Για τη λεγόμενη «παιδική αμνησία» όλοι γνωρίζουμε. Έτσι ορίζεται το γεγονός ότι δεν μπορούμε να θυμηθούμε την προ των τριών μας ετών ζωή. Την πρώιμη παιδική μας ηλικία. Ή έστω δεν μπορούμε να έχουμε πλήρη μνήμη. Αυτό εξηγείται επιστημονικά. Ουσιαστικά οι αναμνήσεις μας υπάρχουν εγκατεστημένες στο ασυνείδητό μας, δεν έχουν χαθεί, απλά δεν μπορούμε εμείς να τις ανακαλέσουμε. Τι γίνεται όμως με τις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η αμνησία επεκτείνεται και κατά την ενήλικη ζωή; Τι συμβαίνει όταν η μνήμη είναι μόνο βραχυπρόθεσμη κι αυτή μόλις μετά βίας;
Βρίσκεσαι με μια παρέα που συζητά για πολιτική και οικονομία. Είσαι σκεπτόμενο άτομο, έχεις άποψη, θες να συμμετάσχεις. Έχεις διαβάσει τόσα βιβλία στο παρελθόν, τόμους και τόμους. Για να μην πω κιόλας ότι τα μαθήματα που είχες περάσει με καλό βαθμό στο πανεπιστήμιο, γύρω από την πολιτική και την οικονομία, είχαν πληροφορίες που λίγοι γνωρίζουν. Κι όμως βρίσκεσαι εκεί ξαφνικά και δεν θυμάσαι τίποτα. Οι εργασίες σου είχαν ένα μεγαλόπρεπο οχτάρι αλλά δεν μπορείς να αρθρώσεις λέξη γιατί δεν θυμάσαι ούτε καν τα στοιχειώδη.
Είναι εκατοντάδες τα λογοτεχνικά βιβλία που διάβασες και σε εκστασίασαν και αντίστοιχοι οι ήρωες αυτών. Βιβλία που δανείστηκες και επέστρεψες ή που έχασες σε μετακομίσεις. Βιβλία διαβασμένα που δώρισες ή που διάβασες φιλοξενούμενος. Κι όμως δεν θυμάσαι τίποτα, σαν να μην διαβάστηκαν ποτέ. Εκατοντάδες και τα τραγούδια που σε ταξίδεψαν σε άλλες διαστάσεις. Τραγούδια αγαπημένα με τα οποία ερωτεύτηκες, χώρισες, έκλαψες και γέλασες αμέτρητες φορές. Θυμάσαι μόνο όσα βιβλία ξέμειναν στη βιβλιοθήκη σου και τους τίτλους τους κοιτάς καθημερινά περνώντας μπροστά απ’ αυτήν. Και τα τραγούδια που κάποτε ερωτεύτηκες (μα ξέχασες) τα ανακαλύπτεις ξανά πάντα τυχαία, σε λίστες που τυχαία είδες.
Ακούς φίλους να μιλούν για ταξίδια και να εξυμνούν την αγαπημένη τους χώρα. Είχες βρεθεί εκεί λίγα χρόνια πριν. Είχες μαγευτεί από τοπία και δρόμους, είχες περάσει αξέχαστα. Μα τώρα δεν θυμάσαι καν το προάστιο στο οποίο βρισκόταν το ξενοδοχείο. Σαν να μην πήγες ποτέ! Εάν δεν είχες το φάκελο στον οποίο κρατάς μέσα το εισιτήριο, χάρτες και αποδείξεις, θα νόμιζες κι εσύ ότι δεν πήγες ποτέ. Ότι το ονειρεύτηκες. Κι εκεί που λες να ξαναδείς εκείνον το φάκελο με τα αποδεικτικά στοιχεία, για να έχεις κάτι να πεις την άλλη φορά βρε αδελφέ, δεν θυμάσαι πού είναι κι αυτός. Μα είναι ζωή αυτή;
Για να μην αναφέρω μικρές, καθημερινές στιγμές που ξεχνάς σημαντικά πράγματα όπως ραντεβού για δουλειές, ημερομηνίες γενεθλίων κοντινών, στενών σου ανθρώπων, επετείους και γιορτές. Ας μην αναφέρω θερμοσίφωνες και κλειδιά. Ας μην αναφέρω τ’ ότι ξεχνάς δρόμους και περιοχές. Δε λέω! Εφευρέθηκαν τα μαγνητάκια του ψυγείου και τα post it, εκείνα τα μαγικά αυτοκόλλητα χαρτάκια που σου υπενθυμίζουν πράγματα καθημερινά, υποχρεώσεις και κοινωνικά ζητήματα. Και κάπως έτσι έγινε η ζωή σου λιγάκι ευκολότερη. Όσο θυμάσαι, βέβαια, να τα γράψεις ή όσο θυμάσαι ότι τα έγραψες και είναι κολλημένα κάπου. Μα πέρα από την καθημερινότητα είναι όλα τα παραπάνω!
Πού πάνε όλες εκείνες οι γνώσεις που πήραμε κάποτε, όλες εκείνες οι στιγμές που ζήσαμε και τώρα δεν θυμόμαστε; Πού πάνε οι αναμνήσεις από ανθρώπους που γνωρίσαμε και από μέρη που επισκεφτήκαμε, όλες εκείνες οι συνήθειες που είχαμε και ολόκληροι περίοδοι στιγμών που ζήσαμε με ανθρώπους σε δουλειές και σχέσεις; Άγνωστο. Αυτή είναι η απάντηση. Αν αθροίσουμε όλες τις περιόδους που ζήσαμε και δεν θυμόμαστε θα δούμε ότι πρόκειται για πολλά χρόνια ζωής. Σχεδόν τα τρία τέταρτα από την μέχρι τώρα ζωή μας. Πώς είναι η ζωή όταν αισθάνεσαι ότι γεννήθηκες ενήλικας, χωρίς παρελθόν και αναμνήσεις; Δύσκολη! Και η καθημερινότητα εξίσου δύσκολη.
Άλλοι λένε για τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος που συνετέλεσαν ώστε να σβηστούν από τη μνήμη όχι μόνο εκείνες αλλά και ολόκληρες οι χρονικές περίοδοι που τις περιείχαν. Μα τότε τι φταίει που ξέχασες ακόμη βιβλία, τραγούδια, σχέσεις, νησιά και πόλεις στις οποίες πέρασες γαμάτα; Τι φταίει που έχεις ξεχάσει ακόμη και ευτυχισμένες περιόδους της ζωής σου; Δεν υπάρχει απάντηση και ποτέ δεν θα μάθεις εάν αυτό οφείλεται σε φυσιολογικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου, μετά από κάποια αιτία ή είναι απλά το δικό σου μυαλό ιδιαίτερο.
Δεν υπάρχει τρόπος να το θεραπεύσεις, ούτε μπορείς να επαναφέρεις με κάποια μέθοδο τη ζωή που φαίνεται ότι δεν έζησες αλλά ξέρεις πολύ καλά ότι υπήρχε. Υπάρχει όμως τρόπος, οπτική, με την οποία μπορείς να κάνεις την καθημερινότητά σου ευκολότερη. Χιούμορ! Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις αυτό που σου συμβαίνει. Είσαι ένας άνθρωπος με ένα μυαλό που βρίσκεται τακτικά υπό το καθεστώς ενός νέου format. Μιας απόλυτης διαγραφής και της συνεπακόλουθης επανεκκίνησης. Αν το δεις με χιούμορ, πρόκειται για μια συγκλονιστική εμπειρία.
Όταν πλήθος ανθρώπων που συναντάς πενθεί για χαμένους έρωτες και πράγματα που έζησαν με τους τότε συντρόφους, εσύ χαμογελάς κρυφά και νιώθεις υπερήρωας που δεν πονάς για κανέναν. Αισθάνεσαι ελεύθερος από το παρελθόν και από όλα εκείνα τα μικροπράγματα που κρατούν δέσμιο τον οποιοδήποτε. Απλά εσύ δεν θυμάσαι. Ε, δε χάλασε κι ο κόσμος! Υπάρχουν οι φίλοι-ληξιαρχεία που σου θυμίζουν όσα ζήσατε, οι φωτογραφίες, υπάρχει το google, οι χάρτες, τα post it και τα γραπτά που μένουν. Υπάρχουν και οι μαγικές εκείνες εκπλήξεις όταν διαβάζοντας ή ακούγοντας ένα τραγούδι θα πεις «εσένα κάπου σε ξέρω!» Είσαι πάντα πεντακάθαρος από άποψη παρελθόντος και πάντα έτοιμος να αρχίσεις από την αρχή. Οπουδήποτε. Λίγο χιούμορ χρειάζεται και η ζωή είναι πάντα εκεί για να την ξαναζήσεις.
Συντάκτης: Ελευθερία Παπασάββα
