Επιστολή στη Μαλάλα Γιουσαφζάι

Αγαπημένη μου Μαλάλα,

Κάτ’ αρχάς, συγχώρεσέ μου τον ενικό. Δεν το κάνω λόγω έλλειψης σεβασμού ή γιατί είσαι μικρότερή μου, απλώς ποτέ δε χώνεψα τους τύπους. Ακόμη και ο πληθυντικός ευγενείας, που κάποιοι θα πουν πως έπρεπε να χρησιμοποιήσω, μου φαίνεται ανούσιος. Από τη στιγμή που μεγαλώνει την απόσταση κάθε άλλο παρά οικείος είναι. Και, πίστεψέ με, διαβάζοντας την ιστορία σου μόνο σαν άγνωστη δε σε βλέπω. Σου γράφω, λοιπόν, όπως θα έγραφα σε μια φίλη. Σε μια φίλη τόσο ίδια και διαφορετική ταυτόχρονα, που όσα μας χωρίζουν ακόμα περισσότερα μας ενώνουν.

«Ποτέ µη συναντάς τους ήρωές σου. Αυτό σου λένε. Κι εγώ συμφώνησα µ’ αυτήν την αρχή πολλές φορές. Μέχρι που συνάντησα τη Μαλάλα Γιουσαφζάι. Δεν έχω ποτέ στη ζωή µου νιώσει σε τέτοιο βαθμό το αίσθημα ότι βρίσκομαι απέναντι στο μεγαλείο του ανθρώπου», έγραψε ο Nathan Filer στη Τhe Guardian. Και έχει απόλυτο δίκιο!

Γεννήθηκες σε μια χώρα που το να είσαι κόρη και όχι γιος θα μπορούσε να θεωρηθεί μέχρι και τιμωρία. Μεγάλωσες σε ένα μακραίωνο πατριαρχικό σύστημα που μαζί με την ισλαμική Σαρία άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην κοινωνική κατάσταση του Πακιστάν. Με μόνη σου προίκα την ανατροφή που σου παρείχαν οι μορφωμένοι κι ακτιβιστές γονείς σου, σήκωσες κεφάλι και επαναστάτησες ενάντια του κατεστημένου της πατρίδας σου. Σήκωσες κεφάλι εσύ, ένα μικρό παιδί, τη στιγμή που πολλοί μεγάλοι σιωπούσαν! Απίστευτο σχεδόν…

Σαφώς και παίζει ρόλο το υπόβαθρο, μιας και ο πατέρας σου είναι δάσκαλος, ποιητής και διετέλεσε διευθυντής εκπαιδευτικού ιδρύματος, γεγονός που τον ενθάρρυνε επιπλέον, κόντρα σε ό,τι επικρατούσε γύρω, να σου μάθει την πραγματική αξία της παιδείας! Πόσο όμορφο το να σε αγαπάνε και να σε υποστηρίζουν με τόσο πάθος οι γονείς σου. Από το όνομά σου, που ήλθε από την ηρωίδα Malalai του Maiwand, μέχρι την όλη ανατροφή σου, κάθε τους επιλογή ήταν αξιοσημείωτη! Μετάφερέ τους, σε παρακαλώ λοιπόν, την αγάπη μα και τον θαυμασμό μου.

Και κάπου εδώ, απ’ όλα αυτά που ήθελα να σε ρωτήσω, στο μυαλό μου κυριαρχεί μια συγκεκριμένη ερώτηση: Δε φοβήθηκες; Ήσουν μόλις έντεκα ετών όταν στέρησαν τόσο σε εσένα όσο και στα υπόλοιπα κορίτσια το δικαίωμα στη μόρφωση. Είναι όμως κάτι που θα άξιζε ακόμη και να χάσεις τη ζωή σου γι’ αυτό; Για σένα και για κάποιους ακόμα -τότε μάλλον μετρημένους στα δάχτυλα- προφανώς και το «ναι» θα έβγαινε σχετικά αβίαστα και αλήθεια η απάντηση αυτή μοιάζει μεγαλύτερη και σπουδαιότερη από ό,τι χωράνε τα κεφάλια μας.

Το 2009, βλέποντας σχολεία να κλείνουν και τα «κρυφά σχολειά» μόνο για κορίτσια να ανοίγουν, αποφάσισες να μεταφέρεις ανώνυμα τις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζατε γράφοντας στο BBC Urdu ως “Gul Makai”. Παιδική μεν, μα τόσο ώριμη η γραφή σου! Έκανες λόγο για τις διακρίσεις που αντιμετωπίζατε, τον αποκλεισμό σας από την εκπαιδευτική διαδικασία, την απαγόρευση των μαθημάτων της μουσικής και του χορού και πόσα άλλα, ρίχνοντας -έστω κι ανώνυμα- γροθιά στο στομάχι του κάθε αχαρακτήριστου ανθρώπου. Εύλογα έχεις αναρωτηθεί γιατί είναι πιο εύκολο να δίνονται όπλα από βιβλία. Και είναι κάτι στο οποίο συμφωνούμε απόλυτα!

Ώρες-ώρες σκέφτομαι το ποσό διαφορετική μοιάζει η στάση σου από τη μοντέρνα δυτική κουλτούρα. Μεγαλώσαμε με την παιδεία να είναι αδιαπραγμάτευτο και αναφαίρετο δικαίωμα όλων των παιδιών και -δυστυχώς- δεν την αντιμετωπίζουν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Κι εμένα μου άρεσε το σχολείο. Κι εγώ χαιρόμουν που μεγαλώνοντας ένιωθα σαν σπόρος σε γλαστράκι που -ευτυχώς- έπεσε σε σωστά χέρια και αναπτύχθηκε (κι ας μισούσα το πρωινό ξύπνημα, κι ας μην έχουν το ίδιο ενδιαφέρον όλα τα μαθήματα). Κι εγώ έβλεπα τη διαφορά ανάμεσα στα πρώτα και τα τελευταία θρανία με τα «φυτά» και τους «κουμπούρες». Κι εγώ ήμουν απουσιολόγος και μου τη λέγανε που σταύρωνα όποιον έκανε κοπάνα. Και αν συνεχίσω να λέω για τα σχολικά μου χρόνια σίγουρα θα χρειαστεί και δεύτερη σελίδα. Είμαι σίγουρη πως αν καταφέρναμε να συναντηθούμε από κοντά, θα συμφωνούσες κι εσύ με το πόσο θλιβερά αντιφατικό είναι να πέρασες ό,τι πέρασες και να αγωνίζεσαι μέχρι και σήμερα για κάτι που τόσα παιδιά στον δυτικό κόσμο παρακαλούν να «γλυτώσουν».

Θα μπορούσες να συνεχίσεις να γράφεις σαν Gul Makai, ασφαλής στην ανωνυμία σου. Επιλογή σου να αποκαλύψεις την ταυτότητά σου όταν προτάθηκες για το παιδικό βραβείο Νόμπελ το 2011 με την εμφάνισή σου στο ντοκιμαντέρ “Class Dismissed”, επιλογή τους να σου φυτέψουν μια σφαίρα στο κεφάλι μέσα στο σχολικό. Κι όμως, μετά απ’ όλα αυτά πείσμωσες ακόμα περισσότερο και τα κατάφερες! Κοίτα να δεις που τελικά όντως «τους φόβισε περισσότερο ένα κορίτσι που κρατάει βιβλίο» κι «ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα βιβλίο κι ένα μολύβι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο». Δικά σου λόγια, δε ζητώ τα εύσημα.

Μπορεί να έμεινες στη Βρετανία μετά την περιπέτειά σου μιας και το πιθανότερο ήταν να μην ήσουν τόσο τυχερή τη δεύτερη φορά, όμως αυτό δε σε εμπόδισε να συνεχίσεις με ακόμα περισσότερο πάθος αυτό που ξεκίνησες στα έντεκα. Ίδρυσες ΜΚΟ για τα δικαιώματα των κοριτσιών στο Πακιστάν στη μόρφωση κι ας μην ήσουν εκεί! Συνάντησες μέχρι και τον Ομπάμα. Δεν τα παράτησες και η ζωή σου γέμισε βραβεία! Νόμπελ Ειρήνης, βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης, βραβείο Σιμόν ντε Μποβουάρ, βραβείο Άννα Πολιτόφσκαγια, βραβείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, βραβείο πρεσβευτή συνείδησης και φυσικά αποκορύφωμα η ομιλία σου όταν σου απένειμαν το Νόμπελ Ειρήνης το 2014. Πραγματικά ανατριχιαστική!

Η μέρα των γενεθλίων σου γιορτάζεται ως παγκόσμια ημέρα. Μέχρι και εξώφυλλο στη Vogue έγινες, δείχνοντας πόσο μα πόσο όμορφη είσαι μέσα κι έξω! Σπούδασες, αποφοίτησες, παντρεύτηκες! Και ειλικρινά δε με νοιάζει καθόλου το πώς σε βλέπουν οι άλλοι και το τι βρήκαν να πουν γύρω από αυτή σου την επιλογή, μιας και μέχρι πρότινος δήλωνες σχετικά κατά. Να σου πω ένα μυστικό που ακούγεται συχνά εδώ που ζω εγώ; Για όλους μας πάντα θα λένε, ό,τι κι αν επιλέξουμε, ήταν αναμενόμενο λοιπόν να μην τη γλύτωνες ούτε εσύ. Όπως σωστά είπε η Μαριάμ Χαν άλλωστε, με αφορμή τη συνέντευξή σου «Η δύση την έχει εξιδανικεύσει, το Πακιστάν την επικρίνει, έχουμε όμως ξεχάσει ότι είναι άνθρωπος».

Εγώ το μόνο που βλέπω πάντως όταν κοιτώ εικόνες σου πάνω από ενδιαφέροντα άρθρα και περιοδικά, είναι μια πανέμορφη κοπέλα, μια ψυχή ατόφια που λάμπει κάτω από τις μαντήλες της. «Όταν όλος ο κόσμος είναι σιωπηλός, ακόμα και μία φωνή γίνεται ισχυρή» είπες κάποτε. Μας συστήθηκες μέσω του «Με λένε Μαλάλα», φροντίζοντας ωστόσο να σε γνωρίσουν και μικρότερες ηλικίες μέσω του παραμυθιού «Το μαγικό μολύβι της Μαλάλα». Μια κοπέλα που νίκησε τις προκαταλήψεις και αποτέλεσε έμπνευση για εκατομμύρια άλλα. Μια γυναίκα που μας δίδαξε ότι τελικά όντως «με τα όπλα μπορείς να τερματίσεις τρομοκράτες, όμως με την εκπαίδευση μπορείς να τερματίσεις την τρομοκρατία»!

Και ειλικρινά σ’ ευχαριστώ για αυτό!

Με εκτίμηση,

Αναστασία

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!