Δε γυρνάει ο κόσμος γύρω μας μα αυτό ακριβώς μας κινητοποιεί

Εσύ άνθρωπε, ναι εσύ, που αντιμετωπίζεις τη δύναμη και την εξουσία ως κάτι ανεκτίμητο, δώσε βάση. Εσύ, εγώ και όλοι μας, ζούμε σε ένα πλανήτη με πληθυσμό επτά χιλιάδες εξακόσια εβδομήντα τέσσερα δισεκατομμύρια ανθρώπους (σύμφωνα με στατιστικά του 2019). Η γη μας παίρνει ζωή εξαιτίας του ήλιου που την τροφοδοτεί με ενέργεια και φως. Ο ήλιος δηλαδή για εμάς είναι η πηγή της ζωής. Σημαντικό ε; Για τον γαλαξία μας ωστόσο δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μεσαίου μεγέθους αστέρι με απόσταση διακοσίων εξήντα τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από το κέντρο του γαλαξία, με οχτώ πλανήτες να περιφέρονται γύρω του, με δεκάδες δορυφόρους, χιλιάδες νάνους πλανήτες και αστεροειδείς, καθώς και εκατομμύρια κομήτες. Υπάρχουν ακόμη περίπου διακόσια δισεκατομμύρια άστρα σαν τον ήλιο στο γαλαξία μας με το καθένα να έχει αρκετούς πλανήτες γύρω του. Βγαίνοντας από τα όρια του γαλαξία στον οποίο ανήκει όλο αυτό που περιγράψαμε, φτάνουμε στην τοπική ομάδα γαλαξιών που περιέχει πενήντα τέσσερις γαλαξίες. Αυτό βρίσκεται μέσα στο υπερσύμπλεγμα της παρθένου που έχει εκατό διαφορετικές ομάδες γαλαξιών, το οποίο με τη σειρά του είναι μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου, που μετράει εκατό χιλιάδες γαλαξίες, ο καθένας εξίσου περίπλοκος με αυτόν που αναφέραμε. Και όλα αυτά όσον αφορά το ορατό σύμπαν, διότι υπάρχει ένα τεράστιο μέρος που η ανθρωπότητα δε θα καταφέρει ποτέ να ανακαλύψει εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασής μας έξω από τα όρια αυτά. Ας υπολογίσουμε λοιπόν, πως μόνο στο ορατό σύμπαν που περιέχει όλα όσα γνωρίζουμε, υπάρχουν δύο τρισεκατομμύρια γαλαξίες με αστέρια που σε αριθμό ξεπερνάνε τους κόκκους άμμου ολόκληρης της γης!

Δεν έχεις προσωπική εμπειρία των όσων σου λέω, σωστά; Δεν έτυχε δηλαδή να ταξιδέψεις σε κάποιον άλλο γαλαξία για να αντιληφθείς το πόσο μικροί είμαστε μέσα σε ένα αχανές σύμπαν. Δεν έτυχε να κοιτάξεις τη γη από μακριά και να τη δεις για λίγο σαν μια ακόμη απειροελάχιστη κουκίδα γαλάζιου χρώματος σε ένα χαρτί γεμάτο από ένα σωρό άλλες κουκίδες όλων των πιθανών χρωμάτων. Ωστόσο, καταλαβαίνεις τι σου λέω, ε; Μα φυσικά, αφού σαν άνθρωποι, είμαστε φιλόδοξοι και απολαμβάνουμε να καλλιεργούμε μέσα μας τη μεγάλη ιδέα πως μπορούμε να αφήσουμε τον εγκέφαλό μας να αντιληφθεί ακόμη και όσα είναι πέρα από τα όρια της κοινής λογικής. Να κατανοήσουμε ουσιαστικά την ιδέα της κοσμολογίας.

Άκου όμως τώρα κάτι παράδοξο. Το γεγονός ότι αποδεχόμαστε πως αδυνατούμε να δούμε πέρα από το ορατό σύμπαν και πως δε μας λες τελικά και το κέντρο του κόσμου όλου, μας οδήγησε να ψαχτούμε σε επίπεδα πρωτοφανή και να εκτοξεύσουμε έτσι την κοσμική μας γνώση. Ερευνούμε κι ερευνούμε όσα υπάρχουν γύρω μας, δημιουργούμε τηλεσκόπια και ψάχνουμε όσα είναι παραπέρα, μαχόμαστε με κάθε τρόπο για να ανακαλύψουμε όλο και περισσότερα, ακόμη κι αν αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε ακόμη πιο «μικροί». Όχι απλά σταμάτησε να μας απασχολεί η ματαιοδοξία, αλλά βαλθήκαμε να την καταρρίψουμε γιατί μας συνάρπασε το άπειρο εμπρός μας. Συνεπώς, είμαστε όλοι συγκάτοικοι σε αυτήν την «ωχρή κυανή κουκκίδα» -ή όπως επίσης τη χαρακτηρίζει και ο Carl Sagan, ένας κόκκος σκόνης αιωρούμενος σε μια ηλιαχτίδα- αλλά ξαφνικά νιώθουμε μεγάλοι γιατί βλέπουμε τη μεγάλη (για την ακρίβεια τεράστια) εικόνα.

Πάμε τώρα να το δούμε σε επίπεδο πιο προσωπικό; Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε πως όπως ο Γαλιλαίος διέψευσε πως η γη είναι το κέντρο του σύμπαντος, έτσι και κανένας από εμάς δεν είναι στο κέντρο του προσωπικού μικρόκοσμού του. Οι καθημερινές μας υποθέσεις είναι εντυπωσιακά μικρές μπροστά στο μέγεθος των όσων συμβαίνουν γύρω μας, για αυτό οφείλουμε να καλλιεργούμε μια κάποια ταπεινότητα. Ωστόσο, η συνειδητοποίηση αυτή μπορεί να ξυπνήσει την περιέργειά μας και να μας οδηγήσει να εκτοξεύσουμε την προσπάθειά μας να μάθουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Δεν πρέπει να μας οδηγεί να νιώθουμε ασήμαντοι αλλά σημαντικοί γιατί μπορούμε να ψάξουμε, όπως ακριβώς συνέβη και μπροστά στην κοσμική ασημαντότητα. Η κατανόηση αυτή δεν οδηγεί στην αίσθηση της έλλειψης δύναμης, τουλάχιστον δε θα έπρεπε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, ούτε υπάρχει λόγος να νιώθουμε άσχημα ή μειονεκτικά. Είμαστε κομμάτι ενός συνόλου που μας δίνεται η ευκαιρία να ανακαλύψουμε. Να γίνουμε λίγο πιο σημαντικοί μέσα από τη συνειδητοποίηση πως είμαστε λιγότερο από όσο αρχικά είχαμε υπολογίσει. Πόσο υπέροχο παράδοξο; Μάλιστα, όπως πολύ ωραία το έθεσε ο Carl Sagan «κάθε άνθρωπος που έζησε ποτέ, έζησε εδώ». Τα περισσότερα που μας ενδιαφέρουν είναι εδώ στη γη και μπορούμε να ασχοληθούμε με αυτά παρά τη θεωρητική σημαντικότητά τους. Γιατί μπορεί κάποιες εμπειρίες να είναι φευγαλέες, αλλά έχουν αξία όσο διαρκούν και η διάρκεια ή η εικόνα ενός συνόλου δεν είναι κριτήριο της αξίας.

Συνεπώς, φίλε συνάνθρωπε, είμαστε πολύ μικροί για να παίζουμε τους μεγάλους. Και μπορεί ο κάθε ένας από εμάς να είναι κοσμικά ασήμαντος, αλλά μαζικά είμαστε σημαντικοί! Να αγαπάς και να κυνηγάς τη γνώση, όπως και τις σχέσεις τις ουσιαστικές, ως το μόνους σύμμαχούς σου στον αγώνα της ταπεινότητας της συνείδησής σου. Και να θυμάσαι, η δύναμη και η εξουσία είναι σημαντικές, όχι ως αυτοσκοπός, αλλά ως μέσο επίτευξης στόχων. Και οι στόχοι δεν πρέπει να είναι άλλοι από τις ανθρώπινες σχέσεις, τις εμπειρίες, την τέχνη, τη λογοτεχνία και όλα όσα μας κάνουν αυτούς που είμαστε. Δεν περιφέρεται το σύμπαν γύρω από εμάς, όπως ούτε και γύρω από τη γη. Παρ’ όλ’ αυτά η χλωμή μας γαλάζια κουκκίδα γέννησε μέσα της όλα όσα ξέρουμε και αγαπάμε! Τους πολιτισμούς, τις μελωδίες, τις μυρωδιές, τα ζώα, εμάς! Με πρότυπο το μικρό μας πλανήτη, ας δημιουργήσουμε ο καθένας ένα δικό μας μικροσκοπικό γαλαξία, περιτριγυρισμένο από αστέρια της επιλογής μας, που θα ονομάσουμε φίλους και ένα σωρό άλλους πλανήτες, όπως τον πλανήτη αγάπη, τον πλανήτη μουσική και ό,τι άλλο ποθεί ο καθένας!