Strange World: Η πρώτη ταινία της Disney μ' ανοιχτά γκέι πρωταγωνιστή

Η εκπροσώπηση στον κινηματογράφο της LGBTQ κοινότητας ήταν ανέκαθεν ένα δύσκολο εγχείρημα κι η Disney από νωρίς έδωσε το δικό της στίγμα κάνοντας τα ελάχιστα για την παρουσία των ομοφυλόφιλων στις ταινίες της. Από την Ούρσουλα στη «Μικρή Γοργόνα», μέχρι την Έλσα στο «Frozen» και τον Λούκα, παρουσίασαν κακούς με ομοφυλοφιλική συμπεριφορά, δευτερεύοντες χαρακτήρες να λένε ατάκες απλές οι οποίες ταυτόχρονα δήλωναν τον προσανατολισμό τους, ή βασικούς χαρακτήρες που φαίνονται υποκειμενικά ομοφυλόφιλοι αλλά δεν τον έχουν ακόμη δηλώσει.

Με αφορμή το νομοσχέδιο από τη Florida «Don’t say Gay», και τις αντιδράσεις που προκάλεσε αυτό τον προηγούμενο Μάρτιο, ο πρώην διευθύνοντας σύμβουλος Μπόμπ Τσάπεκ, με την απάντηση της εταιρείας  σε αυτό το νομοσχέδιο, η εταιρεία αποφάσισε να κυκλοφορήσει την ταινία «Παράξενος Κόσμος», όπου αδιαμφισβήτητα ο κεντρικός πρωταγωνιστής είναι ομοφυλόφιλος και για πρώτη φορά φαίνεται να υπάρχει μια σωστή και ολοκληρωμένη αξιόλογη εκπροσώπηση της κοινότητας των LGBTQ.

Ο Ίθαν, ο πρωταγωνιστής του «Παράξενου Κόσμου» είναι ο πρώτος γκέι έφηβος ήρωας της Disney. Η ταινία περιστρέφεται γύρω από τις περιπέτειες τριών γενεών εξερευνητών σε ένα ταξίδι στο κέντρο της γης με στόχο την ανεύρεση της αιτίας που ο φυτικός οργανισμός, ο οποίος προέρχεται από εκεί και αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για τον κόσμο, αρχίζει να καταστρέφεται. Ο παππούς Γιέγκερ είναι ένας εύσωμος αρρενωπός άντρας που λατρεύει να εξερευνά, να πολεμά τέρατα και να μπλέκει συνεχώς σε περιπέτειες. Ο γιος του, ο Σέρτσερ είναι ένας αγρότης και διανοούμενος που είναι υπερήφανος για το πόσο τρυφερός είναι προς τον έφηβο γιο του, τον Ίθαν ο οποίος δε θέλει να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Θέλει να χαράξει τον δικό του δρόμο. Ο Ίθαν δεν ασχολείται με τη γεωργία και όπως ο παππούς του, είναι γοητευμένος από τα θαύματα που μπορεί να προσφέρει η εξερεύνηση.

Μέσα από αυτές τις τρεις γενιές, η ταινία αντικατοπτρίζει το τρέχον ζήτημα που διαδραματίζεται σε όλο τον κόσμο, την ιδεολογική σύγκρουση δηλαδή των παλαιότερων και νεότερων γενεών για όλα τα ζητήματα, από τον τρόπο ομιλίας, μέχρι την κλιματική αλλαγή. Έτσι, όταν στην ταινία αποκαλύφθηκε ότι ο Ίθαν είναι ομοφυλόφιλος, οι περισσότεροι περίμεναν την αναπόφευκτη σύγκρουση των γενεών ωχ προς τη διαφορετικότητα. Όμως η ταινία ξεφεύγει από ένα τέτοιο μονοπάτι και στα μέσα της ταινίας, ο Ίθαν και ο παππούς του μοιράζονται μια σκηνή στην οποία ρωτάει τον εγγονό του αν έχει σχέση. Ο Ίθαν και ο Ντίαζο, ο σύντροφος του που προέρχεται από τη φάρμα του πατέρα του, δεν είναι ζευγάρι επίσημα αλλά η έλξη που έχουν μεταξύ τους είναι εμφανής. Αντί ο παππούς να κάνει τη στερεοτυπική ερώτηση: «Πώς τη λένε;», ρωτάει ενθουσιασμένος: «Ποιος είναι;». Και κάπως έτσι, η έμφυλη προσδοκία ότι ο σύντροφός του εγγονού του είναι κορίτσι έχει φύγει. Η ίδια η λέξη που ενσωματώθηκε έξυπνα στο σενάριο είναι ουδέτερη ως προς το φύλο. Όταν ο Ίθαν απαντά, ο παππούς του δε σοκάρεται όταν ανακαλύπτει ότι το αγόρι είναι γκέι. Δεν είναι θέμα. Και αυτό είναι σημαντικό γιατί η ομοφυλοφιλία του έφηβου πρωταγωνιστή της ταινίας δεν είναι σημείο πλοκής. Η ταινία δεν εκμεταλλεύεται την ταυτότητά του ως εργαλείο. Αντίθετα, ο «Παράξενος Κόσμος» αναγνωρίζει ότι οι γκέι έφηβοι μπορούν απλά να υπάρχουν στα μέσα και να μην αντιμετωπίζεται η ταυτότητά τους ως λόγος για μια διδακτική στιγμή.

Η προσπάθεια όμως της Disney να υπάρχουν χαρακτήρες ομοφυλόφιλοι στις ταινίες της δεν είναι πρώτη φορά που συμβαίνει μέσω του Ίθαν και του Παράξενου Κόσμου, αλλά πηγαίνει αρκετά χρόνια πίσω με κακούς ως επί των πλείστων ήρωες. Αυτή η τάση ήταν πιο εμφανής τη δεκαετία του ’90 με χαρακτήρες όπως η Ούρσουλα της «Μικρής Γοργόνας», του Σκαρ από τον «Βασιλιά των Λιονταριών» και του Τζαφάρ από τον «Αλαντίν».

Στη δεκαετία του 2010, οι ομοφυλόφιλοι χαρακτήρες έγιναν μέρος του κόσμου των ταινιών της Disney, με φαινομενικά ομόφυλα ζευγάρια να εμφανίζονται στο Toy Story 4 και στη «Ζωούπολη», ενώ στο «Ψάχνοντας την Ντόρι» είδαμε μια πρώτη υποψία ενός γκέι ζευγαριού και στο «Φύγαμε» τον πρώτο ανοιχτά γκέι χαρακτήρα (ασχέτως και αν στην ελληνική μεταγλώττιση το συγκεκριμένο ήθελε λίγο… φαντασία για να το καταλάβει κάποιος), μέχρι στιγμής όμως δεν υπήρχε κάποιος γκέι πρωταγωνιστής ή μια ιστορία όπου να περιστρέφεται γύρω από αυτόν.

Αναφορικά με τους κύριους χαρακτήρες, το κοινό έπρεπε να εισχωρήσει λίγο πιο βαθιά για χαρακτηριστικά που μεταφράζονται συνήθως ως ομοφυλοφιλικά σε μερικές περιπτώσεις, φτάνοντας ορισμένες φορές μερικοί θεατές στο συμπέρασμα ότι η Έλσα από το «Frozen», τα αγόρια του Luca και οι μαχόμενες νεαρές στην ταινία «Η Ράια και ο Τελευταίος Δράκος», έχουν ομοφυλοφιλικά χαρακτηριστικά . Βέβαια υπήρξε και ο αμήχανος ρόλος του Τζος Γκαντ (Λε Φου)  στην «Πεντάμορφη και το Τέρας» του 2017, όπου ο σκηνοθέτης Μπιλ Κόντον είχε δηλώσει ότι «θα έχει μια ωραία, αποκλειστικά γκέι στιγμή». Έτσι μεταφράστηκε σε μια σκηνή μερικών δευτερολέπτων όπου ο Λε Φου ο αστείος κολλητός του Γκαστόν του οποίου το όνομα κυριολεκτικά σημαίνει «ο ανόητος» στα γαλλικά, χόρευε για λίγο με έναν άλλον άντρα. Ουσιαστικά, Ένας δευτερεύων χαρακτήρας που επιβεβαιώθηκε ως ομοφυλόφιλος δεν ήταν ακριβώς τόσο πρωτοποριακός όσο θεωρούσε ο σκηνοθέτης.

Αυτή η μοναδική γκέι στιγμή, όπως παρουσιάστηκε είχε ως αποτέλεσμα τον χλευασμό από την κοινότητα, όπως ακριβώς δηλαδή συνέβη και με τη διαβεβαίωση πως θα παρουσιαζόταν στην ταινία Avengers: End Game το πρώτό ανοιχτά ομοφυλόφιλο ζευγάρι σε ταινία, που τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν ένας ανώνυμος χαρακτήρας σε μια ομάδα υποστήριξης, που τον ενσάρκωνε ο σκηνοθέτης Τζο Ρούσο. «Ήταν μια αστεία εκπροσώπηση, και ήρθε λίγο μετά την αποκάλυψη ότι η Disney είχε κόψει περιεχόμενο από τον Thor: Ragnarok που θα έκανε επίσημο ότι η Valkyrie, ο χαρακτήρας που υποδύεται η Τέσα Τόμσον, είναι bisexual. Μόλις το 2021 και στο Eternals πρόσφερε τελικά τον πρώτο ομοφυλόφιλο υπερήρωα με τον Φαιστό, τον οποίο υποδύθηκε ο Μπράιαν Ταϊρί Χένρι. Αλλά ακόμα και αν η Disney έκανε βήματα προόδου, το στούντιο δέχτηκε έντονη κριτική για την αρχική του έλλειψη δράσης απέναντι στο νομοσχέδιο «Don’t Say Gay» και για την αποκοπή περιεχομένου από τα έργα τους. Λόγω αυτής της αναστάτωσης, η Disney αποκατέστησε ένα φιλί στο Lightyear το οποίο είχε κοπεί από την ταινία πριν από την κυκλοφορία του. Ένα άλλο βήμα προς τα εμπρός ήρθε στο «Black Panther: Wakanda Forever», στο οποίο δύο μέλη της ομάδας γυναικείων πολεμιστών Dora Milaje αναγνωρίζονται τελικά ως εραστές. Και τώρα έρχεται ο Ίθαν.».

Όλο αυτό το πλαίσιο όμως άλλαξε το 2020 όταν η Disney και η Pixar κυκλοφόρησαν στο Disney+ το «Out», την πρώτη μικρού μήκους ταινία με πρωταγωνιστή έναν ανοιχτά γκέι χαρακτήρα. Η ιστορία μιλάει για τον Γκρεγκ ο οποίος θα μετακομίσει με το αγόρι του τον Μάνουελ. Το πρόβλημα είναι πως ο Γκρεγκ δεν έχει πει στους γονείς τους πως είναι γκέι, οι οποίοι φτάνουν στο σπίτι του για να τον βοηθήσουν. Με τη βοήθεια όμως των δυο νεραϊδο-κατοικίδιών, ενός σκύλου και μιας γάτας οι οποίοι έρχονται στο σπίτι του πάνω σε ένα ουράνιο τόξο (φυσικά), αλλάζουν τα σώματα του Γκρεγκ με τον σκύλο του τον Τζιμ. Καθώς τρέχει σαν τρελός στο νέο του σώμα για να κρύψει τα στοιχεία πως είναι γκέι από τους γονείς του, γρήγορα καταλαβαίνει πως δε χρειάζεται να κάνει τίποτα απολύτως.

Στις αρχές του  2019 η Pixar δημιούργησε το πρόγραμμα «SparkShorts», το οποίο έδινε τη δυνατότητα σε νέα στελέχη , να πειραματιστούν ελεύθερα, αναπτύσσοντας τις προσωπικές τους  ιδέες και γυρίζοντας ταινίες διαφορετικές και ανεξάρτητες από τις συνηθισμένες παραγωγές κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα μάλιστα, η Pixar παρουσίασε και τρεις ταινίες από νέους δημιουργούς.

Ο «Παράξενος Κόσμος» ανοίγει τον δρόμο προς μια σύγχρονη πορεία στις ιστορίες ομοφυλόφιλων, εκτός από την Disney, οι ιστορίες γκέι έφηβων έχουν ως κεντρικό τους άξονα συνήθως δραματικές και έντονες στιγμές , όπως το άγχος της δήλωσης του προσανατολισμού τους, την αποξένωση από τις οικογένειές τους, το να ζουν με τον αυξημένο κίνδυνο εγκλημάτων μίσους ή βίας ή το πώς να αντιμετωπίσουν την ομοφοβία, αφού η απειλή της συχνά υπάρχει έτοιμη να πνίξει κάθε υπόνοια μιας ήρεμης ζωής. Η LGBTQ κοινότητα έχει αρχίσει να ζητά εκπροσώπηση που δε θα παραλληλίζει την ομοφυλοφιλία με το τραύμα.

Ο Ίθαν είναι ομοφυλόφιλος, αλλά το ταξίδι του δε συνδέεται με αυτό τo αναγνωριστικό. Ερωτεύεται ένα αγόρι, ζει την όμορφη αγωνία του αγνού έρωτα και την αμηχανία όταν ο πατέρας του προσπαθεί να το παίξει ψύχραιμος μπροστά στους φίλους του. Ο Ίθαν μπορεί να πει στον παππού του για την αγάπη του βρίσκοντας υποστήριξη και συμβουλές. Η οικογένειά του τον αγαπά και τον αποδέχεται και τώρα πρέπει να τη στηρίξει ώστε να σώσουν μαζί τον κόσμο.

Τώρα πια η Disney υποστηρίζει έναν ιδεατό κόσμο, φιλικό προς τους ομοφυλόφιλους χωρίς εκείνοι να είναι κακοί. Και αυτό είναι ένα κατόρθωμα για να γίνει η αρχή της αποδοχής της LGBTQ κοινότητας.