Κλειστοφοβία, υψοφοβία, αγοραφοβία. Τρεις από τις πιο γνωστές και κοινές φοβίες, τις οποίες αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων, είτε την ίδια είτε κάποιο παρακλάδι της, συνήθως άγνωστο κι ανήκουστο σε πολλούς.
Κι αυτό είναι το κομμάτι των φόβων που ακούγεται σε πολλούς περίεργο, αστείο και γελοίο. Το παρακλάδι. Αυτό το παρακλάδι με το περίεργο και ασυνήθιστο όνομα που θα προκαλέσει γέλια κι αμφισβήτηση.
Όλοι έχουμε από ένα φίλο ή έστω γνωστό, ο οποίος αντιμετωπίζει και σπάνια αναφέρει τη δική του άγνωστη φοβία. Δε μιλάει σχεδόν ποτέ γι’ αυτήν, για ν’ αποφύγει τα σχόλια και τα πειράγματα των γύρω του.
Θα μιλήσει και θα τη φανερώσει μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης, όταν για παράδειγμα βρεθεί μέσα σ’ ασανσέρ τ’ οποίο γεμίζει από κόσμο. Και θα το πει για να προετοιμάσει –μεταξύ σοβαρού κι αστείου– το άτομο ή τα άτομα που είναι μαζί του για την κρίση που μπορεί ν’ ακολουθήσει και πώς να τον αντιμετωπίσουν οι υπόλοιποι.
Κι είναι η στιγμή που ενώ εσύ προσπαθείς να κρατήσεις την ψυχραιμία σου και να μην πανικοβληθείς, οι άλλοι θ’ αρχίσουν να γελάνε και να ρωτάνε τι είναι αυτό το πράγμα και από πότε το ‘χεις, αφού ποτέ άλλοτε δεν το ανέφερες και δεν είχες μέχρι τότε πρόβλημα με τους μικρούς κλειστούς χώρους.
Πιστέψτε με. Είναι η πλέον ακατάλληλη στιγμή για να σας εξηγήσει κάποιος αυτό που νιώθει κι έχει. Μιας κι όσο το εξηγεί και το περιγράφει αυτό φουντώνει κι αντί να τον ηρεμείτε ή να τον κάνετε να ξεχαστεί, πετυχαίνετε ακριβώς το αντίθετο.
Όντως μπορεί να ‘χετε μπει ξανά σ’ ασανσέρ μαζί του και να μην έχει γίνει τίποτα. Αμελείτε όμως μια μικρή λεπτομέρεια, που τελικά κάνει τη μεγάλη διαφορά. Την προηγούμενη φορά ήσασταν 2-3 άτομα μέσα στο ασανσέρ κι όχι 8. Όντως έχει βρεθεί και σ’ άλλους μικρούς και κλειστούς χώρους και δεν έχει πάθει κάτι. Ή τουλάχιστον δεν έδειξε να παθαίνει κάτι. Για σκεφτείτε όμως καλύτερα. Θυμηθείτε τη στάση του. Μήπως ήταν χαλαρός κι άνετος, αλλά πάντα δίπλα σ’ οποιαδήποτε πιθανή έξοδο ή δίπλα σε κάποιο άνοιγμα; Δεν έχετε αναρωτηθεί πώς καταφέρνει πάντα και κάθεται στη θέση δίπλα στο διάδρομο στο σινεμά ή πώς γίνεται στο δίθυρο αμάξι του κολλητού να βρίσκεται μονίμως συνοδηγός στο μπροστινό κάθισμα;
Τ’ ότι διαχειρίζεται και κρύβει τη γνωστή σε όλους μας κλειστοφοβία, δε σημαίνει ότι μπορεί ν’ ανεχτεί και τα παρακλάδια της, γι’ αυτό και βρίσκει τρόπους πρακτικούς και τ’ αποφεύγει.
Αστείο ε; Τόσο που σου ‘ρχεται να σκάσεις στα γέλια; Ναι, είναι αρκετά «αστείο» το μούδιασμα που νιώθεις στα πόδια απ’ το φόβο, η ζαλάδα κι η τάση για λιποθυμία. Το σφίξιμο στο στομάχι κι η παράλυση των άκρων. Η σύγχυση μέσα στο κεφάλι σου κι η ανικανότητα να διαχειριστείς καταστάσεις απλές γι’ άλλους.
Ο κολλητός σου μένει στον 6ο όροφο και σου είναι αδιανόητο να πιστέψεις ότι πάσχει από αεροφοβία; Τ’ ότι είχε την αναποδιά να βρει σπίτι σ’ αυτό το υψόμετρο και να καταφέρει να διαχειριστεί τον ίλιγγο που νιώθει κάθε φορά που βγαίνει στο μπαλκόνι, δε σημαίνει ότι μπορεί να κάνει το ίδιο και τη στιγμή της πτήσης με το αεροπλάνο! Είμαι σίγουρη ότι αν κάτσω και σου αναλύσω τον τρόπο σκέψης του, η επόμενή σου φορά σε αεροπλάνο δε θα ‘ναι ίδια. Κι ειλικρινά δε θέλω να σου μεταφέρω το φόβο (ναι, ο φόβος κολλάει όπως η γρίπη).
Γέλασες αρκετά; Όχι; Τότε να σου αναφέρω την κουκλοφοβία. Ναι, καλά κατάλαβες. Είναι ο φόβος για τις κούκλες. Όχι δεν εννοώ τις Barbie. Βέβαια, στη γενικότερη έννοια της φοβίας αυτής εντάσσεται οποιοδήποτε ανθρώπινο ομοίωμα, αλλά εγώ θα σε προκαλέσω να κοιμηθείς ένα βράδυ παρέα με μια πορσελάνινη κούκλα ή με μια κούκλα των εγγαστρίμυθων.
Θα ‘θελα πολύ να γελάσω με τον τρόμο σου και την ανησυχία σου όλο το βράδυ, ενώ η αθώα κι άψυχη κουκλίτσα σε «κοιτάει», αλλά επειδή γνωρίζω από φοβίες, θα κατανοήσω τη φρίκη που θα ‘χεις φάει (κι όχι άδικα εδώ που τα λέμε).
Οι αντιδράσεις των ατόμων με φοβίες ποικίλουν και δεν είναι όλες για γέλια. Μια απλή τσιρίδα θα ενοχλήσει και θα ταράξει τ’ ωτικό σου σύστημα και θα ‘ναι κι απ’ τις πιο light καταστάσεις. Οι κρίση πανικού όμως που θα προκληθεί όταν έρθει κάποιος αντιμέτωπος με το φοβικό του ερέθισμα δεν είναι το ίδιο διαχειρίσιμη από τρίτους.
Δεν είναι ανάγκη να πάσχεις από κάτι για να το σεβαστείς. Δεν είναι ούτε καν απαραίτητο να το κατανοείς. Το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να σέβεσαι αυτό που νιώθει κάποιος και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, όταν έρχεται αντιμέτωπος μ’ αντικείμενα και καταστάσεις που εσύ ούτε θα πρόσεχες, ούτε θα ‘δινες σημασία.
Επιμέλεια Κειμένου Ελεονόρας Κοκκίνη: Ιωάννα Κακούρη
Συντάκτης: Ελεονόρα Κοκκίνη
