13 triggers για την ψυχολογία μας

Συναισθήματα. Είναι πάντα εκεί, μόνο που πολλές φορές τα αγνοούμε, κατ΄ επιλογή ή όχι. Μιλάμε για φυσιολογικές εκφάνσεις του ανθρώπινου ψυχισμού όπως η αγάπη, η ευτυχία, ο ενθουσιασμός, η έκπληξη, όμως και η λύπη, ο θυμός, ο φόβος και το άγχος. Εντελώς αντικρουόμενα μεταξύ τους, όμως θεμελιώδους σημασίας καθώς σχετίζονται και καθορίζουν την εικόνα και την αίσθηση του εαυτού μας και τις διαπροσωπικές μας επικοινωνίες. Υπάρχουν συχνά γεγονότα ιδιαίτερα στρεσογόνα που βιώνοντάς τα νιώθουμε σαν κάποιος να πάτησε ένα κουμπί και κυριολεκτικά να ενεργοποίησε όλα τα αρνητικά μας συναισθήματα με οτιδήποτε αυτά περιλαμβάνουν. Ας δούμε μερικά.

1.  Σωματική δυσκολία

Οι νευροεπιστήμες έχουν κάνει αποδεκτό πως η σωματική μας κατάσταση είναι άμεσα συνδεδεμένη κι επηρεάζεται από την ψυχολογική μας και vice versa. Σε σοβαρές σωματικές παθήσεις τα βασικά συναισθήματα είναι το άγχος, ο φόβος και η ανησυχία για το πόσο φυσιολογικά μπορεί να κυλήσει η ζωή μας μετά από αυτό. Το σώμα μας αποτελεί το καταφύγιό μας κι έτσι, όχι άδικα, υπάρχει το αναπάντητο ερώτημα καρφωμένο στο μυαλό μας «Γιατί σε εμένα;».

2. Οικονομικά προβλήματα ή κάποιο μεγάλο ξαφνικό έξοδο

Εξέλιξη, καταξίωση, βιοπορισμός. Είναι λέξεις άρρηκτα συνδεδεμένες με τα χρήματα. Όταν υποστούμε οικονομική κρίση επέρχεται ο φόβος και η απόγνωση. Τα χρήματα μάς προσφέρουν την αίσθηση της ασφάλειας και την ελπίδα να δημιουργήσουμε το μέλλον μας. ‘Οταν κλονιστούν αυτά τα δύο τα συμπτώματα στην ψυχολογία μας όπως το άγχος και το στρες είναι ευδιάκριτα.

3. Υπερβολικά καθήκοντα/εργασίες και deadlines

Εργασιακό στρες ή γενικότερη ανάληψη καθηκόντων άνω των ορίων μας και των δυνατοτήτων μας έχουν τρομερά αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία μας. Δημιουργούν άγχος, αναστάτωση κι απογοήτευση με μακροπρόθεσμες συνέπειες οι οποίες είναι εμφανείς και στο σώμα μας.

4. Προστριβές στην οικογένεια

Θεμέλιο λίθο και σταθερά μας αποτελεί η οικογένειά μας. Αναπόφευκτα κάνουν την εμφάνισή τους διάφορα προβλήματα στα μέλη καθιστώντας την επικοινωνία μεταξύ μας αρκετά δύσκολη κι έτσι αδυνατούμε να επιλύσουμε διαφωνίες κι αντιπαραθέσεις. Καταστάσεις οι οποίες προκαλούν στεναχώρια κι αρνητική διάθεση.

5. Το να είμαστε κοντά σε κάποιον που μας φέρθηκε άδικα

Αφορά κυρίως περιπτώσεις που η επιλογή είναι μονόδρομος δυστυχώς, όπως είναι η εργασία. Συνάδελφοι που επιδεικνύουν άσχημη συμπεριφορά, ανταγωνιστική ή υπεροπτική, σχεδόν πάντα μετατρέπεται σε μια συμπεριφορά που φθείρει την ψυχολογία του ατόμου που την υφίσταται. Νιώθει δυστυχία και βιώνει την κοινωνική απόρριψη.

6. Το τέλος μιας σχέσης

Από τις πλέον συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές στη ζωή μας. Διαρκείς εσωτερικές πάλεις, θυμός, ενοχή, ματαίωση, σύγχυση για το μέλλον που φαντάζει αβέβαιο. Είναι τόσο επώδυνο που ο δρόμος για την επούλωση περνάει κυριολεκτικά τη διαδικασία πένθους.

7. Η ξαφνική απώλεια

Αναμφισβήτητα είναι μια εξαιρετικά οδυνηρή εμπειρία. Το σοκ είναι τόσο μεγάλο που σε πολλές περιπτώσεις προσπαθούμε να αποφύγουμε την αποδοχή του γεγονότος. Θλίψη, κατάθλιψη σοβαρού βαθμού, μετατραυματικό στρες, μέχρι και ψυχοκινητικά προβλήματα είναι συνέπειες που χαρακτηρίζουν την κατάσταση την οποία βιώνουμε.

8. Το να μας κρίνουν, επικρίνουν, πειράζουν 

Αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός μας να κυκλοφορεί,να κινείται ή να συμπεριφέρεται όπως αυτός ορίζει σωστό κι αρεστό σε ό,τι αφορά τον εαυτό του. Από την άλλη είναι στη φύση των ανθρώπων να σχολιάζουν πράγματα ή καταστάσεις που δε συνάδουν με τα δικά τους βιώματα. Αναμφίβολα όμως η αρνητική κριτική προκαλεί ντροπή κι αμηχανία σε αυτόν που τη δέχεται, μειώνει την αυτοπεποίθησή του και γενικά το μεμονωμένο αρνητικό σχόλιο που ακούει το περνάει στο σύνολο της προσωπικότητάς του.

9. Αποξένωση

Περνώντας πολύ χρόνο χωρίς κοινωνική συναναστροφή εντείνεται το αίσθημα της μοναξιάς και των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών. ‘Ενας φαύλος κύκλος απομόνωσης και δυσπιστίας επιφέρει παθογόνες καταστάσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική μας υγεία.

10. Το άκουσμα δυσάρεστων γεγονότων στις ειδήσεις

Αν σκεφτούμε πόσες φορές έχουμε πιάσει τον εαυτό μας να αγχώνεται ή να κάνει αρνητικές σκέψεις τη στιγμή που ακούμε ή διαβάζουμε μια αρνητική είδηση τότε πραγματικά θα θορυβηθούμε. Ο εγκέφαλος λαμβάνοντας αρνητικές εικόνες τις ερμηνεύει σαν μια κατάσταση συναγερμού κι αυτόματα παράγει στρεσογόνες ορμόνες. Πρόσθετα δημιουργείται το συναίσθημα  της κόπωσης κάνοντάς μας να αισθανόμαστε θλιμμένοι κι ανίκανοι να βοηθήσουμε.

11. Δυνατές φωνές

Το να μας φωνάξει κάποιος ή να μας μιλήσει με πολύ έντονο ύφος μας προκαλεί ένα συναισθηματικό μπέρδεμα. Αδυνατούμε να αντιληφθούμε τι ακριβώς μας λέει λόγω της έντασης κι αυτό μας δημιουργεί μεγαλύτερη ανασφάλεια. ‘Εχει ως αποτέλεσμα να αναπτύξουμε κι εμείς επιθετικότητα ως άμυνα σε όλο αυτό που βιώνουμε.

12. Ορισμένες μυρωδιές, γεύσεις ή θόρυβοι

«Μνήμη είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να αποθηκεύει και να ανακτά νέες πληροφορίες μέσα από τις διάφορες εμπειρίες» λένε οι επιστήμονες. Οι αισθήσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τα συναισθήματα και ο εγκέφαλός μας συνδέει όλες τις πληροφορίες. Ευτυχία, νοσταλγία, χαρά, ή απέχθεια, μελαγχολία κι ενόχληση; Παίζει ρόλο τι θα μυρίσουμε, θα γευτούμε ή θα ακούσουμε. Γεύσεις και μυρωδιές που μας γεμίζουν αναμνήσεις και εικόνες, ήχοι που μας ταξιδεύουν κι αντίστροφα μπορούν να επαναφέρουν μνήμες.

13. Γιορτινές περίοδοι

Οι γιορτές για τους περισσότερους είναι μια περίοδος χαράς και διασκέδασης. ‘Οχι όμως για όλους. Υπάρχει η σκοτεινή πλευρά στην οποία πολλοί άνθρωποι βυθίζονται την εορταστική περίοδο νιώθοντας μόνοι και αποξενωμένοι.

‘Ολα τα παραπάνω σχεδόν όλοι μας λίγο πολύ τα έχουμε ζήσει, τα έχουμε δει να συμβαίνουν σε κοντινά μας άτομα ή μπορεί ακόμη και να τα έχουμε κάνει. Είναι ξεκάθαρα θέματα που με λίγη προσπάθεια μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε, να παρατηρήσουμε ποια είναι τα σημεία που πατάνε αυτή τη σκανδάλη κι εντείνουν τα αρνητικά συναισθήματά μας. Αν εκφραστούμε δημιουργικά θα μπορέσουμε να παραμείνουμε παρόντες σε μια άβολη, αρνητική κατάσταση και να την επιλύσουμε. Αρκεί να γίνει η αρχή κι όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν.