Σχεδόν όσα έχουν γραφτεί για τον έρωτα, είναι αληθινά. Μια από τις διασημότερες φράσεις, ίσως να ανήκει στον Ουίλιαμ Σαίξπηρ κι ακούγεται στο έργο του «Ο Έμπορος της Βενετίας». Συγκεκριμένα ο θεατρικός συγγραφέας που εξύμνησε τη δύναμή του μέσα από μοναδικά έργα, έγραψε ότι ο έρωτας είναι τυφλός κι οι εραστές δεν μπορούν να δουν.
Από τη άλλη έρχεται ο Θεόκριτος που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. κι είναι από τους σπουδαιότερους ποιητές της Ελληνιστικής περιόδου. Σε μια από τις διηγήσεις του, πλέκει ένα διάλογο ανάμεσα στο Βάττο που έχει χτυπηθεί από τα βέλη και τον Μίλων που δουλεύει ακούραστα και καθοδηγείται από τη λογική. Μέσα από μια ήσυχη αντιπαράθεση εμφανίζεται η φράση περί τυφλού έρωτος, που αν και δυνητικά απίθανη, αγαπήθηκε όσο καμιά άλλη.
«Δε σου ᾽χει λάχει κάποτε γι᾽ αγάπη ν᾽ αγρυπνήσεις;»
«Ούτε κι αυτό· τέτοιες δουλειές μας κακοσυνηθίζουν.»
«Εγώ ερωτοχτυπήθηκα εδώ κι έντεκα μέρες.»
«Τα γύρευες και τα ᾽παθες· πληρώνεις τά έχεις κάνει· Κοιμάτ᾽ η ακρίδα ολονυχτίς μαζί σου πλάι με πλάι.»
«Με πήρες στον περίγελο; Είναι τυφλός ο Πλούτος μα ᾽ναι κι ο Έρωτας τυφλός. Μη λες μεγάλο λόγο.»
Και πάνω σε αυτή τη χαμένη απώλεια όρασης του έρωτα ο καθένας από εμάς έχει να διηγηθεί μια ιστορία. Μου αρέσει να ασχολούμαι μαζί του γιατί ακόμα και τώρα με εκπλήσσει η δύναμή του. Παίρνω ιστορίες, τις διασκευάζω, επιμελούμαι τις σκηνές, προσθέτω ακρίβεια, αφαιρώ δηλητήριο, ανατρέπω το τέλος, μα το ερώτημα συνεχίζει να χτυπά στο κουρδιστό μου ρολόι. Ορίζεται μια συναισθηματική καταγραφή χωρίς δυσκολίες ρομαντική κι ηδονική ή τα «εμπόδια είναι που μετατρέπουν τον έρωτα σε ερωτική ιστορία» το οποίο διατυπώνεται πολύ εύστοχα από τον Κούντερα.
Θα ακούσετε διάφορες καταστάσεις που θα σας διηγηθούν, μια από αυτές μπορεί να είναι σύντομη και περιεκτική, όπως π.χ. ένας έρωτας που έζησε μια νύχτα Με πολύ πάθος, αστραπιαίες κινήσεις, με έξαψη που διήρκεσε κάποια λεπτά κι ένα φινάλε με άριες. Και θα πεις τώρα εσύ και πολύ λογικά: γιατί μπλέκεις την επιθυμία με τον έρωτα; Μα αφού ο έρωτας είναι τυφλός, πώς μπορείς να είσαι σίγουρος ότι αυτός δεν είχε χτυπήσει σε blind spot την ώρα που εσύ έδινες τα ρέστα σου; Οπότε αυτή η σύντομη ιστορία που είναι ευρέως γνωστή ως «της μιας βραδιάς» για μένα ορίζεται ως σύντομος έρωτας, μιας κι είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο συγκεκριμένος Θεός δεν τα πάει καλά με τον χρόνο.
Σε ένα άλλο αφήγημα σίγουρα θα ζήσετε τους πρωταγωνιστές να αναρωτιούνται πώς έγινε να σβήσει αυτή ερωτική επιθυμία και μάλιστα εντελώς ανεξήγητα. Αυτό το χωρίς ερμηνεία επεισόδιο σίγουρα έχει λόγια και λόγους που το τερμάτισαν κι αν καθίσουμε να τους απαριθμήσουμε θα μπούμε σε άλλα στενά. Μετά τους σύντομους έρωτες που είναι ανεμπόδιστοι κι αυτούς που εκτροχιάστηκαν γιατί δεν είδαν τον κίνδυνο, σειρά έχουν εκείνοι που δε σβήσανε αλλά χάθηκαν.
Εδώ ίσως να συναντάς τις λιγότερες δυσκολίες, μιας και οι ρόλοι που τους ανατέθηκαν, τους άφησαν ελεύθερους να αυτοσχεδιάσουν και συνεπώς να ανταγωνιστούν για τις καλύτερες κριτικές. Αυτοί λοιπόν σε πρώτη φάση έχουν βγει νικητές, με μια εξιστόρηση χωρίς δακρύβρεχτο τέλος, αλλά με μια ερωτική έλξη που δεν παύει να δυναμώνει υπογείως και να αδημονεί για το αντίτιμο που ξεχάστηκε να πληρωθεί. Σε αυτή την εκδοχή η ταινία έχει σασπένς και το τέλος είναι απρόβλεπτο, αλλά αποτελεί σίγουρα μια ερωτική πορεία.
Ως τώρα, τρεις περιπτώσεις με λίγα ή και καθόλου εμπόδια που σίγουρα υπήρξαν ερωτικές. Τι θέλει όμως να πει ο Κούντερα; Ότι ο έρωτας που έπεσε σε τροχοπέδη δεν υπήρξε ή ότι είναι μια ιστορία που δε χρειάζεται αφήγηση;
Σειρά έχουν αυτοί που είναι μόνοι τους ερωτευμένοι και κατέχουν μια από τις υψηλές θέσεις στη δική μου νοητή λίστα εμποδίων. Όταν σου διηγούνται τη δική τους ιστορία, δε λένε για ένα πλατωνικό έρωτα που έζησαν στην εφηβική τους ηλικία μαζί με μια μελωμένη καρυδόπιτα για συντροφιά. Μιλάνε για κάτι πιο βαθύ που μοιράστηκαν κι αρνούνται να το βγάλουν από τη ζωή τους με την ελπίδα ότι θα το ξαναβρούν. Εδώ το φιλμ έχει σπαρακτικό ζουμί θα έλεγα μιας και παρακολουθείς το remake του The walking dead σε love story.
Είναι οι καλοί του έργου και οι καταδικασμένοι να αγνοούν όλες τις άσχημες πράξεις που έχουν δεχτεί, ελπίζοντας ότι κάπου έχουν κάνει λάθος. Και σαν βρεθούν μπροστά σε μια όμορφη ενέργεια στρώνουν το χαλί για να πατήσεις και την παίρνουν προσωπικά θεωρώντας ότι είναι για αυτούς. Αμ, δε! Αναγεννιούνται μετά από μια πρόσκληση συνάντησης κι έχουν το ρόλο του αυθεντικού γαλλικού κρουασάν σε έναν υπέροχο φούρνο που απολαμβάνεις κανείς έναν ολιγόλεπτο καφέ συνοδεία με την εξαίρετη γλυκύτητά του. Πολλές φορές, άλλωστε, μπορείς να πεις σε κάποιον «σε νιώθω» αλλά στην πραγματικότητα να είσαι μίλια μακριά. Το πόσο ασήμαντοι έχουν αισθανθεί και πώς ο πόνος φύτρωσε σε σημεία του σώματος που δε φανταζόντουσαν πότε ότι θα νοσούσαν, το ξέρουν μόνο οι ίδιοι.
Με αφορμή το γαλλικό γλύκισμα θα αναφέρω την πανέμορφη έκφραση που οφείλουμε σε αυτήν τη θαυμάσια χώρα και που είναι από αυτές που δε μεταφράζονται. «La douleur exquise» που κυριολεκτικά σημαίνει ο «εξαίσιος πόνος» κι αναφέρεται στο μαρτύριο όταν ο έρωτας είναι μονόπλευρος. Όταν θέλεις κάποιον κι αυτός δε σε θέλει, όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση, αυτοί οι εξαίσιοι άνθρωποι του έρωτα, έδωσαν αυτόν τον εξαίσιο ορισμό. Καλοί λοιπόν, πολύ καλοί, αλλά δεν είναι πρωταγωνιστές οι μονοί κι ερωτευμένοι κι αφού το έργο θέλει δύο, αυτοί αυτομάτως εξαιρούνται.
Τέλος είναι αυτοί που ερωτεύτηκαν και χάθηκαν και ξαναβρέθηκαν, που το βέλος τους χτύπησε στο κέντρο και χώρισε την καρδιά στα δύο, στα ίσα, χωρίς να την αφήνει να παλαντζάρει. Που αρνήθηκαν και δέχτηκαν, που σιώπησαν ενώ μπορούσαν να φωνάξουν, που στάθηκαν μπροστά στην πόρτα αντί να τρέξουν, που δε φοβήθηκαν τον έρωτα όταν πήγε να τους δελεάσει και που τόλμησαν να είναι όλοι εκεί Αυτοί είναι οι τυχεροί, που ίσως να συνεχίζουν ίσως όμως κι όχι, αλλά σίγουρα αυτό που ζήσανε δικαιωματικά αξίζει να λέγεται ερωτική ιστορία.
Σε όλες τις παραπάνω εκδοχές υπήρξε έρωτας, είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο υπήρξαν σταθμοί, συναντήσεις σημαντικές ή προσωρινές κι ενώσεις που αξίζει να τις διηγηθείς. Αλλά μια ερωτική ιστορία που θέλει να σέβεται τον εαυτό της, ψάχνει δυνατούς παίκτες για να ενσαρκώσουν τους ρόλους. Κι αυτό, γιατί έχει εμπόδια.
Συντάκτης: Μόνικα Καράμπεη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
