Ας μιλήσουμε για καλοντυμένες και καλοραμμένες λέξεις· αυτές που τούς αρέσει να ντύνονται στην τρίχα και να’χουν στιλ σαρωτικό. Ας εστιάσουμε σε μια απ’ αυτές, μην κάνουμε σβούρες και χάσουμε κάθε νόημα. Τη λένε κατάθλιψη και σήμερα φοράει τα καλά της. Κάθε φορά που κάποιος αναφέρει τη λέξη κατάθλιψη, έχουμε στο μυαλό μας πως αυτός στον οποίο αναφέρεται, είναι ένας άνθρωπος που κλαίει διαρκώς μ’ αναφιλητά, παρουσιαστικά είναι στα χάλια του, δεν τρώει, δεν κοιμάται. Φωνάζει η κατάθλιψη πάνω του, μπορείς να τη διακρίνεις από χιλιόμετρα. Είναι όμως έτσι πάντα;
Ναι, οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη δεν είναι μόνο ό,τι βλέπεις στις ταινίες. Ζουν κανονικά, γελούν κανονικά, ερωτεύονται, κοιμούνται και ξυπνούν κανονικά, μέχρι κι αστεία λένε και γελούν. Δεν ντρέπονται για ό,τι τούς συμβαίνει, γι’ αυτό και είναι εντάξει να το παραδεχτείς, αφού και κάποιοι απ’ τους ίδιους το παραδέχονται. Είναι εντάξει, αν το περνάς εσύ ο ίδιος, να ξεκινήσεις με την αποδοχή της κατάστασης που βιώνεις κι αποβάλλοντας το στίγμα της ντροπής. Είναι εντάξει, όμως, κι αν αφέθηκες, αν παραιτήθηκες ή αν η κατάθλιψη σού στερεί τη γαλήνη της ψυχής σου, αν δεν μπορείς να φας, αν έχεις νεύρα διαρκώς και δεν είσαι για πολλά-πολλά. Είναι εντάξει αν θεωρείς τον εαυτό σου κακή παρέα κι είναι εντάξει αν έχεις ανάγκη ν’ αποξενωθείς για λίγο. Όμως για πόσο;
Αντιλαμβανόμενοι την κατάθλιψη με την πλήρη έννοιά της, θα πρέπει να ξέρουμε πως δεν ντύνεται μόνο στα μαύρα. Πολλές φορές φοράει τα γιορτινά της και φωνάζει «χρόνια πολλά» στους γύρω της ενώ τα βράδια που ξαπλώνει και ντεμακιγιάρεται αντικρίζει μόνη της την αλήθεια στον καθρέφτη. Ναι, υπάρχουν κάποιες αλήθειες -κι είναι πολλές- που ο καθρέφτης μπορεί και τις αναγνωρίζει. Υπάρχουν κάποια γυμνά σημάδια που σού μιλάνε κραυγάζοντας κι’ αναζητώντας σωτηρία. Υπάρχουν όμως κι άλλα που δρουν υπογείως, εντός σου και χαμπάρι δεν παίρνεις συνεχίζοντας τη ζωή σου με ένα αόρατο βάρος που δεν αντιλαμβάνεσαι.
Δεν αναζητάνε όλοι όσοι πάσχουν από κατάθλιψη ένα χέρι για ν’ ανασηκωθούν, ένα χέρι να πιαστούν. Δεν αντιλαμβάνονται όλοι ότι το χρειάζονται. Ίσως τριγύρω τους να έχει χαθεί η εμπιστοσύνη, ίσως ο κύκλος τους να στενεύει ασφυκτικά. Ίσως πάλι να είναι οι πιο κοινωνικοί άνθρωποι που ξέρεις, οι ίδιοι που γελούν δυνατά το πρωί και το βράδυ που μπαίνει το κλειδί στην πόρτα, ανοίγει μπροστά τους το κενό. Κακά τα ψέματα, τίποτα δε θεωρείται δεδομένο και δε σημαίνει πως όλοι εκεί έξω όταν αντιμετωπίζουν κάτι άσχημο έχουν και τα σωστά δεκανίκια.
Οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη δεν πρέπει να περιθωριοποιούνται αλλά να βοηθιούνται απ’ τους ανθρώπους τους. Κι αν δεν μπορούμε οι ίδιοι να τούς κατευθύνουμε -που πολύ συχνά δεν μπορούμε- να τους παραπέμπουμε σε ειδικό. Δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίσεις τι σου συμβαίνει, ακόμη πιο δύσκολο είναι να καταλάβεις πως χρειάζεσαι βοήθεια. Μην ξεχνάς πως μια εικόνα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια οφθαλμαπάτη κι ένας απ’ τους πολλούς λόγους που δεν πρέπει να κρίνουμε τον απέναντί μας αβίαστα, είναι γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι κουβαλάει το μέσα του.
Μην κάνεις ποτέ το λάθος, τέλος, αν κάποιος σου πει πως έχει κατάθλιψη να του πεις πως είναι απλώς μια φάση που περνάει, πως υπερβάλλει, πως, έλα μωρέ, πώς κάνει έτσι. Σταμάτα να αγνοείς τα σημάδια, γιατί μπορεί κι ο ίδιος να το κάνει. Διώξε την άγνοια, ενημερώσου, μείνε κοντά όμως μην πνίγεις. Ζήτα με τη σειρά σου εσύ βοήθεια, για να ξέρεις πώς να βοηθήσεις. Διώξε την ντροπή μιας θλίψης που κρύβεται για να μην κατονομαστεί. Είναι εντάξει να μην είσαι εντάξει. Όμως δεν είναι ποτέ εντάξει να είσαι μόνος.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου