Να κλέβεις αισθήσεις από εμπειρίες άλλων

Η ζωή μας διαμορφώνεται ανάλογα με τις εμπειρίες που βιώνουμε καθημερινά κι αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Από τη γέννηση κιόλας ενός παιδιού οι γονείς φροντίζουν ώστε οι εμπειρίες που θα βιώσει να είναι ευχάριστες έτσι ώστε μεγαλώνοντας ο χαρακτήρας του να διαμορφωθεί όσο το δυνατό πιο κοντά και σύμφωνα με τις προσδοκίες τους. Μα και οι πρώτες συνεδρίες στους θεραπευτές ψυχικής υγείας, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουν στις εμπειρίες που διαμόρφωσαν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους. Είμαστε οι εμπειρίες μας και γι’ αυτό πρέπει να φροντίζουμε για αυτές. Δεν υπάρχουν κακές και καλές, σωστές και λάθος εμπειρίες, όλες κάτι μάς διδάσκουν.

Κι επειδή η μέρα έχει μονάχα 24 ώρες και μέσα σε αυτές καλούμαστε να απασχολούμαστε συχνά με επαναλαμβανόμενα μοτίβα που τίποτα δεν έχουν να μας προσφέρουν από άποψη εμπειριών, γι’ αυτό υπάρχουν οι εμπειρίες των άλλων. Το να σου διηγείται κανείς μια συναρπαστική εμπειρία που βίωσε σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εξισωθεί με το να τη βιώνουμε οι ίδιοι, ωστόσο το όφελός της κάπως μοιράζεται. Γιατί είναι διαφορετικό το να διαβάσεις για την Κίνα κι άλλο το να ακούς κάποιον να σου περιγράφει τι ακριβώς έζησε μεγαλώνοντας σε μια διαφορετική κουλτούρα από αυτή που εσύ γνωρίζεις. Η βιωματική προσέγγιση μιας κατάστασης καμία σχέση δεν έχει με ένα απλό καθημερινό ρεπορτάζ, όσο καλοφτιαγμένο κι αν είναι. Γιατί στα βιβλία, την τηλεόραση και τον τύπο υπάρχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: η δυσκολία στην προσέγγιση των συναισθημάτων. Αυτό που αποκαλούμε αίσθηση.

Είναι εντελώς διαφορετικό το να διαβάζεις και να μελετάς έρευνες σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία από το να ακούς το θύμα να τα διηγείται. Πρώτον γιατί όταν η εμπειρία που μοιράζεται μαζί σου το συγκεκριμένο άτομο βασίζεται κυρίως στην περιγραφή των συναισθημάτων και πολύ λιγότερο σε εκείνη των σκηνών. Έχεις τη δυνατότητα να κάνεις ερωτήσεις ακόμη και για γεγονότα που δε γράφτηκαν ποτέ γιατί όσο κι αν μελετήσεις πάνω σε ένα θέμα, ποτέ δε θα είσαι σε θέση να το περιγράψεις τόσο καλά όσο εκείνος που το βίωσε. Επιπλέον, στο γραπτό λόγο ή τη δημόσια αναπαράσταση, για λόγους ευθιξίας και διακριτικότητας, πολλές καταστάσεις αποκρύπτονται, γεγονός που σε καμία περίπτωση δε θα συμβεί μέσα σε μια φιλική συζήτηση ή εξομολόγηση.

Οι εμπειρίες των φίλων μας, των συγγενών και των δικών μας ανθρώπων είναι κομμάτι και των δικών μας εμπειριών. Μέσα από αυτές βιώνουμε καταστάσεις που δε μας δόθηκε η ευκαιρία να ζήσουμε. Μαθαίνουμε ίσως μονάχα από τη μια πλευρά τις καταστάσεις μα τις αντιλαμβανόμαστε με το δικό μας τρόπο. Είμαστε προετοιμασμένοι ώστε αν βιώσουμε κάτι παρόμοιο, να μπορούμε να το χειριστούμε όσο το δυνατό πιο λογικά και λιγότερο παρορμητικά. Παράλληλα μας δίνεται η δυνατότητα της επιλογής, όταν οι εμπειρίες βασίζονται σε αυτή. Εάν για παράδειγμα προβληματιζόμαστε για το ποιο πιάτο μπορούμε να δοκιμάσουμε σε ένα ινδικό εστιατόριο, κάποιος που έχει δοκιμάσει όλα τα πιάτα της κουζίνας θα μπορεί να μας περιγράψει το περιεχόμενο του καθενός κι εμείς να κάνουμε την καλύτερη για εμάς επιλογή.

Οι εμπειρίες μας μαθαίνουν πολλά. Καλλιεργούν το χαρακτήρα και τη στάση μας απέναντι στα γεγονότα. Διαχειριζόμαστε με διαφορετικό τρόπο τα συναισθήματα αλλά και τις αυθόρμητες αντιδράσεις μας. Γιατί ξέρουμε. Γιατί δεν ξαφνιαζόμαστε. Όχι πως τα ξαφνικά δε μας αρέσουν, μα σε μια ζωή που ο χρόνος είναι περιορισμένος κι εμείς θέλουμε να βιώσουμε όσο το δυνατό πιο συναρπαστικές εμπειρίες, το να γνωρίζουμε τα βασικά για κάποιες είναι βοηθητικό.

Δεν έχει σημασία το πόσο κοσμογυρισμένοι είναι οι φίλοι σου ή το πόσο έχεις διαβάσει. Σημασία έχει να κάνεις συζητήσεις ατελείωτες, για θέματα διαφορετικού χαρακτήρα. Να ρωτήσεις, να μοιραστείς, να μπεις στη θέση του άλλου και να σχηματίσεις τη δική σου άποψη. Να καταλάβεις τι κρύβεται πίσω από όσα σου διηγούνται και να τα ερμηνεύσεις όσο πιο αντικειμενικά μπορείς. Γιατί με το να συλλέγεις τις εμπειρίες των άλλων -εκτός από τις δικές σου- θα κλέψεις κάτι από τη μαγεία τους, θα πάρεις λίγη από τη γνώση τους. Κι αυτό θα σε κάνει έναν άνθρωπο διαφορετικό. Είναι στο χέρι σου να αλλάξεις και να εξελιχθείς.