Γιατί ο πόνος είναι μακράν πιο δυνατό συναίσθημα απ' τον έρωτα

Ο πόνος κι ο έρωτας είναι δυο πολύπλοκα και ισχυρά συναισθήματα του ανθρώπου και μπορεί να ποικίλουν σε ένταση κι αντίκτυπο ανάλογα με τις προσωπικές εμπειρίες του καθενός, τις συνθήκες που τα περιβάλλουν καθώς και πολιτιστικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στη σωματική και συναισθηματική ευημερία των ατόμων. Γι’ αυτό τον λόγο κι η σύγκρισή τους ως προς τη δύναμη ή την ένταση είναι δύσκολη. Παρ’ όλα αυτό όμως είναι σημαντικό να τις αναγνωρίζουμε.

Ο έρωτας έχει απασχολήσει είτε λίγο είτε πολύ κάθε άνθρωπο πάνω στον πλανήτη από αρχαιοτάτων χρόνων και θα συνεχίσει να απασχολεί όσο θα υπάρχει η ζωή. Έχει εξυμνηθεί, εξιδανικευτεί και πρωταγωνιστήσει σε αμέτρητες ταινίες, σε βιβλία, σε ποιήματα καθώς και σε έργα τέχνης. Στην αντίπερα όχθη του έρωτα βρίσκεται ο πόνος. Είναι εξίσου έντονο συναίσθημα καθώς και πολύπλοκο με σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή μας, χωρίς ωστόσο να είναι άμεσα συγκρίσιμα μεγέθη από άποψη δύναμης.

Ο πόνος κι ο έρωτας είναι θεμελιωδώς διαφορετικά συναισθήματα κι εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς. Ο πόνος είναι μια προστατευτική απόκριση σε σωματικό ή συναισθηματικό ερέθισμα. Ο μηχανισμός του πόνου που τίθεται σε λειτουργία σε επικίνδυνες καταστάσεις μας προστατεύει από το να πάθουμε περαιτέρω βλάβη στο σώμα μας. Ο εγκέφαλός μας είναι έτσι προγραμματισμένος, ώστε να δίνει μεγάλη προσοχή σε σήματα κινδύνου (που ενδέχεται να προκαλέσουν πόνο) και μέσω των νευροβιαδιβαστών του στέλνει τις κατάλληλες εντολές ώστε να μας προστατέψει, αφού πρωταρχικός του σκοπός είναι η επιβίωσή μας. Έτσι, ανάλογα με την περίσταση μπορεί να αντισταθεί, να παλέψει ή να παγώσει στο συναίσθημα του πόνου.

Ο έρωτας αντίθετα είναι ένα θετικό συναίσθημα που προάγει τον κοινωνικό δεσμό και τη σύνδεση. Μπορεί να είναι μια ισχυρή δύναμη στη ζωή μας, ώστε να μας «δώσει φτερά να πετάξουμε», να μας δώσει μια σημαντική ώθηση να κάνουμε ανιδιοτελείς ενέργειες γι’ ανθρώπους που νοιαζόμαστε και να αισθανθούμε βαθιά συναισθήματα ευτυχίας και πληρότητας. Επίσης ο έρωτας έχει και μια άλλη ιδιότητα αυτή της αναλγητικής δράσης, η οποία όμως έχει περάσει σχετικά απαρατήρητη. Μπορεί να δράσει ως ισχυρό αναλγητικό, εξίσου αποτελεσματικό με τα φάρμακα κατά του πόνου, όταν φυσικά δε μας κάνει να «πονάμε». Η νέα μελέτη, από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής και του Τμήματος Βιολογίας του πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, σε συνεργασία με ψυχολόγους του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (SUNY), η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS ONE, δείχνει ότι ο έρωτας καθιστά πιο υποφερτό τον σωματικό πόνο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι εν μέρει αυτό οφείλεται στο ότι ο έλεγχος του πόνου και το συναίσθημα του έρωτα εντοπίζονται στις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με την έρευνα, η ευφορία που προκαλεί το έντονο αίσθημα ενός νέου έρωτα, μπορεί να υπέρ-αντισταθμίσει τη δυσφορία του φυσικού πόνου, όταν π.χ. κάποιος αγγίζει κάτι που καίει. «Οι περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τον έντονο έρωτα, είναι οι ίδιες με αυτές που στοχεύουν τα φάρμακα για να μειώσουν τον πόνο», δήλωσε ο καθηγητής ψυχολογίας Άρθουρ Άρον του πολιτειακού πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο οποίος μελετά την επιστημονική φύση του έρωτα και της αγάπης, εδώ και 30 περίπου χρόνια. Επίσης προσθέτει ότι «η σκέψη του έρωτα ενεργοποιεί έντονα την περιοχή ανταμοιβής του εγκεφάλου, την ίδια περιοχή που ενεργοποιείται όταν κάποιος παίρνει κοκαΐνη ή όταν κερδίζει πολλά χρήματα». Δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες ιατρικές μελέτες, σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη, καταδεικνύουν περίτρανα ότι ο έρωτας με την ευρεία έννοια, είναι εξίσου σημαντικός, τόσο για την οργανική όσο και για την ψυχική μας υγεία, όπως είναι το νερό, η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση.

Τέλος είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ο πόνος κι ο έρωτας δεν είναι αμοιβαία αντικρουόμενα συναισθήματα. Οι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν και πόνο κι αγάπη ταυτόχρονα και το ένα συναίσθημα δε μειώνει απαραίτητα την επίδραση του άλλου. Όλα αυτά εμπεριέχονται στη ζωή και σου χτυπάνε την πόρτα τις περισσότερες φορές εκεί που δεν το περιμένεις. Έτσι είναι η ζωή! Να θυμάσαι όμως, ειδικά όταν βιώνεις το συναίσθημα του πόνου, ότι, όπως μας λέει ένα περσικό παραμύθι, «κι αυτό θα περάσει» κι αυτό ίσως είναι από τις πιο σοφές, αν και τόσο απλές, ανθρώπινες ρήσεις. «Κι αυτό θε περάσει», λοιπόν!