Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει τον πολύπλοκο και εκπληκτικό αμυντικό μηχανισμό που ονομάζεται ανοσοποιητικό σύστημα. Μέσω αυτού ο οργανισμός μας είναι σε θέση να αποκτά ανοσία σε επικίνδυνους εξωτερικούς παράγοντες, όπως ιοί και βακτήρια. Ένας τέτοιος τύπος ανοσίας είναι η «φυσική ανοσία», με την οποία ο ανθρώπινος οργανισμός κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με κάποιον επικίνδυνο εξωτερικό παράγοντα, τον αποθηκεύει στη «μνήμη» του και αναπτύσσει αντισώματα ειδικά για αυτόν. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να τον αναγνωρίζει και είναι έτοιμος να αμυνθεί σε περίπτωση νέας επαφής στο μέλλον.
Ένας παρόμοιος αμυντικός μηχανισμός υπάρχει και για την προστασία της συναισθηματικής μας υγείας. Καθώς εκτιθέμεθα σε σχέσεις με άλλους ανθρώπους, αναπτύσσουμε κάποιου είδους «συναισθηματική ανοσία», κατά την οποία χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ή συνήθειες ενός ανθρώπου που μας είχε πληγώσει καταχωρούνται στη συναισθηματική μας μνήμη. Ως αποτέλεσμα, σε μια μελλοντική γνωριμία στην οποία εντοπίζουμε παρόμοια χαρακτηριστικά ή συνήθειες, αυτόματα ενεργοποιούνται τα συναισθηματικά μας αντισώματα και απορρίπτουμε τη γνωριμία και μια ενδεχόμενη νέα σχέση εν τη γενέσει της. Πρόκειται στην ουσία για μια προσπάθεια του εαυτού μας να μας προστατέψει από το να πληγωθούμε και πάλι.
Αν είσαι από τα άτομα που λένε «πλέον ξέρω καλά τι ζητάω από μια νέα σχέση», πολύ πιθανό να έχεις αναπτύξει «συναισθηματική ανοσία», διότι αυτή η φράση κρύβει παρελθόν, εμπειρίες και πληγωμένα αισθήματα. Στην ουσία εξαιτίας προηγούμενων εμπειριών έχεις σχηματίσει μια εικονική λίστα με χαρακτηριστικά και συμπεριφορές στο μυαλό σου βάσει των οποίων αξιολογείς κάθε πιθανό νέο σύντροφο. Το ζήτημα όμως είναι ότι η συναισθηματική υγεία είναι περίπλοκο πράγμα. Δεν είναι σαν τη σωματική που τις περισσότερες φορές ένα κι ένα κάνουν δύο. Γι’ αυτό καλό θα ήταν αυτή τη λίστα να την επαναξιολογείς για να μη φτάσεις σε σημείο η ομπρέλα συναισθηματικής προστασίας που έχεις ανοίξει γύρω σου να σε πάει στο άλλο άκρο: στην υπερπροστασία, στην τελειομανία και στις υπερβολικές απαιτήσεις.
Υπάρχουν λοιπόν δύο κατηγορίες χαρακτηριστικών, τα οποία επειδή μας ενοχλούσαν σε προηγούμενη σχέση μάς οδηγούν τώρα στο να απορρίπτουμε μια νέα γνωριμία. Η πρώτη κατηγορία είναι οι «κόκκινοι συναγερμοί». Σε αυτή ανήκουν τα χαρακτηριστικά που έχεις συνειδητοποιήσει ότι αποτελούν για σένα ένα μεγάλο Χ. Δεν μπορείς να ζήσεις με αυτά, δεν μπορείς να συνυπάρξεις μαζί τους. Αναστατώνουν το νευρικό σου σύστημα, ανεβάζουν την πίεσή σου, σε ξενερώνουν, σε πληγώνουν και γενικώς σου αφαιρούν τη χαρά που θα έπρεπε να σου δίνει η σχέση. Δεν είναι κατ’ ανάγκη αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Απλώς δεν ταιριάζουν με τη δική σου. Είναι σαν το λάδι και το νερό. Καλό το λάδι, καλό και το νερό αλλά δε σμίγουν ό,τι και να κάνεις. Όταν διακρίνεις τέτοια χαρακτηριστικά σε ένα πιθανό νέο σύντροφο και νιώσεις το συναισθηματικό ανοσοποιητικό σου σύστημα να ανεβάζει πυρετό και να βαράει σαραντάρια, καλύτερα άκουσέ το και μείνε μακριά. Όπως ένα φαγητό που κάθε φορά που το τρως σε ενοχλεί, έτσι κι αυτά τα χαρακτηριστικά πάντα θα σε ενοχλούν. Ακόμα κι αν αρχικά σε τυφλώσει ο έρωτας και προσπαθήσεις να τα κάνεις να φαίνονται λιγότερο σημαντικά, καθώς ο καιρός περνά θα μεγαλώνουν κι αυτά μαζί με την οικειότητά σας.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν λιγότερο σημαντικά χαρακτηριστικά ή συνήθειες που υπό κανονικές συνθήκες δε θα σε ενοχλούσαν αλλά έγιναν ενοχλητικά για σένα αφού τα έχεις συνδυάσει με κάποιον άνθρωπο που είχε χαρακτηριστικά της πρώτης κατηγορίας. Αν δηλαδή ήσουν σε σχέση με έναν άνθρωπο εγωιστή και αλαζόνα που πίστευε ότι είχε πάντα δίκαιο και αυτό σε εκνεύριζε τρομερά, με τον καιρό ίσως άρχισε να σε εκνευρίζει ακόμα και ο τρόπος που έτρωγε, που καθόταν, που οδηγούσε, που ανάπνεε. Όταν λοιπόν εντοπίζεις αυτά τα δευτερευούσης σημασίας χαρακτηριστικά σε μια νέα γνωριμία, τείνεις αυτόματα να την απορρίψεις όχι επειδή όντως σε ενοχλούν αλλά επειδή σου θυμίζουν κάποια παλιά σου σχέση. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε υπερλειτουργία του συναισθηματικού ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα να δημιουργεί αυτοάνοσο συναισθηματικό νόσημα, το οποίο δραστηριοποιείται εναντίον σου καταστρέφοντας μια πιθανή υγιή σχέση. Σε νέες γνωριμίες ίσως θα ήταν καλό να δίνεις κάποιο χρόνο. Γιατί αν η νέα γνωριμία αποδειχθεί τελικά ότι σε καλύπτει συναισθηματικά, ίσως συνειδητοποιήσεις ότι τα ασήμαντα που ήταν για σένα αγκάθι στην παλάμη σε μια προηγούμενη σχέση, τώρα δε ενοχλούν. Συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι μπορείς να τα παραβλέψεις και να ζήσεις με αυτά. Μπορεί ακόμα και να εκπλαγείς με τον εαυτό σου γιατί όχι μόνο δε σε ενοχλούν αλλά τα αγαπάς κιόλας, ενώ σου φαίνονται αστεία ή χαριτωμένα.
Όταν σε μια νέα γνωριμία δεις χαρακτηριστικά που ενεργοποιούν τη συναισθηματική σου αυτοάμυνα, αξιολόγησέ τα σωστά. Σκέψου αν είναι τόσο σοβαρά ώστε να απορρίψεις τη γνωριμία εξ αρχής ή αν μπορείς να δώσεις χρόνο. Αν τελικά αποφασίσεις να δώσεις χρόνο να θυμάσαι ότι οι άνθρωποι δύσκολα αλλάζουν. Οι συνήθειες αλλάζουν. Οι συμπεριφορές προσαρμόζονται. Ο χαρακτήρας όμως δύσκολα αλλάζει. Μπορεί να κρυφτεί για λίγο αλλά στο τέλος πάντα βγαίνει στην επιφάνεια. Κι αν κάτι σε ενοχλεί υπερβολικά αλλά αποφασίσεις να προχωρήσεις αγνοώντας το, να το κάνεις με ένα συνειδητό και τίμιο «συμβιβάζομαι» και όχι με ένα επιπόλαιο «θα αλλάξει».
Συντάκτης: Γιώργος Μαυρογιάννης
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
