσο θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή κι εξαπλώνουν τη μετάδοσή του. Είναι όμως αυτή η ντροπή μια παραγωγική διαδικασία;

Είναι γνωστό ότι η ανάγκη και ο φόβος ώθησαν τον πρωτόγονο άνθρωπο στη δημιουργία στοιχειώδους κοινωνικής οργάνωσης. Η συμμόρφωση λοιπόν και η υπακοή σε περιοριστικούς κανόνες είναι μείζονος σημασίας για την αρμονική συνύπαρξη. Παράλληλα προέκυψαν και δικαιώματα ως κατοχύρωση της υλικής και πνευματικής διασφάλισης του ατόμου. Αν χρησιμοποιούσαμε την αρμονία στη ζωή μας, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις θα ισορροπούσαν. Ατυχώς, η σημερινή κοινωνία έχοντας θέσει ως υψηλότερο στόχο την προβολή του ατόμου και την καταξίωσή του ενώ έχει προκαλέσει κοινωνική ασυνειδησία και αποπροσανατολισμό στη βαθιά πεποίθηση του ανθρωπισμού. Από την άλλη το να έχεις αρνητική στάση δημιουργώντας αισθήματα ντροπής σε αυτούς που αποφασίζουν να ταξιδέψουν σε ένα ασταθές περιβάλλον είναι πάλι απόρροια της αδιαφορίας προς τον συνάνθρωπο.

Οι κοινωνικοί κανόνες θα πρέπει να επικοινωνούνται με ήρεμους τρόπους και είναι ευθύνη όλων μας. Ταξιδεύω σημαίνει ονειρεύομαι. Ονειρεύομαι τη γραφική γέφυρα της MontBlanc στη Γενεύη, τους αμμόλοφους της Σαχάρας και τις μυστηριακές διαδρομές στα στενά του Μαρόκου, την οροσειρά των Άνδεων και τον πολιτισμό των Ίνκας με το Μάτσου Πίτσου χτισμένο στα σύννεφα. Ταξιδεύω σημαίνει ονειρεύομαι, σημαίνει σέβομαι. Οι ταξιδιώτες το γνωρίζουν αυτό και το τιμούν. Σύμφωνα με μια μελέτη που κυκλοφόρησε Από την Τravel Leaders groupκαι τοWorld Trave l&Tourism Council (WTTC), δήλωσαν ότι καθώς αντιμετωπίζονται οι ανησυχίες της πανδημίας οι ουσιαστικοί ταξιδιώτες θα φέρουν την ανάκαμψη.

Τέλος σας αφήνω με λίγους στίχους από την Κωμωδία του Δάντη σε μετάφραση του Ν. Καζαντζάκη, όπου ο Οδυσσέας μετά την επιστροφή στην Ιθάκη σύμφωνα με κάποια παράδοση ρίχτηκε σε νέες περιπέτειες. «Αδέλφια μου, που από εκατό κινδύνους, κράζω, φτάσατε στη δύση στην τόσο πια μικρή που μένει αγρύπνια του νου και του κορμιού, μην αρνηθείτε, τον ήλιο ακολουθώντας, να γνωρίστε, στα πέρατα, τη γης χωρίς ανθρώπους. Το ευγενικό σας σπέρμα μην προδώστε· ‘σεις δεν πλαστήκατε σα ζα να ζείτε, μα γνώση κι αρετή ν’ ακολουθάτε!»