Θα έχετε ακούσει ότι το συναίσθημα είναι μεταδοτικό. Η μεταδοτικότητά του όμως δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε μετάδοση από ένα άτομο σε άλλο/α αλλά και στο ότι τα συναισθήματα -αρνητικά και θετικά- πολλαπλασιάζονται και τείνουν να μας κατακλύζουν. Όταν μιλάμε για θετικά συναισθήματα η χιονοστιβάδα που θα προκύψει είναι σίγουρα ευπρόσδεκτη, τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση των αρνητικών;
Πολλοί πιστεύουν -και δεν έχουν άδικο- ότι οι σκέψεις μας μας καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό και δημιουργούν την πραγματικότητά μας. Όταν όμως οι σκέψεις είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους αρνητικές, η πραγματικότητά μας διαμορφώνεται αντίστοιχα και βιώνουμε αισθήματα απογοήτευσης, ματαίωσης και συχνά δυστυχίας. Μπορεί να έχεις παρατηρήσει ότι όταν σκέφτεσαι κάτι άσχημο συνειρμικά σου έρχεται στον νου κάτι εξίσου δυσάρεστο και η μία εικόνα διαδέχεται την άλλη αυτόματα.
Το θέμα δεν είναι να αποκοπούμε από τα συναισθήματά μας ούτε να τα αποκλείσουμε και να τα (απο)μονώσουμε, αλλά να μη φτάσουμε σε σημείο να βυθιστούμε στις σκοτεινές μας σκέψεις. Γιατί να το κάνουμε αυτό; Μα φυσικά γιατί τα συναισθήματα γεννούν άλλα παρόμοια και μας τραβούν σε καταστάσεις δυσφορίας. Αν λοιπόν αφήσουμε μια δυσάρεστη κατάσταση να μας κατακλύσει και δεν κάνουμε κάτι έγκαιρα είναι πολύ πιθανό με το πέρας του χρόνου να γίνουμε όλο και πιο δυστυχισμένοι.
Αυτό συμβαίνει επειδή προοδευτικά προσαρμοζόμαστε και εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας να δίνει αξία σε πράγματα που τον θλίβουν και τον ρίχνουν ψυχολογικά. Είναι κι αυτή μια τάση μαζοχισμού· να μας αρέσει να βιώνουμε άσχημες εμπειρίες, ίσως και να τις κοινοποιούμε για να κερδίσουμε την προσοχή και τη συμπόνοια των άλλων. Ενίοτε αντλούμε ικανοποίηση διαβάζοντας για άτομα που νιώθουν δυστυχισμένα ή παρακολουθώντας ταινίες που οι πρωταγωνιστές ταλανίζονται από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη δική μας ζωή. Έτσι νιώθουμε ότι βρίσκουμε παρηγοριά και αφηνόμαστε να ταυτιστούμε με τους ήρωες της εκάστοτε τραγικής ιστορίας συνειδητά.
Όμως η δυστυχία μάς κάνει καλύτερους; Όταν τη βιώνουμε με μαζοχιστικό τρόπο, σίγουρα όχι. Η δυστυχία -όπως και η αποτυχία- έχει την ιδιότητα να μας φτάνει σε ένα τέλμα και να μας δίνει ώθηση -όσο παράδοξο κι αν ακούγεται- να ξεκινήσουμε κάτι νέο, να δοκιμάσουμε έναν διαφορετικό δρόμο από αυτόν στον οποίο βαδίζουμε, να γίνουμε μια καλύτερη εκδοχή μας, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ειλικρινά επιθυμούμε να αλλάξουμε τις συνήθεις πρακτικές και δεν αφηνόμαστε έρμαια σε άσχημες καταστάσεις.
Καλύτεροι άνθρωποι μέσα από τη δυστυχία γινόμαστε όταν αντιλαμβανόμαστε τα δυσάρεστα γεγονότα ως προκλήσεις και όχι ως μη αναστρέψιμες εμπειρίες. Κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με πράγματα που μόνο χαρά δε μας προκαλούν, ας σκεφτούμε τρόπους να τα στρέψουμε υπέρ μας ή τουλάχιστον να τα ξεπεράσουμε όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Πώς θα το κάνουμε αυτό; Σε περιπτώσεις που δε σχετίζονται με απώλεια, όπου η δυστυχία και το πένθος είναι για κάποιο διάστημα αναπόφευκτα, ας κάνουμε στον εαυτό μας την εξής ερώτηση: «Αυτό που ζω τώρα θα μου φαίνεται σημαντικό σε έναν χρόνο;».
Κάνοντας αυτή την ερώτηση και απαντώντας ειλικρινά έχουμε μπορούμε να αξιολογήσουμε πόσο άσχημο πραγματικά είναι ό,τι κακό παρουσιάζεται στον δρόμο μας. Υπάρχουν φορές που θέλουμε να βουλιάξουμε στη δυστυχία μας και μπορεί να ευχόμαστε να βγούμε από το σώμα μας ή να κοιμηθούμε μέχρι ο πόνος να περάσει, αλλά τίποτα από τα δυο δεν αποδεικνύεται αποτελεσματικό. Ας λειτουργήσουμε επιστρατεύοντας την αντίστροφη ψυχολογία, εστιάζοντας σε ευχάριστες προηγούμενες και μελλοντικές εμπειρίες και ας ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας όσο περισσότερο μπορούμε προς όφελός μας. Άλλωστε «Η ευτυχία δεν είναι ιδανικό της λογικής αλλά της φαντασίας». (Εμμάνουελ Καντ)
Συντάκτης: Εύη Λεγάτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
