Πώς γεννήθηκε η μεσογειακή διατροφή;

Ο όρος «μεσογειακή διατροφή» αναφέρεται στο πρότυπο που συναντάται στις ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου. Οι διατροφικές συνήθειες που επικράτησαν, είχαν να κάνουν πρώτον με το κλίμα της και δεύτερον με τη συνύπαρξη πολλών και διαφορετικών κουλτουρών στην περιοχή. Η μεσογειακή δίαιτα περιγράφηκε για πρώτη φορά στη μελέτη των επτά χωρών τη δεκαετία του ’60. Αντικείμενο μελέτης της υπήρξε ότι οι διαφορές στον τρόπο ζωής και πιθανόν και στον τρόπο διατροφής, μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση των καρδιοαγγειακών παθήσεων.

Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν ομάδες ανδρών ηλικίας 40 ως 59 ετών από εφτά χώρες (Φιλανδία, ΗΠΑ, Ολλανδία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία, Ελλάδα). Οι διατροφικές συνήθειες και η επίδρασή τους στα καρδιακά επεισόδια 12.763 συνολικά ανθρώπων παρακολουθήθηκε για πολλά χρόνια. Από όλες τις ομάδες που παρακολουθήθηκαν, η ομάδα της Κρήτης παρουσίαζε τη χαμηλότερη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο. Ύστερα από μια δεκαετία παρακολούθησης έγινε εμφανές ότι οι μεσογειακές ομάδες παρουσίαζαν θνησιμότητα κατά πολύ χαμηλότερη από αυτή των ομάδων της Βόρειας Ευρώπης και των ΗΠΑ. Μετά από 15 έτη παρακολούθησης των πληθυσμών, εξακριβώθηκε.

Στις μέρες μας είναι πλέον γνωστή σαν το διαιτητικό μοντέλο που συμβάλει στην υγεία. Έχει ιστορία τριάντα πέντε αιώνων. Βιολογικές, κλινικές κι επιδημιολογικές μελέτες κατά τη διάρκεια των 15 τελευταίων χρόνων έχουν αποδείξει ότι η μεσογειακή δίαιτα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια δίαιτα χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά.

Συνοψίζοντας τα χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής είναι:

-Υψηλή κατανάλωση μονοακόρεστων προς κορεσμένα λιπαρά

-Υψηλή κατανάλωση οσπρίων

-Υψηλή κατανάλωση σιτηρών (ψωμί)

-Υψηλή κατανάλωση φρούτων

-Υψηλή κατανάλωση λαχανικών

-Μέτρια ως υψηλή κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών

-Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων

-Μέτρια κατανάλωση αλκοόλης (κρασί)

-Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και συναφών προϊόντων

Παραλλαγές της μεσογειακής διατροφής υπάρχουν σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου, όπως σε ορισμένα μέρη της Γαλλίας, στην Ισπανία, σε άλλες περιοχές της Ιταλίας, στον Λίβανο, στο Μαρόκο, στην Πορτογαλία, στη Συρία, στην Τουρκία, στην Τυνησία. Στην αποκαλούμενη «Μεσογειακή Διατροφή», όπου αποτελεί  όπως αναφέραμε επινόηση, δόθηκαν στοιχεία από την κουζίνα της Κρήτης και γενικεύτηκαν.

Το ίδρυμα Oldways πρώτο κατασκεύασε τον όρο «μεσογειακή διατροφή» καθώς και τη γνωστή πυραμίδα διατροφής. Η συνταγή ταξίδεψε στην Ευρώπη με αφετηρία το Λονδίνο. Διάφορα συνέδρια πραγματοποιήθηκαν έκτοτε μ’ αυτό το θέμα. Κατόπιν το διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου υιοθέτησε αμέσως το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής για να στηρίξει το ελαιόλαδο όλων των χωρών- μελών του. Βάση όλων είναι η χρήση του λαδιού έναντι βουτύρου και συγκεκριμένα του λαδιού της ελιάς ως βάση για τη μαγειρική.

Θεωρήθηκε λοιπόν ότι η διατροφή των κατοίκων στις ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες, που παρουσιάζουν ως κοινό στοιχείο τη χρήση ελαιολάδου στη διατροφή, παρουσιάζουν μια διατροφική ανωτερότητα. Η μεσογειακή διατροφή σε ό,τι αφορά το περιεχόμενό της αποτελεί ένα εμπορικό και επιστημονικό κατασκεύασμα που θα μπορούσε να ονομάζεται απλώς υγιεινή διατροφή ενώ σε ό,τι αφορά τον γεωγραφικό προσδιορισμό της αποτελεί συγκυρία. Κι ο λόγος, η Κρήτη.

Αν ρίξουμε μια ματιά στους λαούς της Μεσογείου, διαπιστώνεται ότι η διατροφή στις Μεσογειακές χώρες έχουν σημαντικές διαφορές. Ενδεχομένως να παρουσιάζουν κοινά στοιχεία από περιοχή σε περιοχή, αλλά συνολικά είναι η μέρα με τη νύχτα. Τελείως διαφορετική είναι η παραδοσιακή διατροφή των Ελλήνων από αυτή των Αράβων, των Τούρκων, των Ισπανών, των Γάλλων, των Σέρβων, των Ιταλών των Αλγερινών. Διαφορετική είναι και η παραδοσιακή διατροφή μέσα στα ίδια τα κράτη.

Όπως και να έχει, με τους μύθους και τις αλήθειες της, η μεσογειακή διατροφή αποτελεί αποδεδειγμένα τον καλύτερο δυνατό τρόπο να τραφεί κανείς, έχοντας στο διαιτολόγιό του όλα τα στοιχεία που βοηθούν να ζήσει περισσότερο, καλύτερα, μα και να τρώει νόστιμα. Αυτό πού το πας;