Εκείνοι που στην οικογένεια έχουν πάρει τον ρόλο του μεσολαβητή

Κάθε οικογένεια λειτουργεί διαφορετικά και οι σχέσεις των μελών της είναι ξεχωριστές. Ο καθένας έχει ένα ρόλο, τον οποίο οφείλει να επιτελέσει όσο καλύτερα μπορεί. Δεν είμαστε όλοι τέλειοι, αυτό κι αν ειναι κοινή παραδοχή, αλλά μέσα στον κύκλο της οικογένειας, μιας κι αποτελεί την πρώτη επαφή μας με μια μικρο-κοινωνία, προσπαθούμε να μαθαίνουμε, να δείχνουμε την καλύτερη εκδοχή μας και να συμβιώνουμε μαζί. Τι συμβαίνει όμως, όταν οι ρόλοι και οι ευθύνες μπλέκονται και το τιμόνι δεν αναλαμβάνει ο γονέας αλλά το φίδι βγάζει από την τρύπα το παιδί- μεσολαβητής;

Όλες οι οικογένειες έχουν κάποιες αρχές, όρους κι οφείλουν να συνεργάζονται και να σέβονται αμφότεροι τους όρους αυτούς. Οι γονείς έχουν την ευθύνη των παιδιών και προσαρμόζουν τους κανόνες, με το πρόσχημα καμιά φορά της εμπειρίας. Σαφώς η διαπαιδαγώγηση δεν είναι πάντα μονόδρομος, καθώς υπάρχουν και οι περιπτώσεις που το καθεστώς είναι όσο πιο δημοκρατικό γίνεται, με όλα τα μέλη μιας οικογένειας να αποφασίζουν ελεύθερα για τον εαυτό τους.

Υπάρχουν όμως οι περιπτώσεις στις οποίες το ένα παιδί (και συνήθως το μεγαλύτερο) αναλαμβάνει κάποιες ευθύνες, είτε για τα μικρότερα αδέρφια είτε επειδή η μητέρα ή ο πατέρας δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σωματικά ή ψυχολογικά στις ανάγκες όλων. Πέφτει το βάρος των ευθυνών κι έχει πια το δικαίωμα -ή την υποχρέωση- να παίρνει αποφάσεις ή να μεσολαβεί για κάθε είδους χάρη, πρόβλημα ή και θέλημα που το άλλο πρόσωπο διστάζει να ζητήσει. Όπου άλλο πρόσωπο, μπορεί να είναι ο γονέας σε περίπτωση καβγά ή διαζυγίου, τα αδέρφια του, ή και κάποιο από τα πιο μακρινά μέλη της οικογένειας.

Είναι παράλογο να αναλάβει ένα παιδί τις υποχρεώσεις είτε των γονέων προς τα παιδιά αλλά είτε τις χάρες που διστάζουν οι ίδιοι αυτοβούλως να ζητήσουν αναμεταξύ των. Ένα παιδί δεν είναι μέλος μιας οικογένειας για να παίζει τον ρόλο του γονέα, όταν αυτός απουσιάζει νοητά ή δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ευθύνες του, αλλά αποτελεί ένα από τα μέλη κι έχει ανάγκη από καθοδήγηση και προστασία. Έχει ανάγκη να κάνει τα δικά του λάθη, όχι να διορθώνει τα λάθη άλλων. Έχει ανάγκη από προσοχή και συμβουλές, αγάπη και φροντίδα. Δεν πρέπει να νιώθει ως άλλος ένας γονιός των μικρότερων αδελφών, αλλά ίσος με αυτούς. Είναι ακόμη ένα παιδί, που οφείλει να ζήσει την ξεγνοιασιά της ηλικίας του, δίχως να φοβάται το αύριο ή αν πληρώθηκε η ΔΕΗ, ή αν η θεία μάλωσε με τη μαμά, ή αν έφαγαν όλο το φαγητό τα μικρά του αδέρφια.

Ένα παιδί χρειάζεται να ζει όλες τις φάσεις της ζωής του ομαλά κι ανάλογα με την ηλικία του. Οι γονείς οφείλουν να έχουν το θάρρος να προσεγγίσουν τα παιδιά τους με την ωριμότητα και την ευθύνη του κηδεμόνα. Κανένα παιδί δε χρειάζεται να πάρει τη θέση του μεσολαβητή της οικογένειας για να είναι όλοι καλά, με το πέπλο να καλύπτει τυχόν προβλήματα συμπεριφοράς και λάθος κινήσεων. Ας αφήσουμε τα παιδιά να ζήσουν την άγνοια και την αθωότητά τους. Ας τα προστατεύσουμε από όσα ούτως ή άλλως δεν ήταν ποτέ η θέση τους να αναλάβουν.