Υπάρχουν φιλίες εξ ορισμού απαγορευμένες;

Σίγουρα θα έχεις ακούσει ότι ένας άνδρας και μία γυναίκα δεν μπορούν να έχουν αποκλειστικά φιλικές σχέσεις. Μέγα κλισέ πασίγνωστο, τόσο σούπα όσο και η κοτόσουπα. Τουλάχιστον ένας από τους δύο βλέπει τον άλλον ερωτικά ή έστω κάποτε πέρασε από το μυαλό η σκέψη, σε μια ευάλωτη στιγμή, λένε. Αιώνιο το debate του αν ισχύει ή όχι.

Θα έρθω κι εγώ να προσθέσω σε όλο αυτό ότι μπορεί όντως να έχουν έτσι τα πράγματα, μπορεί όντως να είναι και φίλοι. Καταρχάς γιατί η σεξουαλικότητα δεν ταυτίζεται με το φύλο. Κατά δεύτερον γιατί η φιλία δεν ταυτίζεται με το φύλο. Κατά τρίτον, γιατί όχι; Αναφερόμαστε πάντα βέβαια σε κολλητή φιλία και όχι επιφανειακή, σε επίπεδο γνωριμίας ή για καφέ μία φορά στους τρεις μήνες. Εκεί, αν μη τι άλλο, δε θα μπορούσε να υπάρξει ξεκάθαρη φιλία έτσι κι αλλιώς. Πηγαίνοντάς το ένα βήμα παραπέρα, ερχόμαστε να αναρωτηθούμε τι γίνεται με τις φιλίες μεταξύ πρώην; Μπορούν αυτές να υπάρξουν και να λειτουργήσουν;

Η συνταγή είναι απλή. Έχεις ήδη εξασφαλισμένη την οικειότητα, γνωρίζεις τις συνήθειες και τις προτιμήσεις του άλλου προσώπου, έχεις περάσει χρόνο μαζί του και σίγουρα υπάρχουν κοινά σημεία επαφής. Όταν λοιπόν έρχεται η στιγμή που εξαφανίζονται και τα ερωτικά αισθήματα και από τις δύο πλευρές, τι άλλο μπορεί να αποζητά κανείς σε μια φιλία; Μπορείς να μοιραστείς συναισθήματα, σκέψεις, απορίες και κάθε τι που βαραίνει την ψυχή σου, αφού ο άνθρωπος που έχεις απέναντί σου σε γνωρίζει ήδη εις βάθος και μπορεί να σε κατανοήσει σε ένα επίπεδο βαθύτερο από κάποιον άλλο φίλο σου, που ίσως δεν έχετε φτάσει στο σημείο να ανοιχτείτε όσο πρέπει για να σε καταλάβει. Έχοντας περάσει τόσο χρόνο μαζί, έχετε αναπτύξει έναν σφιχτό δεσμό, όπου τα μειονεκτήματα και οι παραξενιές αμφότερων δεν πειράζουν, δεν ενοχλούν και έχετε φτιάξει ήδη όλες τις συνθήκες ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην κοινή «ευτυχία». Μέσα στη σχέση, μάθατε ο ένας τον άλλον, κάνατε αμοιβαίες υποχωρήσεις, μοιραστήκατε απώτερες σκέψεις. Έτσι, έχει δημιουργηθεί ένα υγιές πεδίο που δε δεσμεύει και δεν «πνίγει» κανέναν.

Επιβάλλεται να περάσει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα μέχρι δύο άνθρωποι να φτάσουν σε αυτή τη σουηδική νοοτροπία, να μη νιώθουν κανένα κόμπλεξ για τις προηγούμενες καταστάσεις που έχουν ζήσει μαζί και να μην κρατούν κακία και αρνητικά συναισθήματα προς την άλλη πλευρά. Εννοείται επίσης πως ο χωρισμός πρέπει να έχει συμβεί με έναν τρόπο ήπιο, πολιτισμένο και ξεκάθαρο, συμφωνημένο και από τις δύο πλευρές, γιατί σε αντίθετη περίπτωση, τα αποτελέσματα μπορεί να φανούν καταστροφικά για έναν από τους δύο, ή εν τέλει για το σύνολο και να ανοίξουν παλιότερες πληγές ή να δημιουργήσουν νέες, πιο μεγάλες, πιο βαθιές.

Όσο όμως υπάρχει η διάθεση να φερθεί κανείς ευγενικά προς τον άνθρωπο που κάποτε ερωτεύτηκε, αγάπησε και δέθηκε μαζί του κι εφόσον ο έρωτας έχει σβήσει, για ποικίλους λόγους, λόγω μεγάλου χρονικού διαστήματος, λόγω μεταβολής προτεραιοτήτων και πάει λέγοντας μιλώντας για έναν συμφωνημένο χωρισμό, τότε το πεδίο είναι ελεύθερο για θαύματα.

Δεν ξέρω αν όλο αυτό ανατρέπει τελικά τη δημοφιλή άποψη του αιώνιου debate, ή αν την επιβεβαιώνει. Γιατί από τη μία μιλάμε για δυνατή κι εποικοδομητική φιλία, αλλά από την άλλη, τα δύο αυτά άτομα είχαν ερωτική βλέψη ο ένας για τον άλλον, κάποτε, κάπου. Σίγουρα αφήνουμε το φύλο απ’ έξω, προσπαθώντας να κρατήσουμε τη βάση που είναι η έλξη. Ακόμα κι αν ξεπεραστούν όλα τα εμπόδια και πράγματι συνδεθούν δύο πρώην σε φιλικό επίπεδο, θα φτάσουν ποτέ σε τέτοιο σημείο αποβολής κόμπλεξ, ώστε να μοιραστούν τις μελλοντικές τους ερωτικές περιπέτειες, σχέσεις, βλέψεις; Ή οι συζητήσεις θα αποκλείουν αυτό το θέμα, που μπορεί και να λειτουργήσει ως καμπανάκι για κάποιον από τους δύο, να τα γκρεμίσει όλα και να εμφανιστεί η ζήλια που τόσο καλά είχε κρυφτεί ή και αποβληθεί;

Το σημαντικό είναι να κατανοήσει κανείς ότι είμαστε όλοι άνθρωποι κι αν χωρίσαμε, αυτό δε σημαίνει ότι σταματήσαμε να νιώθουμε πράγματα μεταξύ μας, απλώς αυτά σταμάτησαν να είναι ερωτικά κι εξελίχθηκαν σε φιλικά, ανθρώπινα.  Το παν έγκειται στην απομυθοποίηση της έννοιας του «πρώην», που συχνά συνδέεται με αρνητική χροιά, χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Όσο μπορούμε να περάσουμε στιγμές που μάς ευχαριστούν, δε μας δυσκολεύουν τη ζωή και δεν κάνουν κακό σε καμία πλευρά, οι πρώην μας μπορεί να γίνουν οι πιο καλοί μας φίλοι. Κι αυτό δε χωρά κανένα debate.