Είναι πολύ δύσκολο να ορίσεις τις ταινίες Avant garde. Είναι γνωστές ως αλλόκοτες ή εξαιρετικά διαφοροποιημένες χωρίς ιδιαίτερη συνοχή στην ιστορία ενώ ο θεατής συνήθως μένει μπερδεμένος μετά την ολοκλήρωση της ταινίας. Οι περισσότερες ταινίες, αυτής της κατηγορίας όμως, είναι έντονες με εξαιρετική κινηματογράφηση. Σχεδόν όλες, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
-Είναι πειραματικές ταινίες με μικρό προϋπολογισμό, συνήθως από την τσέπη των κινηματογραφιστών
-Έχουν τυπικά μη γραμμική αφήγηση, που συνήθως λέγεται από την οπτική του κινηματογραφιστή χωρίς κανένα επιπλέον μήνυμα
-Έχουν συνειδητή χρήση μέσου για τη δημιουργία εκκεντρικών, ονειρικών σεκάνς
-Σέβονται την τέχνη, τον πολιτισμό και την πολιτική
Οι πρωτοποριακές ταινίες επιτρέπουν στους θεατές να αμφισβητήσουν τη σκέψη τους γι’ αυτό που βλέπουν. Δεν υπάρχει τυπικά κανένα συμβατικό σημείο στις ταινίες. Εξερευνούν ζητήματα χρόνου, χώρου, ονείρων, φαντασίας κι αντίληψης. Οι περισσότερες από τις ταινίες είναι καινοτόμες, εκκεντρικές, μοναδικές και μερικές, τρομακτικές. Πολλές από τις ταινίες είναι συγκλονιστικές, ανησυχητικές κι ακατάλληλες. Ο θεατής δε βλέπει απλώς μια ταινία, ζει μια εμπειρία που περιλαμβάνει σκέψη κι αντίληψη. Οι ταινίες Avant Garde προκαλούν στον θεατή μια ριζική ρήξη με την παράδοση. Εξερευνούν την επιφάνεια, την υφή, την απόχρωση, το φως και τις αντανακλάσεις.
Αυτό το είδος είναι γνωστό για τις μικρού μήκους ταινίες του, αλλά οι ταινίες μεγάλου μήκους γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς από την έναρξη των ταινιών avant-garde, τη δεκαετία του 1920. Οι ταινίες μεγάλου μήκους έχουν συνήθως τα ίδια χαρακτηριστικά με μια ταινία μικρού μήκους, αλλά τις περισσότερες φορές υπάρχει μια αφήγηση.
Θεωρείται, επίσης, ότι οι ταινίες avant-garde δημιουργήθηκαν κυρίως από ερασιτέχνες κινηματογραφιστές όπου με τις προσωπικές τους κάμερες βιντεοσκοπούσαν τις ιστορίες τους. Οι περισσότεροι είναι underground κι ανεξάρτητοι, έχουν ένα όραμα και θέλουν να βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά. Αξιοσημείωτοι σκηνοθέτες και ταινίες Avant-garde είναι το “Meshes in the afternoon” της Maya Deren, με στόχο ο θεατής να βιώσει μια σουρεαλιστική ονειρική κατάσταση. Ο Stan Brakhage’s είναι ένας πολύ γνωστός σκηνοθέτης avant-garde με τίτλους όπως Dog Star man και Window water baby move, μια έντονη ταινία μικρού μήκους με μεγάλη χρήση του μοντάζ και του φωτισμού. Ο Chris Marker, ο Luis Buñuel, ο Stanley Kubrick, ο Woody Allen, ο David Cronenberg, είναι επίσης άλλοι αξιόλογοι κινηματογραφιστές της avant-garde σκηνής.
Αν είσαι τολμηρός και θέλεις να εξερευνήσεις ένα διαφορετικό είδος του σινεμά, σου προτείνω ανεπιφύλακτα να βάλεις στη λίστα σου τις παρακάτω ταινίες:
The Phantom of Liberty
Σκηνοθεσία Luis Buñuel
1974, 104 min.
Κωμωδία, Δράμα, Avant-Garde
Mια παράλογη σειρά γεγονότων, όπου η πραγματικότητα εξαφανίζεται κι η αστική σύμβαση καταρρίπτεται. Με ένα κομψό σουαρέ με καλεσμένους να κάθονται σε λεκάνες τουαλέτας, μοναχούς που παίζουν πόκερ και χρησιμοποιούν θρησκευτικά μετάλλια ως μάρκες, ή αστυνομικούς που αναζητούν ένα χαμένο κορίτσι που είναι ακριβώς κάτω από τη μύτη τους.
Passion
Σκηνοθεσία Jean-Luc Godard
1982, 88 min.
Κωμωδία, Δράμα, Avant-Garde
Στη Γαλλία, για να γυρίσει ένα τηλεοπτικό πρότζεκτ, ένας σκηνοθέτης ονόματι Τζέρζι είναι υπερβολικός κι ανέμπνευστος. Ενώ βρίσκεται στα γυρίσματα της ταινίας του, ενδιαφέρεται για τον αγώνα μιας νεαρής εργάτριας στο εργοστάσιο, της Isabelle. Έχει απολυθεί από το αφεντικό της Μισέλ, ο οποίος δεν ενέκρινε τις συνδικαλιστικές της δραστηριότητες.
The limits of control
Σκηνοθεσία Jim Jarmusch
2009, 116 min.
Avant-Garde, εγκληματικoύ, μυστηρίου
Η ταινία διαδραματίζεται στα εντυπωσιακά και ποικίλα τοπία της σύγχρονης Ισπανίας. Ένας νομαδικός ξένος με αδιαπέραστο βλέμμα, φιλόσοφος κι ονειροπόλος ταυτόχρονα, είναι σε μια αποστολή κι οι ενδείξεις αποκαλύπτουν σιγά-σιγά ποιος είναι ο στόχος του. Με αραιή αλληλεπίδραση, ταξιδεύει σε όλη την Ισπανία και το ταξίδι του, παραδόξως επικεντρωμένο αν κι ονειρικό, τον ταξιδεύει όχι μόνο στην Ισπανία, αλλά και μέσα από τη δική του συνείδηση.
Συντάκτης: Αναστασία Ασωνίτη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
