5 καταστάσεις που γεμίζουν τύψεις τους γονείς

Για μια ακόμη φορά έφτασε η ώρα του ύπνου κι οι γονείς ως άλλοι υπερήρωες θα βγάλουν από πάνω τους τη κάπα της δύναμης και της αντοχής, θα την κρεμάσουν για λίγες ώρες μέχρι το επόμενο πρωί. Άλλοι θα πέσουν για ύπνο ικανοποιημένοι από την επίδειξη της υπερδύναμής τους και άλλοι όχι. Κι αύριο μέρα είναι.

Εκ των πραγμάτων και ρεαλιστικά, δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα από το να είσαι γονιός. Η γονική ταυτότητα είναι η απασχόληση πλήρους ωραρίου, χωρίς αργίες ή ρεπό και με κάθε υπερωρία που μπορεί κανείς να φανταστεί ότι υπάρχει. Φυσικά όλα αυτά δεν ισχύουν μόνο όταν τα παιδιά είναι μικρά σε ηλικία. «Μεγάλα παιδιά, μεγάλα βάσανα» κατά τη λαϊκή, λίγο σκληρή βέβαια, ρήση. Η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού δεν έχει τέλος αφού οι γονείς εκπροσωπούν την «αστείρευτη εμπειρία». Οι γονείς είναι ένα τεράστιο βιβλίο με κάθε λογής συμβουλή για οτιδήποτε ακόμη κι αν πολλές από αυτές δεν έχουν δοκιμαστεί από τους ίδιους.

Όταν μιλάμε για παιδιά, έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους οι οποίοι βασίζονται πάνω μας, στα λεγόμενα και στις πράξεις μας ως γονείς. Για να μπορούν τα παιδιά να πορευτούν στη ζωή μαθαίνοντας τον τρόπο για να το κάνουν, οι ισορροπίες που πρέπει οι γονείς να διατηρήσουν είναι πολύ λεπτές. Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε το ότι δεν υπάρχει γονιός που να είναι αλάνθαστος. Δεν υπάρχει ο τέλειος γονιός κι αν κάποιος το πιστεύει αυτό για τον εαυτό του καλό θα ήταν να αναθεωρήσει. Φυσικά μια ιδέα για το πώς να κινηθούμε αλλά και τι να αποφύγουμε, την έχουμε ήδη από τους δικούς μας γονείς κι από τα λάθη που έκαναν ίσως εκείνοι. Αυτό όμως δε μας κάνει έμπειρους κι απόλυτα έτοιμους για τον δικό μας ρόλο.

Και φτάνουμε έτσι στο να κάνουμε κι εμείς από τη δική μας πλευρά τα δικά μας λάθη. Και να νιώθουμε έπειτα τύψεις για την τακτική ή τη συμπεριφορά μας, πράγμα ξεκάθαρα λογικό κι αναμενόμενο. Είπαμε, δεν υπάρχουν άμεμπτοι και τέλειοι γονείς. Κι οι τύψεις είναι μέρος του παιχνιδιού, εξυπηρετούν κι αυτές τον σκοπό τους που δεν είναι άλλος από το να μας θυμίζουν τι να μην ξανακάνουμε. Πάμε λοιπόν να ανακαλύψουμε τις πιο συχνές καταστάσεις στις οποίες ως γονείς, ίσως νιώσουμε τύψεις.

1. «Ψέμα, ψέμα είσαι εδώ;»

Όσοι αρνηθούν το ότι δεν έχουν πει ψέματα στα παιδιά τους μάλλον λένε ψέματα. Ένα ψέμα μπορεί να μεταφραστεί με χίλιους δυο τρόπους μα η αλήθεια είναι πως το ψέμα είναι εκείνη η χρονική στιγμή που ο γονιός απέκρυψε την αλήθεια για κάποιο λόγο. Μικρά η μεγάλα λοιπόν, δεν έχει σημασία αφού συνήθως μετά από ένα ψέμα που τελικά δε χρειαζόταν να ειπωθεί ή μετά από ένα πολύ σοβαρό και μεγάλο ψέμα, οι γονείς θα είναι εκείνοι που θα στριφογυρίζουν το βράδυ στο κρεβάτι τους από τύψεις. «Γιατί να το πω, ίσως θα μπορούσα να εξηγήσω» είναι μια σκέψη που κυριαρχεί όπως και το «δεν ήταν σωστό, δε θα ξανασυμβεί». Τα παιδιά αναγνωρίζουν το πότε τους λέμε ψέματα, απλώς κατανοούν την πρόθεσή μας να το κάνουμε. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι την αποδέχονται κιόλας.

2. «Εγώ γιατί δεν έχω αδερφάκι;»

Μια περίσταση στην οποία οι γονείς θα χρειαστεί να «στύψουν» αρκετά το μυαλό τους ώστε να δημιουργήσει μια απάντηση την οποία θα κατανοήσει το κάθε παιδί χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει πως θα σταματήσει και να ρωτάει. Εδώ αναφερόμαστε σε γονείς με μόνο ένα παιδί στην οικογένεια είτε από συνειδητή επιλογή, είτε από άλλες αιτίες που εμπόδισαν ή καθυστέρησαν τον πελαργό να έρθει στη δική τους πόρτα. Οι τύψεις που πιθανότατα αισθανθούν οι γονείς σε αυτή την περίπτωση δεν αφορούν τόσο στο γιατί αλλά στο πώς να διαχειρίζονται κάθε φορά την παραπάνω καίρια ερώτηση. Είναι μια ερώτηση από αυτές που «ξύνουν πληγές» παρ’ όλο που μπορεί να μην ευθύνονται απόλυτα οι ίδιοι. Κι εκεί αρχίζουν οι τύψεις των «μήπως κι αν» οι οποίες πάνε χέρι-χέρι με το πόση ανάγκη κι επιθυμία κρύβεται πίσω από αυτή την ερώτηση. Όλα όμως μπορούν να εξηγηθούν με τον σωστό τρόπο δίνοντας έμφαση στη μοναδικότητα του κάθε παιδιού.

3. «Χρόνος για εμένα και τις ανάγκες μου…;»

Όταν μιλάμε για γονείς δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως μιλάμε για ανθρώπους κι όχι ρομπότ υποχρεώσεων, καθαριότητας και διασκέδασης. Είναι όμως πολλές οι περιπτώσεις γονιών που θα αισθανθούν τύψεις μέσα σε λογικά πλαίσια όταν αφιερώσουν λίγο παραπάνω χρόνο στον εαυτό τους καλύπτοντας δικές τους ανάγκες. Ανάγκες καθαρά προσωπικές κι απόλυτα φυσιολογικές όπως το να βγουν με φίλους ή το να περάσουν ώρες σε ένα ινστιτούτο περιποίησης. Το να προσφέρουν στον εαυτό τους ένα Σαββατοκύριακο απόδρασης μακριά από τις συνηθισμένες υποχρεώσεις. Όλα τα παραπάνω είναι θεμιτά και προσδοκώμενα και θα πρέπει να γίνονται πράξη χωρίς να παραμερίζουμε φυσικά τα παιδιά και τις δικές τους ανάγκες. Οι τύψεις σε αυτή την περίπτωση είναι κατά βάση αδικαιολόγητες κι έχουν να κάνουν με το πώς όλο αυτό το διαχειρίζονται οι γονείς στο δικό τους μυαλό. Φυσικά αν υπάρχουν χειριστικές συμπεριφορές από πλευράς παιδιών τότε τα πράγματα γίνονται χειρότερα.

4. «Δεν έχω χρόνο για να τα προλάβω όλα»

Αυτή θα λέγαμε πως είναι η σκέψη με την οποία ξυπνάνε και κοιμούνται οι γονείς. Είναι η σκέψη που καθημερινά προσθέτει άγχος στο μυαλό τους αφού ρεαλιστικά δεν υπάρχει χρόνος για όλα όσα θα ζητήσει ένα παιδί μέσα στην ημέρα. Κι εκεί, πάλι εμφανίζονται οι τύψεις που έχουν τώρα διπλή ταυτότητα. Από τη μια νιώθουμε τύψεις γιατί δεν καταφέραμε να ικανοποιήσουμε κάποιες από τις ανάγκες των παιδιών κι από την άλλη γιατί φανήκαμε οι ίδιοι ανήμποροι στο να το κάνουμε. Κι έτσι φορτώνουμε τον εαυτό μας με πλάνα για την επόμενη ημέρα προσπαθώντας να πάρουμε ρεβάνς. Κάποιες φορές όμως η ήττα λυτρώνει, ας μην το ξεχνάμε αυτό.

5. «Δεν έχω την οικονομική δυνατότητα γι’ αυτό που ζητάς»

Μεγάλο κεφάλαιο η οικονομική άνεση του να παρέχεις οτιδήποτε θέλεις ως γονιός στα παιδιά σου κι όχι επειδή στο ζητάνε ξανά και ξανά. Οι τύψεις εδώ έχουν να κάνουν με την έλλειψη οικονομικής άνεσης για πράγματα που ξεφύτρωσαν μέσα στην καθημερινότητα από το πουθενά. Τα παιδιά δεν έχουν πάντα την αντίληψη της σωστής διαχείρισης των χρημάτων με αποτέλεσμα πολλές φορές να ζητάνε πράγματα ή ακόμη και να τα απαιτούν με τον δικό τους τρόπο. Η σκέψη «δεν έχω τα χρήματα για να το κάνω» θα προκαλέσει αυτόματα τύψεις ειδικά όταν θα ειπωθεί αρκετές φορές. Όλα με ισορροπία όμως γιατί ακόμη και στην περίπτωση της μεγάλης οικονομικής άνεσης, τα παιδιά δε σταματούν ποτέ να ζητάνε πράγματα.

Λένε πως οι γονείς και η ενοχική συμπεριφορά πάνε μαζί. Κανένας γονιός δεν μπορεί να βάλει φρένο στις τύψεις απλούστατα επειδή η συνείδηση είναι παρούσα σε όλες τις περιπτώσεις που θα τις νιώσει. Μπορεί όμως να βάλει πλάνο στο πόσο συχνά θα τις αφήνει να ανθίζουν γιατί η αυτοπεποίθηση των παιδιών απορρέει από εκείνη των γονιών. Τύψεις και γονείς, ένας αγώνας σε μόνιμη παράταση.

Αφιερωμένο σε κάθε «μπορώ» που δεν μπόρεσε να γίνει.