Έχω ένα γείτονα, που αφήνει τα φωτάκια στο μπαλκόνι αναμμένα όλο το 24ωρο, κάθε μέρα. Ξέρω τι θα σκεφτείτε. Έχει πολλά λεφτά για πέταμα γιατί, ως γνωστόν, το ρεύμα έχει εκτοξευτεί. Έχω ακόμα ένα γείτονα, που κάθε βράδυ βγαίνει με μια μεγάλη τσάντα σκουπιδιών, περπατά 3 τετράγωνα και φτάνει στον πλησιέστερό μας κάδο ανακύκλωσης. Γιατί αρνείται να κάνει το εύκολο και να τα πετάξει στον κάδο σκουπιδιών, που, παρεμπιπτόντως, είναι και σχεδόν δίπλα από την πολυκατοικία στην οποία μένει.
Κι αυτά είναι απλώς δυο παραδείγματα για τις εξελίξεις γύρω από την εξάντληση των πηγών ενέργειας, την υπερθέρμανση του πλανήτη κι όλο αυτό που λέγεται πια με δυο λέξεις «κλιματική αλλαγή». Και δεν αποτελεί, δυστυχώς, σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά μια απτή πραγματικότητα.
Πάρτε για παράδειγμα τους εαυτούς σας. Πόσο καιρό χρειαστήκατε τα χειμερινά σας ρούχα την περσινή χρονιά σε σχέση με πρόπερσι και σε σχέση με ακόμα παλιότερα χρόνια; Πόσες βραδιές είχατε πραγματικά λόγο να ανάψετε το τζάκι, εννοώ για να ζεσταθείτε όχι για να ψήσετε μπριζόλες. Μπορείτε, άραγε, να θυμηθείτε πότε ήταν η τελευταία χρονιά που χρειαστήκατε ανοιξιάτικα ή φθινοπωρινά ρούχα, που δεν περάσατε από τις μπότες στα πέδιλα από τη μια μέρα στην άλλη- μη σας πω από το πρωί στο βράδυ της ίδιας μέρας.
Η λειψυδρία, το λιώσιμο των πάγων, ο πλανήτης που ζεσταίνεται περισσότερο από ποτέ κι όλο και περισσότερο. Θέματα που, πλέον, είναι τόσο καθημερινά που θεωρούνται δεδομένα. Αυτό, ωστόσο, δεν αίρει τις συνέπειές τους τόσο στην ποιότητα της ζωής μας όσο και στην ψυχολογία μας. Και γίνομαι αμέσως πιο σαφής. Είναι αυτονόητο ότι η αύξηση των ρύπων, που φτάνει να δυσκολεύει ακόμα και την αναπνοή στις μητροπολιτικές μεγαλουπόλεις, η μείωση της τροφής σε παγκόσμιο επίπεδο που οδηγεί στην ασιτία όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι απότομες εναλλαγές θερμοκρασιών και συνθηκών, σαφώς επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα της ζωής μας. Κι αν διαβάζοντάς τα έτσι μαζεμένα και σκεπτόμενοι τις διαστάσεις όσων περιγράφονται, νιώσατε μια αναστάτωση και μια ταραχή, είναι ακριβώς αυτό που εννοούμε για τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στην ψυχολογία μας.
Φαίνεται ότι η όλο και συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων με ονοματεπώνυμο, οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, η επικείμενη εξαφάνιση ολόκληρων κρατιδίων, είναι ικανά να κάνουν τις σφύξεις μας να ανέβουν και την ανασφάλειά μας να χτυπήσει κόκκινο. Έρευνες, μάλιστα, αποδεικνύουν ότι η έκθεση ενός ατόμου σε καταστροφές λόγω καιρικών ή κλιματικών φαινομένων μπορεί να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη και μετατραυματικό στρες. Τα παιδιά, οι έγκυες, οι λεχώνες και τα άτομα με ψυχικές νόσους είναι πιο ευάλωτα. Η υπερβολική ενημέρωση και παρουσίαση, δε, των καταστροφών από τα ΜΜΕ εντείνουν αισθήματα άγχους και στρες. Η αύξηση της θερμοκρασίας, ειδικότερα, με τη σειρά της, συνδέεται με απορρύθμιση των ατόμων με ψυχική νόσο καθώς μεγάλο μέρος της αγωγής τους μειώνει τη θερμορυθμιστική ικανότητα του σώματός τους, με αποτέλεσμα να τους δημιουργείται δυσφορία αλλά ακόμα και να μπαίνουν σε κίνδυνο.
Αλλά και πέρα από μελέτες κι ερευνητές, αυτό που μπορεί καθένας εύκολα να επιβεβαιώσει είναι η πίεση, η ένταση, η αγωνία που βιώνει όταν βρίσκεται άμεσα ή έμμεσα αντιμέτωπος με ακραία καιρικά φαινόμενα. Θυμηθείτε πώς νιώσαμε μπροστά στις ανεξέλεγκτες φετινές φωτιές αλλά και στις, πιο πρόσφατες, πλημμύρες. Αυτό το αίσθημα του αβοήθητου και ανίσχυρου. Αυτός ο φόβος κι η αγωνία είναι που πυροδοτούν τις ορμόνες του στρες στον εγκέφαλο και δημιουργούν το έδαφος για να εμφανιστούν φοβίες. Είναι ο λόγος που μέσα και μετά από τόσο έντονα γεγονότα, ο ψυχισμός υφίσταται τόσο μεγάλο σοκ που πολλές φορές χρειάζεται ακόμα και να αναδομηθεί ή να δομηθεί εκ νέου.
Ακόμα και σε πιο καθημερινά θέματα, όμως, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει κι εμάς και την ψυχολογία μας. Αρκεί να αναλογιστούμε πόσες φορές ακούσαμε τους λάτρεις του καφέ να παραπονιούνται για την επικείμενη κατάργηση στο πλαστικό καλαμάκι. Κι αν σε κάποιον μπορεί να φαίνεται αστείο- ή ακόμα και ενοχλητικό που ασχολείται κανείς με το καλαμάκι ενώ οι πάγοι λιώνουν- οφείλουμε ν’ αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για δραστική αλλαγή σε μια από τις πιο συστηματικές κι εδραιωμένες καθημερινές συνήθειες για εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο. Κι αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να προκαλέσει εκνευρισμό και στρες.
Κι αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, το ότι δε θα φορέσουμε τις ωραίες μας demi-saison μπλούζες, μας κοστίζει και στη διάθεση και στην ψυχολογία. Ενώ κοστίζει και στην αγορά ειδών ένδυσης μειωμένη κατανάλωση και ανοίγει έναν κύκλο δύσκολο και συχνά φαύλο. Για να μην αναφέρω πόσο μας δυσκόλεψε αυτή η εν μία νυκτί μετάβαση από τα πλεκτά στα σορτσάκια, που έφερε στην επιφάνεια κατάλευκα ποδαράκια που δε θέλαμε ούτε να δούμε.
Πειστήκαμε θεωρώ μετά από όλα τα παραπάνω, και στη θεωρία αλλά και πιο βιωματικά για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην καθημερινότητα αλλά και στην ψυχολογία μας. Και τώρα τι κάνουμε; Ακόμα και αν η πρώτη αντίδραση είναι άγχος, στρες, αγωνία ακόμα και άρνηση ή απόσυρση -και πιθανά δικαίως σε πολλές περιπτώσεις- η λύση είναι άλλη. Δράση. Και πώς γίνεται αυτό; Πολυεπίπεδα και σε κάθε επίπεδο.
Καταρχάς ατομικά. Αντικαθιστούμε το πλαστικό μιας χρήσης με προϊόντα πολλαπλών χρήσεων, κλείνουμε τα φώτα όταν δεν τα χρησιμοποιούμε, δεν αφήνουμε συσκευές στην αναμονή, ανακυκλώνουμε και γενικώς, κάνουμε όλα εκείνα που έχουμε ακούσει πολλές φορές αλλά έχουμε βαρεθεί να κάνουμε περισσότερες. Την επόμενη φορά που θα βαρεθούμε να ξεχωρίσουμε τα προϊόντα που είναι για ανακύκλωση ας σκεφτούμε ότι οι Μαλδίβες και το Άμστερνταμ ή η Βενετία μπορεί να βυθιστούν πριν προλάβουμε να τα επισκεφτούμε. Ας κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να το αποφύγουμε. Κι αυτό και πολλά άλλα.
Πέρα από ατομικά, άλλωστε, μπορούμε να δράσουμε και πιο συλλογικά. Συμμετέχοντας σε δράσεις που προστατεύουν το περιβάλλον αλλά και σε καμπάνιες ευαισθητοποίησης. Εξάλλου, όσο περισσότεροι ξέρουμε και βοηθάμε τόσο πιο πιθανό είναι να πετύχουμε.
“The climate is changing. Why aren’t we?” Ευκαιρία είναι, τι λέτε;
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ελένη Καραχανίδη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
