Αναφαίρετο και βασικό. Αυτά -και- τα δυο είναι συστατικά από την ελεύθερη έκφραση ως δικαίωμα. Μήπως όμως το εξασκούμε εις βάρος άλλων; Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε να συμβαίνουν απίστευτα γεγονότα μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, κάποιοι να γίνονται γνωστοί για το ταλέντο τους ή την απουσία αυτού, σε άλλους να γνωστοποιούνται κάποιες πράξεις τους και να «καταδικάζονται» δημόσια, για κάποιους να δημιουργείται κύμα αλληλεγγύης, υποστήριξης και κατανόησης και γι’ άλλους πάλι να δημιουργείται κύμα μίσους και κακίας. Αδιαμφισβήτητα η παρουσία των σόσιαλ μίντια έχει συμβάλει στη γιγάντωση του “me too” κινήματος και στη γενικότερη προσπάθεια επικοινωνίας κι εξομάλυνσης και κάποιων άλλων ταμπού θεμάτων και καταστάσεων, όπως η υπογεννητικότητα, η διαφορετικότητα. Μήπως όμως η άλλη όψη αυτού το νομίσματος είναι το ίδιο σκληρή, έντονη και γιγάντια όπως η φωτεινή του πλευρά;
Μπρος λοιπόν στο δικαίωμά μας να εκφράσουμε την άποψή μας, μήπως σταματήσαμε να φιλτράρουμε όσα λέμε με αποτέλεσμα να βγαίνει ένα κύμα μίσους και κακίας προς τον αποδέκτη; Μήπως τελικά μπρος σ’ ένα, τάχα μου δίκαιο, βγάζουμε ό,τι πιο σκοτεινό βρίσκεται μέσα μας, καταδικάζοντας αυτόματα κάποιον πρόσωπο; Θέλουμε πραγματικά να μετανιώσει για τις πράξεις του; Θέλουμε να ακούσουμε τη συγγνώμη του ή ευχαριστιόμαστε ουσιαστικά μόνο από τον αρνητισμό που ασκούμε πάνω του τη δεδομένη στιγμή;
Πολλά τα παραδείγματα ατόμων που δικαίως ή αδίκως έλαβαν κοινωνική οργή. Το αν άξιζε λοιπόν στην Ιωάννα Τούνη, τον Ελευθέριο Πετρούνια, τον Άρη Σερβετάλη και τον Τάσο Ξιαρχό η κοινωνική οργή που έλαβαν έγκειται στο πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας από εμάς το δίκαιο και το άδικο, το σωστό και το λάθος. Το δίκαιο και το άδικο βλέπεις, εκτός από τις ακραία θεσμικά δομημένες γραμμές τους, είναι κατά τ’ άλλα υποκειμενικά για τον καθένα από εμάς. Αυτόματα λοιπόν, αναλόγως της κατάστασης ενισχύουμε το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασής μας και των όσων υποστηρίζουμε με εκφράσεις τύπου «αυτό είναι το δίκαιο», «τόσος κόσμος συμφωνεί» κι « έτσι είναι το σωστό». Είναι όμως πάντα έτσι;
Μήπως επειδή μπορούμε να εκφράσουμε και να προωθήσουμε την άποψή μας επειδή μας ακολουθούν 300, 1000 ή και 10 χιλιάδες άτομα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και υπάρχει απήχηση, θεωρούμε ότι αυτόματα είναι και σωστή; Μήπως μέσα απ’ όλο αυτό σταματήσαμε να σκεφτόμαστε τον άνθρωπο στον οποίο έχουμε εξαπολύσει πυρά; Μήπως τελικά από συνάνθρωποι γινόμαστε μισάνθρωποι; Άλλωστε μήπως είσαι κι εσύ αλάνθαστος; Εσύ δεν έχεις αδικήσει, ή πει κάτι πάνω στην ένταση της στιγμής και το έχεις μετανιώσει; Έχουμε μήπως τελικά σταματήσει την αυτοκριτική κι ασκούμε μόνο κριτική; Μήπως το άφιλτρο χέιτ είναι ένα καθρέφτισμα από το άγχος, τη στεναχώρια, τη μοναξιά ή τον θυμό μας;
Αυτό συμβαίνει πολλές φορές στο στενό μας οικογενειακό περιβάλλον. Συνήθως στους κοντινότερους μας ανθρώπους, προβάλλουμε ό,τι προβληματίζει και βαραίνει την ψυχή μας, με αποτέλεσμα να τσακωνόμαστε ή να στεναχωρούμε τα δικά μας άτομα για δικά μας θέματα και μόνο. Αν γίνεται όμως μέσα σε μια σωστά δομημένη σχέση αγάπης, τότε εύκολα θα ξεπεραστεί. Πώς όμως μπορεί ένας τρίτος ν’ αντιμετωπίσει ένα κύμα θυμού κι έκρηξης; Σήμερα, που οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν το χόμπι μας, τον τρόπο ξεκούρασής μας, τον τρόπο αποχαύνωσης και διαλείμματός μας μήπως, λανθασμένα, τις θεωρούμε πλέον κι αυτές κομμάτι του «στενού οικογενειακού κύκλου μας»;
Αφού αποδεδειγμένα απομακρυνόμαστε ουσιαστικά από τους γύρω μας για να συνδεθούμε με ό,τι συμβαίνει ψηφιακά, μήπως υποσυνείδητα έχουμε αντικαταστήσει εσφαλμένα αυτό το μαξιλαράκι ασφαλείας με την «ασφάλεια» της ψηφιακής μας «παρουσίας»; Κρύβουμε ουσιαστικά την ταυτότητά μας πίσω από ένα προφίλ το οποίο απέκτησε κάθε δικαίωμα να βρίζει, να θυμώνει ακόμη και σε πολλές περιπτώσεις να εξευτελίζει ό,τι πέσει στην αντίληψή του και δεν είναι της αισθητικής του, αδιαφορώντας αν αυτό πληγώσει τον αποδέκτη και μπερδεύοντάς το με τις προσπάθειες που γίνονται για να βγουν στο φως όντως επιλήψιμες συμπεριφορές και νοοτροπίες. Θα το έκανες όμως αυτό έξω; Αν ο άνθρωπος αυτός βρισκόταν μπροστά σου δια ζώσης θα εκφραζόσουν με τον ίδιο τρόπο; Αν τον έβλεπες να πληγώνεται και να μετανιώνει ουσιαστικά, ή αν απλώς να διαφέρει, θα εκτόξευες άνετα την επόμενη κακία;
Τελικά όλη αυτή η ψηφιακή μας επικοινωνία και σύνδεση μας ενώνει ή μας χωρίζει ουσιαστικά;
*Το κείμενο αυτό ρητά ξεκαθαρίζει τη θέση του υπέρ των γενναίων προσπαθειών που γίνονται για να επέλθει ισότητα και δικαιοσύνη και σε καμία των περιπτώσεων δε θέλει να θίξει, ακυρώσει ή να προσβάλλει τα θύματα.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου