Ο χωρισμός μεταξύ δυο γονέων είναι από μόνος του οδυνηρός και πολύ περίπλοκος. Είναι σημείο αναφοράς κι αναγκαστικής επανεκκίνησης τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά, κυρίως όταν αυτά βρίσκονται σε μικρή ηλικία. Είναι μια κατάσταση όπου για τον Α ή τον Β λόγο ο καθένας ξεχωριστά πρέπει να μάθει να ζει με νέα δεδομένα, να αλλάξει την καθημερινότητά του, να προσαρμόσει ξανά τη ζωή του και να διαχειριστεί τα πληγωμένα του αισθήματα. Σκέψου τώρα όλα αυτά μαζί και η αιτία χωρισμού να είναι η απιστία.
Ξαφνικά ένας από τους δυο γονείς ανακαλύπτει πως απατάται. Αυτός ο γονέας χρειάζεται να διαχειριστεί τα αισθήματά του, τον πόνο, την απόρριψη κι άλλα διόλου ευχάριστα συναισθήματα. Απαιτείται να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να μην ξεσπάσει με υπερβολή, κάτι το οποίο είναι συνήθως αδύνατον. Κι όλα αυτά γίνονται ακόμη χειρότερα όταν πρέπει να εξηγηθεί στο παιδί ο λόγος του χωρισμού. Χρειάζεται το παιδί να γνωρίζει την αλήθεια; Πρέπει να ξέρει πως υπάρχει τρίτο πρόσωπο ανάμεσα στους γονείς του; Πώς μπορείς να το πεις σε ένα παιδί χωρίς να του αναταράξεις τα συναισθήματά του προς τον άλλον γονέα και να χειριστείς ταυτόχρονα και τα δικά σου αισθήματα; Μήπως είναι καλύτερα να δικαιολογήσεις τον χωρισμό με ένα ψέμα; Αυτά κι άλλα τόσα ερωτήματα είναι αυτά που βασανίζουν έναν απατημένο γονέα.
Ναι, ένα παιδί χρειάζεται να γνωρίζει την αλήθεια. Όσο κι αν νομίζεις ότι μπορείς να το ξεγελάσεις, αντιλαμβάνεται και κατανοεί τα πάντα γύρω του. Ξέρει πότε οι γονείς του δεν αισθάνονται καλά, πότε του λένε ψέματα, πότε κάτι πάει στραβά. Ακόμη κι αν το κρύβουν με μεγάλη επιτυχία μπορούν να νιώσουν και να καταλάβουν τα πάντα. Γι’ αυτό, ακόμη και σ’ αυτό το τόσο λεπτό και γεμάτο θλίψη κι αισθήματα ματαίωσης θέμα, το παιδί πρέπει να ξέρει την αλήθεια.
Πολλά είναι αυτά που παίζουν ρόλο στο ποιες συνέπειες θα έχει η απιστία σε ένα παιδί. Για παράδειγμα, μεγάλο ρόλο παίζει η ηλικία του παιδιού μιας και τα μικρότερα παιδιά είναι πιο δύσκολο να κατανοήσουν στην αρχή την αιτία, σε σχέση με ένα έφηβο παιδί. Σημαντικός παράγοντας είναι κι η σχέση του παιδιού με τους γονείς. Πόσο κοντά είναι το παιδί με τον κάθε γονιό ξεχωριστά και ποιες είναι οι καθημερινές του συνήθειες μαζί του. Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν και οι λόγοι που οδήγησαν τον γονέα στην απιστία, το πώς το αντιμετώπισε το ζευγάρι κι αν το παιδί βίωσε το συναίσθημα της εγκατάλειψης από τον έναν εκ τους δυο γονείς.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να πεις την αλήθεια σε ένα παιδί. Σίγουρα όμως ο χειρότερος, είναι το να ειπωθεί το γεγονός κάνοντας το παιδί να πάρει πλευρές, δημιουργώντας πόλωση. Αυτό θα διαταράξει την εμπιστοσύνη του παιδιού προς τον γονέα και θα επιφέρει μεγάλο πλήγμα στη σχέση τους. Είναι πιο ορθό να εξηγήσεις αρχικά στο παιδί πως οι γονείς του αυτή την περίοδο έχουν κάποια προβλήματα τα οποία προσπαθούν να λύσουν κι ότι αυτό δε σημαίνει πως θα αλλάξει η αγάπη που νιώθουν για εκείνο. Είναι σημαντικό να μη μπει το παιδί στη μέση και να μην του δημιουργηθεί με τη συμπεριφορά και τα λόγια, αρνητική διάθεση προς κάποιον γονέα με σκοπό την αντεκδίκηση. Με αυτό τον τρόπο πληγώνεται το ίδιο το παιδί, του προκαλείται σύγχυση και υπάρχει η πιθανότητα να απομακρυνθεί κι από τους δύο γονείς, τελικά.
Η σχέση με τα παιδιά πρέπει να παραμένει αρμονική ανεξαρτήτως το αν το ζευγάρι χωρίσει, γι’ αυτό τον λόγο μην προσπαθήσετε να μεταφέρετε το θυμό που νιώθετε εκείνη τη στιγμή για τη σχέση που ναυάγησε, στον οικογενειακό δεσμό σας. Αυτό μόνο κακό μπορεί να προκαλέσει. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει τι συμβαίνει στην οικογένειά του, χωρίς όμως να αναταράσσεται η ψυχική του ηρεμία. Είναι σημαντικό λέγοντας την αλήθεια στο παιδί σας κι εξηγώντας του τους λόγους που οι γονείς του χρειάζεται να χωρίσουν, το παιδί να συνεχίσει να νιώθει ασφάλεια, να νιώσει πως δε χάνει κανέναν από τους δυο, να κατανοήσει πως ακόμη κι αν χωρίσουν οι δρόμοι των γονέων του δε θα χαλάσει η δικιά τους σχέση. Συζητείστε από κοινού, οι δυο γονείς, φτιάξτε ένα πλάνο, συμβουλευτείτε κι έναν ψυχολόγο αν νιώθετε την ανάγκη και καθίστε να κάνετε μια δύσκολη μεν αλλά σημαντική συζήτηση με το παιδί σας. Γιατί το δικαιούται.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου