Η ελευθερία του λόγου αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου στα πλαίσια του θεσμού της δημοκρατίας. Είναι ένα δικαίωμα που αποκτήθηκε με αγώνες προσωπικούς και συλλογικούς και τις περισσότερες φορές καθόλου εύκολους. Η ελευθερία του λόγου είναι κατά τη γνώμη μου και το πιο αμφιλεγόμενο δικαίωμα. Μπορεί να είναι ένα θαυμάσιο «όπλο» στα χέρια όποιου θέλει να κάνει το σωστό και να αντιταχθεί στην αδικία, όπως επίσης μπορεί να δημιουργήσει όσα κακά «πολεμάει».
Έτσι όπως δίνει στον καθένα μας τη δυνατότητα να διεκδικεί όσα θέλει και χρειάζεται στη ζωή, να υπερασπίζεται τον εαυτό του ή όσους θεωρεί αδικημένους και να αντιτίθεται σε λόγους που υποβιβάζουν και μειώνουν ανθρώπους, μπορεί να γίνει προσβλητική προς ανθρώπους που δεν πρέπει, χειριστική για να πετύχει τον σκοπό της και πολλές φορές ακόμα και ανήθικη.
Κάπως έτσι συνέβη τη δεκαετία του ‘80 όταν η ελευθερία του λόγου συνάντησε τη βιομηχανία του έρωτα. Ακραίες απόψεις, προσβλητικές εικόνες για την εποχή, με ένα περιοδικό το “Hustler” σε αντίθεση με το “Playboy”, να δείχνει την ανατομία της γυναικείας φύσης σε όλο της το μεγαλείο. Paparazzi και φωτογράφοι δημιουργούν το καλύτερο μέχρι τότε εξώφυλλο στο όνομα του πλούτου και της αύξησης των πωλήσεων του περιοδικού, με την πρώτη κυρία της Αμερικής και σύμβολο αιώνιας κομψότητας και στιλ, χωρίς ρούχα. Καρικατούρες που σατίριζαν πρόσωπα πραγματικά και φανταστικά, διάσημα και μη, να μπλέκονται σε γενετήσιες πράξεις με μηνύματα που υποβόσκουν και ασκούν επιρροή σε κοινή γνώμη και ανθρώπους.
Και κάπως έτσι στην ταινία “The people vs. Larry Flynt”, παρουσιάζεται η ιστορία ενός ανθρώπου που ασκώντας το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου ακραία, προσπαθεί να ταρακουνήσει τα νερά της Αμερικής, θέλοντας να περάσει ένα επίσης ακραίο μήνυμα. Δικαστήρια, ουσίες, έρωτας, μια απόπειρα δολοφονίας που θα τον καθηλώσει σε ένα αναπηρικό καροτσάκι και ένας κύριος Flynt που κερδίζοντας εκατομμύρια από το περιοδικό του και το περιεχόμενό του θέλει να περάσει ένα και μοναδικό μήνυμα στον κόσμο. «Αν προστατεύουν κάποιον σαν και μένα, τότε θα προστατέψουν και όλους εσάς.»
Το σκληρό πρόσωπο της ελευθερίας του λόγου είναι το τίμημα που μπορεί να πληρώσει οποιοσδήποτε για να μπορούν άλλοι άνθρωποι να ασκούν βασικά δικαιώματά τους. Είναι ένα τίμημα πολλές φορές άδικο που μπορεί να οδηγήσει ανθρώπους στο περιθώριο και σε ακραίες συμπεριφορές απλώς γιατί είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα κάποιου άλλου.
Και κάπου εκεί πρέπει να έρχεται η κοινή λογική και ο σεβασμός στο συνάνθρωπο και στην κοινωνία για να βάζει το φρένο και το μέτρο που όλα τα πράγματα στη ζωή χρειάζονται. Γιατί προφανώς και πρέπει να μπορείς να γράφεις, να μιλάς και να εκφράζεις την άποψή σου χωρίς φόβο και συνέπειες. Πόσες φορές όμως δεν έχουμε κάνει όλη κατάχρηση των δικαιωμάτων που μας δίνονται, προκαλώντας πόνο και θλίψη σε ανθρώπους απλώς επειδή χειριστήκαμε τον λόγο μας ή τη συμπεριφορά μας κατακρίνοντας αντί κρίνοντας και παραβιάζοντας αξίες και σωστούς τρόπους συμπεριφοράς;
Γιατί πάντα στο τέλος το μόνο αναφαίρετο δικαίωμά μας είναι ο σεβασμός. Στον εαυτό μας και τους άλλους.
Συντάκτης: Λίνα Καράτση
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
