Υπάρχουν φορές όπου ένας πρόλογος δεν μπορεί να περιγράψει την ουσία αυτών που θέλεις να πεις. Υπάρχουν προβλήματα που αν τα στροβιλίζεις γύρω από έννοιες και σημασίες και δεν τα πεις με το όνομά τους, είναι επιζήμια και επιβλαβή για τον δικό σου εσωτερικό κόσμο. Είναι αλήθεια ότι δεν μπορείς να ελέγξεις τα πάντα, ιδίως όταν αυτό αφορά συναισθήματα. Ιδίως όταν αυτό αφορά ερωτικές σχέσεις. Κι αν νομίζεις πως οτιδήποτε δεν αφήνει εξωτερικό σημάδι δεν είναι κακοποίηση, κάνεις ένα πολύ μεγάλο λάθος.
Συναισθηματικά καταχρηστικές σχέσεις με θύματα που είναι πιθανό να κατηγορήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό ορίζουν μία κρυμμένη συμπεριφορά, σκοπός της οποίας είναι να ελέγξει τον άλλον, μέσω τακτικών όπως είναι ο φόβος, η ταπείνωση, η ενοχή, η χειραγώγηση. Εκφοβισμός και καταστροφή της αυτοεκτίμησής σου, υπονομεύοντας κομμάτι της ψυχικής σου υγείας.
Αλλά αυτού του είδους μορφή κακοποίησης μπορεί ν’ αναγνωριστεί εύκολα; Κι αν πίσω από μία καταχρηστική συμπεριφορά κρύβεται μία λεπτή και ύπουλη ή εμφανής χειραγώγηση, πώς μπορεί κάποιος να το αναγνωρίσει και να κάνει το πρώτο βήμα προκειμένου να βγει απ’ αυτή τη σχέση; Μήπως στο τέλος ο έρωτας γίνεται παγίδα και η αγάπη ένας έλεγχος με δυσφήμιση, απομόνωση και σιωπή;
Κύκλος ο έρωτας κι ένα θύμα μέσα του παγιδευμένο. Κι όλα ξεκινάνε απ’ τον τρόπο με τον οποίο εξετάζεις τη σχέση σου. Ξεκινάνε απ’ εκείνα τα προβλήματα που δημιουργούν άγχος και κατάθλιψη, αλλά δεν μπορείς να τα διακρίνεις. Γι’ αυτό λοιπόν, σταμάτα ένα λεπτό και σκέψου πώς σε κάνουν ν’ αισθάνεσαι οι αλληλεπιδράσεις με τον σύντροφό σου. Μην πέσεις μόνο στη παγίδα να πεις στο εαυτό σου, «δεν είναι τόσο άσχημα» προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσεις μία συμπεριφορά.
Γιατί όλα ξεκινάνε απ’ εκείνες τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες που εμφανίζουν οι συναισθηματικά καταχρηστικοί σύντροφοι. Ξεκινάνε απ’ την υποβολή παράλογων απαιτήσεων. Απ΄ την προσμονή τους ν’ αφήσεις τα πάντα στην άκρη, προκειμένου να ικανοποιήσεις κάθε τους ανάγκη. Ζητάνε να περνάς όλο τον χρόνο σου μαζί τους και η άποψή σου δεν επιτρέπεται να ‘ναι διαφορετική.
Μέχρι να ‘ρθει η στιγμή της ακύρωσης. Της υπονόμευσης, της απόρριψης ή παραμόρφωσης των αντιλήψεών σου ή της πραγματικότητάς σου. Να ‘ρθει η στιγμή να προσπαθείς να εξηγήσεις, ξανά και ξανά πώς αισθάνεσαι σε μία κουβέντα που στο τέλος θα κατηγορηθείς για τις ευαισθησίες σου και τους συναισθηματισμούς σου. Κι αν δεν κατηγορηθείς, σίγουρα, θα κάνει την εμφάνισή του ο συναισθηματικός εκβιασμός.
Κι ενώ οι ενοχές μέσα σου είναι πολλές, αναζητούν μια αγάπη, που όμως αποκρύπτεται ως τιμωρία σου. Δέχεσαι αυτού του είδους τον εξευτελισμό -ιδιωτικά και δημόσια- αλλά δεν το σταματάς όταν κατηγορείσαι για λάθη που δεν έχεις κάνει. Δεν το σταματάς όταν γίνονται αστεία εις βάρος σου και σε στεναχωρεί σκόπιμα μπροστά σ’ άλλους ανθρώπους. Ακόμα κι όταν ο έλεγχος ξεπερνάει τη λογική και η ζήλια παρουσιάζεται ως σημάδι αγάπης. Ακόμα κι όταν η σιωπηλή μεταχείριση σου δημιουργεί ντροπή.
Όμως ο εαυτός σου είναι προτεραιότητα και το πρώτο βήμα για να επαναφέρεις τις ισορροπίες σου. Καθιερώνεις τα όρια μέσα στη σχέση με πράξεις κι όχι με λόγια. Σταματάς να κατηγορείς τον εαυτό σου, γιατί το πρόβλημα δεν είσαι εσύ. Απόφυγε μία εμπλοκή, δημιουργώντας ένα δίκτυο υποστήριξης από φίλους. Κι αν στην τελική δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα ν’ αλλάξει κάτι, οργάνωσε ένα σχέδιο εξόδου.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου