Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι ένα ον κοινωνικό. Πάντα ζούσε σε ομάδες, εντασσόταν σε αυτές και αναπτυσσόταν με και μέσα από αυτές. Εντός τους ξεχώριζε, με τη βοήθειά τους διέπρεπε, προστατευόταν, διαμόρφωνε ιδέες, άλλαζε λίγο λίγο τον κόσμο, καμιά φορά όχι προς το καλύτερο.
Μπορείς να βρεις πολύ εύκολα άλλους ανθρώπους με κοινά χαρακτηριστικά για να δημιουργήσεις μια ομάδα, αρκεί να έχεις τεντωμένες τις κεραίες σου. Μπορεί να είναι ένα χόμπι, μια ιδέα, μια κοινή αγάπη για κάτι, μπορεί να είναι οτιδήποτε. Μπορεί να σας ενώσει η αγάπη και το πάθος για το κοινό καλό,, ο έρωτας για την τέχνη ή το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, μπορεί να σας ενώσουν όμως και συναισθήματα όπως το μίσος, η μισαλλοδοξία, η ανάγκη για εξουσία ή επιβολή, το προνόμιο που θεωρείς πως έχεις λόγω χρώματος ή καταγωγής.
Το να διεκδικείς τα δικαιώματά σου, να αγωνίζεσαι γι’ αυτά, να προσπαθείς μαζί με άλλους να βελτιώσεις τις συνθήκες ζωής σου, την ποιότητά της, τον τρόπο που θέλεις να περνάει και ούτω καθ’ εξής, είναι όλα απόλυτα φυσιολογικά και θεμιτά στα πλαίσια της υγείας του ατόμου, σωματικής και ψυχικής, αλλά και του συνόλου της κοινωνίας γενικότερα. Δυστυχώς όμως, πολύ εύκολα για τους περισσότερους, μπορεί αυτός ο «αγώνας» για τα πιστεύω και η συλλογική δράση να ξεφύγουν από τα πλαίσια της υγειούς δράσης και να γίνουν ένα είδος φανατισμού.
Στα πλαίσια της έρευνας των κοινωνικών φαινομένων που μελετώνται, η πιο κοινή του ονομασία είναι ο συλλογικός ναρκισσισμός. Πηγάζει από τον ατομικό ναρκισσισμό και δημιουργείται όταν μια ομάδα παρουσιάζει και εκφράζει στην υπερβολή τους όσα υπερασπίζονται για την ομάδα αυτή. Μια υπερτιμημένη ιδέα για την ομάδα είναι αρκετή για να δημιουργήσει αυτήν τη διαταραχή στον πυρήνα της και να φτιάξει μια παγιωμένη άποψη που λόγω μήτρας και μόνο θεωρείται ευαγγέλιο.
Βασική ιδιότητα αυτού του φαινομένου είναι μία. Η επιβεβαίωση από τους εξωτερικούς παράγοντες. Είναι το τροφοδοτικό τέτοιων καταστάσεων, η ζωοδόχος πηγή. Χωρίς αυτήν δεν μπορούν να αντληθούν όσα συναισθήματα χρειάζονται για να συντηρηθεί ο ναρκισσισμός. Η σύγκριση και η επιβεβαίωση είναι αυτά που ζητά κάποιος για να οδηγηθεί σε όλα τα λάθος μονοπάτια. Μια καθαρή κρίση και όλα όσα μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο ή απλώς πολυφωνικό, μετατρέπονται αυτόματα σε κακή επιρροή.
Ο συλλογικός ναρκισσισμός συναντάται από φανατικούς οπαδούς ομάδων, κομμάτων, στην πολιτική, ακόμα και στις πιο μικρές μορφές ομάδων σε σχολεία, γειτονιές και συνοικίες. Είναι δίπλα μας, ίσως και μέσα μας και μας υπαγορεύει τι να πιστεύουμε και γιατί, λόγω μιας τυχαίας θέσης μας στην κοινωνία ή μιας κληρονομικής μας ταυτότητας. Είναι γονιός του ρατσισμού που ενδόμυχα μας σακατεύει.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό πριν ενταχθούμε σε οποιαδήποτε ομάδα. Τα πιστεύω και τα ιδανικά δεν είναι λόγος μίσους και έχθρας, είναι αυτά που εξυψώνουνε το πνεύμα και το λόγο ζωής κάθε ανθρώπου που τα ακολουθεί και τα ζει βάσει αυτών. Καμία μεγάλη ιδέα δεν εμπεριέχει το κακό και την περιθωριοποίηση αλλά το σεβασμό και την ανάγκη για αγάπη και καλοσύνη κι έχουν πάντα τη βάση τους στον άνθρωπο. Αν δεν μπορείς να διακρίνεις αυτές τις αξίες, τότε μάλλον είσαι στη λάθος μεριά.
Και αν είσαι στη λάθος μεριά, τότε σίγουρα πολλά λάθη ακόμα έχεις να συναντήσεις στο δρόμο σου. Είσαι μόνο μια απόφαση μακριά από τη ζωή των ονείρων σου και από όσα πραγματικά πιστεύεις και μπορείς να κάνεις για σένα και γι’ αυτόν τον κόσμο. Μην αφήσεις κανέναν να σε χειραγωγεί, να σε καθοδηγεί με λάθος ιδανικά και ιδέες και να σε αποπροσανατολίζει από όσα μπορείς να κάνεις, να είσαι, να πρεσβεύεις. Γιατί για να δεις την αλλαγή που επιζητάς, πρέπει να την κουβαλάς μέσα σου.
Συντάκτης: Λίνα Καράτση
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
