Μεγαλώνοντας, παίρνουμε μια πιο σμιλευμένη μορφή, μπορούμε με μεγαλύτερη διαύγεια να διακρίνουμε τι είναι καλύτερο για εμάς, όσο δύσκολο κι αν είναι να το παραδεχτούμε, μερικές φορές. Αποκτάμε βιώματα, μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες προοπτικές, πραγματοποιούμε στόχους και κάνουμε καινούριες, πιο στέρεες επιλογές. Δεν έχουμε κάποιον πάνω από το κεφάλι μας, συνήθως, να μας λέει τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε και γιατί. Παίρνουμε το δικό μας δρόμο, μιας και οι βάσεις μας, έχουν μπει από νωρίς.
Όσο πορευόμαστε, τόσες είναι οι νέες απόψεις που αποκτάμε. Φιλτράρουμε κάθε απάντηση δύο φορές, για να μην κάνουμε καμιά ανοησία ή πούμε κάτι που θα μας εκθέσει. Ξεκινήσαμε, όμως, τελείως διαφορετικά. Άλλες απόψεις, άλλες ιδέες για τη ζωή, πιο απόλυτες, πιο κοκκινισμένες από τη νιότη και την έξαψη. Νέοι κι άμαθοι. Θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο και να τον κάνουμε ιδανικό για όλους. Ονειροπόλοι ακόμα και στα δύσκολα. Παρ’ ολ’ αυτά, όσο ουτοπικές κι αν μας φαίνονται οι ιδέες που είχαμε, δεν πρέπει να ξεχνάμε από πού ξεκινάμε.
Από μια συζήτηση, από μια έκθεση ιδεών, από ένα βράδυ με φίλους ίσως, απλώνονται μία μία οι απόψεις και παίρνουν μορφή. Με την πάροδο των χρόνων, άλλες έμειναν ίδιες, άλλες άλλαξαν, άλλες εξανεμίστηκαν, όπως κι εκείνη η εποχή. Το να αναθεωρεί κανείς τις απόψεις του είναι δείγμα ευφυίας και δείχνει αυξημένη αντίληψη. Σημαίνει εξέλιξη. Το μυαλό δουλεύει. Δεν κάθεται άπραγο θέλοντας να αλλάξει τον κόσμο από τον καναπέ του. Κάνει κάτι για την αλλαγή. Για μια ουσιαστική αλλαγή. Αργά ή γρήγορα, άλλωστε, η δουλειά που έχει κάνει ο καθένας μας με τον εαυτό του, φαίνεται.
Κι αν συναντήσεις ανθρώπους από τα παλιά που κάτι έφερε τον αποχωρισμό στον δρόμο σας, μπορείς να το διακρίνεις ακόμα περισσότερο, το πόσο έντονες είναι οι αλλαγές που φέρνει ο χρόνος όταν καταφέρνεις να αναθεωρήσεις. Άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο κι άλλοι καθόλου, αναπολούμε τα παλιά. Μπορεί και να έρθει η ατάκα «εσύ δεν το πίστευες αυτό», «δεν ήσουν αυτής της άποψης». Μπορεί να νιώσεις μέχρι κι άβολα, πρόδωσες τα πιστεύω σου, λες. Μα δεν ισχύει. Δεν μπορείς να μένεις στην ίδια άποψη, από τη στιγμή που βλέπεις πως υπάρχει μια καλύτερη ή πιο σωστά δομημένη. Σωστό, δεν εννοούμε το καθολικά σωστό, μα το ηθικά, το προσωπικό, αυτό που μαλακώνει τις γωνίες που ως τώρα ίσως ήταν παραπάνω μυτερές από ό, τι χρειαζόταν. «Εμείς το φτιάχνουμε το σωστό και το λάθος». Είναι μια άποψη κι αυτή.
Ωστόσο, η άποψη ορισμένων για το τι πιστεύουν και τι όχι, δεν μπορεί να αλλάξει. Μένει ίδια, δηλώνοντας πως μπορεί να μη θέλουν να δουν την αλλαγή. Μπορεί να βαραίνει κάποιον η κατάληξη αυτή, μπορεί και να είναι αποτέλεσμα συγκυριών και τύχης, ακόμα και προσωπικής άφεσης. Ο καθένας μας έχει τη δική του άποψη. Η προσπάθεια όμως, μένει προσπάθεια και δίνει καρπούς. Αρκεί να επιμείνεις στη φροντίδα της μέχρι την εποχή του θερισμού.
Εξελισσόμαστε αέναα, καμιά φορά μηχανικά, λόγω των γρήγορων ρυθμών της ζωής που κάνουμε. Το να δουλεύουμε πάνω στον εαυτό μας, το να αναθεωρούμε και να πηγαίνουμε με αργά και σταθερά βήματα μπροστά, μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα, όποια κι αν είναι αυτή. Άλλες φορές χαλάμε ό,τι έχουμε φτιάξει, για να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι καλύτερο. Μας διδάσκει η εξέλιξη. Μας δυναμώνει η αναθεώρηση, ώστε να καταφέρουμε ακόμα και το αδύνατο. Άλλωστε, αν δεν αναθεωρήσεις ποτέ για τίποτα, σημαίνει ότι δεν έμαθες ποτέ πόσες ανεξάντλητες προοπτικές υπάρχουν για όσα νόμιζες αφελώς πως άγγιζαν το απόλυτο. Κι αυτό είναι κρίμα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου