Μπορούμε να νικήσουμε ενοχές που έρχονται ακόμη κι αν δε φταίμε

Έχει συμβεί σε όλους να νιώθουμε ένοχοι για καταστάσεις που δεν είναι στο χέρι μας να βελτιώσουμε ή να φρακάρουμε την αρνητική τους έκβαση. Για την αποτυχία ενός φίλου στα προσωπικά του τη στιγμή που εμείς είμαστε ευτυχισμένοι με τον σύντροφό μας, για την αναποδιά που βρήκε την οικογένειά μας κι ας μην είχαμε εμείς καμία απολύτως σχέση, για την απόλυση του συναδέλφου και για το γεγονός ότι εμείς έχουμε ακόμη τη θέση μας. Πάμε να δούμε όμως πώς είναι τα πράγματα αν σταματήσουμε να τα κοιτάμε μέσα από το πρίσμα της ενοχής; Δεν ευθυνόμαστε για τις επιλογές των άλλων και δεν είναι εφικτό να τις αναχαιτίσουμε, ακόμα κι όταν βαίνουν σε αδιέξοδο. Τόσο απλά. Όσα συμβαίνουν γύρω μας, πράξεις και συμπεριφορές άλλων ανθρώπων, αντικατοπτρίζουν τη δική τους πραγματικότητα. Ή έστω την πραγματικότητα που δικές τους ενέργειες δημιούργησαν. Οποιαδήποτε συμπεριφορά ενός ατόμου, αντανακλά ουσιαστικά τις εσωτερικές του σκέψεις που εκδηλώνονται και πρακτικά, όπως τα νεύρα, ο θυμός, ή η ζήλια του προς άλλους ανθρώπους. Είναι, όμως, δικές τους προσωπικές αντιδράσεις και όχι δικές σου. Απογοητεύεσαι όταν δε σου φέρονται με τον τρόπο που έμαθες να φέρεσαι εσύ και θεωρείς ότι κάτι πράττεις λάθος. Γιατί να φέρεις όμως εσύ την ευθύνη όταν τα γεγονότα δεν έχουν την προσδοκώμενη επιτυχία; Και κατά πόσο έχει βάση να θεωρείς πως το φταίξιμο είναι δικό σου; Οδηγεί στη λύση των προβλημάτων ένα βάρος ανυπόστατων ευθυνών;

Όταν ξεκινάς να παίρνεις προσωπικά όλες τις απογοητεύσεις είναι σαν να θεωρείς ότι οφείλονται σε κάποιο ελάττωμα του χαρακτήρα σου. Είναι σαν να παίρνεις μια φωτογραφία που βγήκε σκοτεινή επειδή είχε κόντρα τον ήλιο και να λες πως ευθύνεσαι εσύ γιατί έκατσες στο λάθος σημείο κι ας σε έβαλε εκεί ο φωτογράφος. Για παράδειγμα, δεν πήρες την προαγωγή που προσπαθούσες για καιρό με τη σκληρή δουλειά σου και αρχίζεις να ρίχνεις το φταίξιμο στο ότι δε δούλεψες ακόμη πιο σκληρά· κι ας ξέρεις μέσα σου πως ακούμπησες τα όριά σου. Παρεξηγείσαι συχνά με αστεία άλλων ή όταν κάποιος φίλος σου ακυρώνει ένα ραντεβού, επειδή πιστεύεις ότι δεν είσαι αρκετά ενδιαφέρον άτομο και ο φίλος εσκεμμένα σε αποφεύγει. Όλα τα παραπάνω είναι συμβάντα που μπορεί να έχουν διάφορες ερμηνείες. Ο φίλος για παράδειγμα μπορεί να βρέθηκε σε μια έκτακτη κατάσταση της τελευταίας στιγμής και να αναγκάστηκε να ακυρώσει την έξοδό σας. Παίρνοντας προσωπικά όλα τα γεγονότα, βιώνεις ασυνείδητα ένα αίσθημα αυτομομφής και αυτοκατηγορίας, με αποτέλεσμα να είσαι διαρκώς αγχωμένος και να αισθάνεσαι έως και δυστυχία. Μπορεί να προκύψουν πολλές καταστάσεις και να λάβεις μια αρνητική πληροφορία, δεν μπορούμε σαν ανθρώπινα όντα να υπολογίσουμε τις συνέπειες παντού, οι αστάθμητοι παράγοντες παίζουν ουκ ολίγες φορές το παιχνίδι εις βάρος μας. Έχουμε τη δύναμη να αποφασίζουμε για τις δικές μας ζωές και να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες των δικών μας πράξεων. Ο κάθε άνθρωπος εξωτερικεύει το δικό του χαρακτήρα προς τους άλλους, ανεξάρτητα με το ποιον έχει απέναντί του. Γιατί να τα παίρνεις λοιπόν όλα τόσο τοις μετρητοίς, θεωρώντας πως όλοι έχουν κάτι εναντίον σου και κατηγορώντας το σύμπαν για την κακή σου τύχη;

Δεν είναι εφικτό να έχουμε πάντα όσα θέλουμε και είναι αναμενόμενο ότι οι αναποδιές είναι μέσα στο πρόγραμμα. Μπορεί να έχασες την προαγωγή μέσα από τα χέρια σου, αυτό όμως δε σε καθιστά ανίκανο σαν εργαζόμενο ούτε έρχεται να σου πει πως οι πόρτες των μελλοντικών επιτυχιών έκλεισαν, κλείδωσαν και πέταξαν και το κλειδί. Πολλές φορές, το λεγόμενο timing παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ζωής μας και σίγουρα δεν το καθορίζουμε εμείς. Όλες οι δυσκολίες φέρνουν στην επιφάνεια την πραγματική μας δύναμη και αποδεικνύουν ότι είμαστε σε θέση να ανταπεξέλθουμε σε αυτές. Δυναμώνουν την προσωπικότητά μας και μας δίνουν ώθηση για το μέλλον. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορείς να έχεις τον απόλυτο έλεγχο στις σκέψεις και στις αποφάσεις των άλλων, επομένως καλό θα ήταν να επικεντρωθείς στα δικά σου ζητήματα.

Μια καλή και αποτελεσματική στρατηγική θα ήταν να δουλέψεις με τον εαυτό σου, να αναγνωρίσεις τα δικά σου λάθη και να αναπτύξεις άμυνες απέναντι σε αυθόρμητες σκέψεις σου, οι οποίες προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες και σου επιφέρουν διαρκώς συναισθήματα αυτολύπησης και ένα ίδιο μοτίβο αντίδρασης. Η καθημερινότητα του καθενός διαδραματίζεται σε διαφορετικό πλαίσιο. Μην αφήνεις τη βουή του κόσμου να σε πνίγει και να θολώνει το μυαλό σου. Είναι σαν να ρίχνεις στην πλάτη σου ένα επιπλέον τεράστιο φορτίο. Γίνεται να μπορείς να ρυθμίζεις τα πάντα; Ή μήπως εσύ ευθύνεσαι και για την ευτυχία τρίτων; Μπορείς να συντελέσεις σε αυτήν, όμως παίζει ρόλο ένας συνδυασμός παραγόντων.

Το πρώτο βήμα για να οδηγηθείς στη μαγεία της αποποίησης ευθυνών είναι να καταλάβεις πότε παίρνεις προσωπικά τα πράματα γύρω σου και πότε είναι όντως καταστάσεις στις οποίες φέρεις ευθύνη. Ίσως αυτή η ενέργεια να σε μπερδεύει. Αν καταφέρεις όμως να συνειδητοποιήσεις τα βαθύτερα αίτια της προβληματικής σκέψης, θα αρχίσεις να γίνεσαι πιο δεκτικός και να μην προσβάλλεσαι ή να μη νιώθεις ενοχή με μικρά πράγματα. Κράτα μια στάση επιείκειας και συμπόνιας απέναντι στον εαυτό σου αλλά και στους άλλους. Μην είσαι τόσο αυστηρός κριτής του εαυτού σου. Ξεκίνα να αποβάλλεις την εσωτερίκευση των σχολίων που ακούς. Αρκετοί θα διαφωνήσουν μαζί σου και θα κριτικάρουν αρνητικά τον τρόπο σκέψης σου. Αλλά δε βλέπουμε όλοι τον κόσμο με την ίδια ματιά. Το να απορρίψεις αυτά τα συναισθήματα θα προσδώσει όχι μόνο μια νέα αίσθηση ελευθέριας αλλά θα βελτιώσει και τις κοινωνικές σου συναναστροφές. Μια δοκιμή θα σε πείσει!