Το κατοικίδιο αντιπαθεί το ταίρι· ένστικτο ή ζήλια;

Ας μιλήσουμε για ένστικτα. Για εκείνες τις φωνούλες που βρίσκονται κάπου μέσα στο κεφάλι μας και με περίσσιο πάθος μάς υποδεικνύουν κατά πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε έναν άνθρωπο ή όχι, χωρίς όμως να έχουμε στοιχεία. Απλώς μας επιβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να κινηθούμε και καμία εξήγηση δε δίνουν. Σαν να μη μας τη χρωστάνε…

Όσοι δε διαθέτουμε και το πιο έντονα αναπτυγμένο ένστικτο, έχουμε ένα φιλαράκι που αναλαμβάνει. Μια ματιά σε οποιοδήποτε καινούριο πρόσωπο μάς πλησιάζει -ιδίως όταν πρόκειται για πιθανό σύντροφο- και μια μόνο λέξη με τη μορφή συμβουλής είναι τα μόνα που χρειάζονται. Ένα «πρόσεχε» ή ένα «προχώρα» είναι αρκετό για να μας δώσει τα στοιχεία της εικόνας που μας λείπουν. Και ακόμη και αν δεν ακολουθήσουμε τελικά τη συμβουλή του, σχεδόν πάντα την κρατάμε σε μία μικρή γωνία του μυαλού, γιατί θεωρούμε ότι η πιθανότητα να έχει δίκιο είναι μεγάλη. Γιατί πολύ απλά το ένστικτο, ακόμη και αν δεν το κατανοούμε πλήρως, έχει δύναμη. Τι γίνεται όμως όταν αυτό το ένστικτο προέρχεται και φτάνει σε εμάς μέσω ενός τετράποδου φίλου; Τι γίνεται όταν το κατοικίδιό σου δείχνει ξεκάθαρα έλλειψη εμπιστοσύνης και αντιπάθεια προς το ταίρι σου;

Θα είμαι ειλικρινής, η πιο αυθόρμητη σκέψη μου την πρώτη φορά που ήρθα αντιμέτωπη -σε θεωρητικό επίπεδο- με αυτό το ερώτημα ήταν πολύ ξεκάθαρη, «άνθρωπο που δεν εμπιστεύεται πρώτα ο σκύλος μου, στη ζωή μου δεν τον βάζω, ξέρει το ζώο, έχει ένστικτο!». Το θεώρησα ζήλια και μάλιστα χαριτωμένη. Το πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση; Ότι μπορούν ξεκάθαρα να ισχύουν και τα δύο. Η αρνητική στάση του κατοικίδιού σου προς το σύντροφό σου, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό που μπαίνει στη ζωή σου, υπάρχει πιθανότητα να είναι απλώς ζήλια, αλλά μπορεί να είναι ο τρόπος του να σου δείξει ότι κάτι δεν πάει καλά –ακόμη και αν εσύ για την ώρα δεν μπορείς να εντοπίσεις τι είναι αυτό. Το καλό της υπόθεσης; Κατά πάσα πιθανότητα η συμπεριφορά του είναι ικανή να σου δείξει τι από τα δύο ισχύει.

Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα. Ζήλια. Πόσο συχνά δε λέμε ότι το κατοικίδιό μας είναι απ’ τους καλύτερούς μας φίλους; Σκέψου τώρα ότι εμείς μπορεί να το κατατάσσουμε στην κατηγορία, αλλά έχουμε και ένα σωρό άλλα άτομα γύρω μας που θεωρούμε φίλους. Για εκείνο από την άλλη, είμαστε ο ένας και μοναδικός. Συντροφιά, φίλος και οικογένεια. Όλος του ο κόσμος. Οι στιγμές που απολαμβάνει περισσότερο είναι αυτές που είμαστε οι δυο μας και έχει την αμέριστη προσοχή μας. Τι πιο λογικό λοιπόν από το να δει τον καινούριο άνθρωπο σαν εισβολέα και σαν ξεκάθαρη απειλή της ευτυχίας του; Οι πιθανότητες είναι ότι κι εμείς στη θέση του έτσι θα τον βλέπαμε.

Ζώο όμως που ζηλεύει δεν είναι προστατευτικό, είναι κτητικό. Κάνει τα πάντα για να τραβήξει την προσοχή. Δεν ξεκολλάει από την αγκαλιά σου και αν το κάνει, είναι για να κάνει φασαρία, ζημιές, να γκρεμίσει πράγματα, να φάει ίσως το παπούτσι του συντρόφου σου. Το πρόβλημά του είναι μεν ο εισβολέας, αλλά η συμπεριφορά του επικεντρώνεται σε σένα, όχι σε εκείνον. Κάν΄ το εικόνα. Κάθεσαι στο καναπέ με το αίσθημα και βλέπετε ταινία. Οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και πάνω που κλείνεις ματάκια και ετοιμάζεσαι για παθιασμένο φιλί, τσακ, φιλάς τη μουσούδα που χώθηκε ανάμεσα. Η μουσούδα, εννοείται, επιστρέφει φιλί μέσα στην τρελή χαρά. Γυρνάει, κοιτάει τον άλλον, γρυλίζει λίγο -κατά το ήμισυ για να δείξει αντιπάθεια και κατά το ήμισυ για να δηλώσει ότι κέρδισε- και ξαναγυρνάει σε σένα για να συνεχίσει τις χαρούλες. Εσύ είσαι το επίκεντρο και όσο βλέπεις τέτοια συμπεριφορά, πιθανότατα το πρόβλημα είναι απλώς η ζήλια.

Πάμε και στα λίγο πιο δύσκολα τώρα. Ένστικτο. Έχεις ακουστά αυτό που λένε ότι τα ζώα μυρίζουν τον φόβο; Ισχύει. Δεν αισθάνονται απλώς πότε κάποιος φοβάται, μυρίζουν τις ουσίες που απελευθερώνει ο οργανισμός του όταν φοβάται. Αντίστοιχες ουσίες απελευθερώνονται κάθε φορά που η σκέψη μας τρέχει σε κάτι άσχημο, που θυμώνουμε ακόμη αν και δεν το δείχνουμε, που προσποιούμαστε για κάτι και άρα καταπιεζόμαστε και γενικότερα που οι σκέψεις ή η συμπεριφορά μας δεν είναι ξεκάθαρες. Τα ζώα δε διαβάζουν τη σκέψη μας αλλά τη μυρίζουν. Και αν κάτι τους βρομάει, τότε την έκατσες.

Η μυρωδιά μεταφράζεται σε κίνδυνο και ο κίνδυνος στα ζώα πάει χεράκι-χεράκι με ένα ακόμα ένστικτο. Αυτό της προστασίας. Η συμπεριφορά τους ξαφνικά επικεντρώνεται στο άλλο άτομο. Δεν το αφήνουν από τα μάτια τους. Έρχονται στην αγκαλιά σου και αντί να κάνουν χαρές, εξακολουθούν να είναι αναστατωμένα. Νιώθουν ότι το αφεντικό τους απειλείται και κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους (ή τα δόντια τους) για να το προστατέψουν.

Αξίζει να πάρεις στα σοβαρά τα ένστικτα του κατοικίδιού σου; Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν είναι σοφή κίνηση να τα αγνοήσεις τελείως. Δε σου λέω να απορρίψεις κάποιον χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά κάνε τα πάντα για να αποκωδικοποιήσεις τη συμπεριφορά του μικρού σου φίλου και να καταλάβεις από πού προέρχεται. Αν καταλάβεις ότι δεν πρόκειται για τις τυπικές ζήλιες, τότε ψάξε να δεις τι είναι αυτό που τον ενοχλεί. Αν δεν εντοπίζεις τίποτα, κράτα απλώς στο πίσω μέρος του μυαλού σου ότι κάτι ίσως να μην πηγαίνει καλά, γιατί πολύ απλά κανένα ένστικτο δεν είναι τελείως αναίτιο και ειδικά αυτό των ζώων.

Υπάρχει όμως πάντα και η στιγμή που το δικό σου ένστικτο θα μπει μπροστά και θα φωνάξει λίγο δυνατότερα λέγοντάς σου να μην ακούς κανέναν. Εμπιστεύσου το, μην το φοβάσαι, γιατί όπως είπαμε κανένα ένστικτο δεν είναι αναίτιο. Τώρα το πιο από τα δύο θα αποδειχθεί σωστότερο, μόνο ο χρόνος θα το δείξει.