Χαρούλα Αλεξίου: Η φωνή που μας ταξίδεψε ως την άκρη του ουρανού της

Η Χαρίκλεια Ρουπάκα aka Χάρις Αλεξίου, είναι μια από τις πιο αγαπητές και σεβαστές ερμηνεύτριες της ελληνικής δισκογραφίας. Γεννημένη στη Θήβα το 1950, ξεκίνησε την καριέρα της στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και συνεργάστηκε με καταξιωμένους μουσικούς και συνθέτες όπως οι: Μάνος Λοΐζος, Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Σπανός, Μάνος Χατζιδάκις, Σταύρος Ξαρχάκος, Γιώργος Θεοφάνους, Νίκος Αντύπας κ.α.

Οι επιτυχίες της Χάρις Αλεξίου είναι αμέτρητες. Από το «Όταν πίνει μια γυναίκα» σε μουσική του Βασίλη Βασιλειάδη και στίχους του Πυθαγόρα (1970) και το «Θεός αν είναι» σε μουσική του Goran Bregovic και στίχους της Νικολακοπούλου Λίνας (1991 σε δεύτερη εκτέλεση), μέχρι το «Ένα φιλί» σε μουσική Rous και στίχους του Νίκου Μωραΐτη (2014), η μουσική της έχει συντροφεύσει γενιές ανθρώπων κι έχει συνδεθεί με σημαντικές στιγμές της ζωής τους. Η φωνή της είναι μοναδική, με συναισθηματική ένταση κι εκφραστικότητα που συγκινεί και συνεπαίρνει τον ακροατή σ’ ένα μαγικό μελωδικό ταξίδι. Με την πορεία της, έχει καταφέρει να διατηρήσει την αυθεντικότητα και την αξία της, ενώ έχει αποδείξει όλα αυτά τα χρόνια πόσα πολλά έχει προσφέρει στην ελληνική δικογραφία και το τραγούδι γενικότερα.

Στα πρώτα χρόνια της καριέρας της είχε αμφισβητηθεί από καταξιωμένο μουσικοσυνθέτη για τις φωνητικές της δυνατότητες, το άστρο της όμως δεν άργησε να λάμψει κι έκανε την πρώτη της ηχογράφηση σε δίσκο 45 στροφών τραγουδώντας το «Όταν πίνει μια γυναίκα». Κατά τη δεκαετία του 1970, η Χάρις Αλεξίου έκανε μια πρωτοποριακή εμφάνιση σε μπαρ στην Πλάκα, εισάγοντας ένα νέο στιλ μουσικής παράστασης που απέκλινε από την καθιερωμένη προσέγγιση των νυχτερινών μαγαζιών. Αυτό συνέπεσε με μια περίοδο αναβίωσης του ρεμπέτικου, που της επέτρεψε να επιδείξει την ευελιξία της στο τραγούδι με λαϊκά κι έντεχνα τραγούδια, καθώς και παραδοσιακό ρεμπέτικο. Συνεργάστηκε με μεγάλες καλλιτεχνικές προσωπικότητες της εποχής όπως οι: Γιώργος Νταλάρας, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Γιάννης Πάριος, ενώ παράλληλα οι συναυλίες της σε γήπεδα και θέατρα, με έργα αξιότιμων συνθετών, γνώρισαν τεράστια επιτυχία.

Τα πρώτα χρόνια της καριέρας της

Το πρώτο της προσωπικό άλμπουμ έρχεται το 1975 και περιλαμβάνει 12 λαϊκά τραγούδια, όπως είναι κι ο τίτλος του δίσκου. Από εκεί ξεχωρίζουμε τα τραγούδια «Όταν πίνει μια γυναίκα», «Δημητρούλα μου», «Ρόζα» και «Ελενίτσα». Έναν χρόνο αργότερα, ηχογραφεί το άλμπουμ «Λαϊκές Κυριακές» σε μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή κι από τον δίσκο αυτόν ξεχωρίζουμε τα κομμάτια: «Μάτια μου, μάτια μου», «Θα ‘ταν 12 του Μάρτη», «Χρόνια σαν βροχή» και «Τα σκούρα μάτια», ενώ από τον δίσκο Χάρις Αλεξίου 2, που κυκλοφορεί την ίδια χρονιά, ξεχωρίζουμε τα τραγούδια: «Η Γκαρσόνα», «Κίτρινη πόλη», «Ένα παλιό ζεϊμπέκικο» και «Πώς να σε λησμονήσω».

Το 1977 ηχογραφεί τον δίσκο «24+1 τραγούδια» που συμπεριλαμβάνονται πολλές και διαχρονικές επιτυχίες όπως τα: «Τι γλυκό να σ’ αγαπούν», «Όλες του κόσμου οι Κυριακές», «Ούζο όταν πιεις», «Μη χαράζεις», ενώ συμπεριλαμβάνεται και το «Οδός Αριστοτέλους» που είχε κυκλοφορήσει το 1974.

Η συνεργασία-σταθμός με τον Μάνο Λοΐζο

Το 1979 είναι μια συνεργασία-σταθμός για τη Χαρούλα Αλεξίου, καθώς συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον συνθέτη Μάνο Λοΐζο. Κυκλοφορεί τον προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Τα τραγούδια της Χαρούλας», ενώ στο εξώφυλλο του δίσκου εμφανίζεται μαζί του. Τα τραγούδια «Ο φαντάρος» και το «Όλα σε θυμίζουν» γνωρίζουν τεράστια απήχηση από το κοινό και γίνονται μεγάλες επιτυχίες και ο δίσκος αυτός αποτελεί ορόσημο για την πορεία της Χάρις Αλεξίου στην ελληνική μουσική σκηνή. Η συνεργασία αυτή γεννά και τον μεγάλο τους έρωτα.

1980 – 2000

Τη χρονιά του 1980 η Χαρούλα Αλεξίου συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Αντώνη Βαρδή και κυκλοφορεί το άλμπουμ «Ξημερώνει» που περιλαμβάνει έντεκα τραγούδια εκ των οποίων ξεχωρίζουμε το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου, ενώ ο νέος ήχος που φέρνει η Χάρις Αλεξίου στ’ αφτιά των ακροατών, ακούει στο κομμάτι «Φεύγω». Το «Φεύγω» είναι ένα διαχρονικό τραγούδι της Χάρις Αλεξίου σε μουσική και στίχους του Αντώνη Βαρδή και της ίδιας της Χαρούλας, ενώ το 1981 κυκλοφορεί τον δίσκο «Τα τραγούδια της χθεσινής ημέρας», που γνωρίζει τεράστια απήχηση.

Το άλμπουμ «Τα τραγούδια της γης μου» (1981) παρουσιάζει μια επιστροφή στις ρίζες της πατρίδας της, καθώς κι εκπληκτικές συνεργασίες με καταξιωμένους μουσικούς όπως ο Ιταλός Πάολο Κόντε κι ο Κώστας Χατζής. Δουλεύοντας δίπλα στον Μάνο Χατζιδάκι, δημιουργήθηκε ένας πραγματικά αξιόλογος δίσκος, που σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή στην καριέρα της Χάρις Αλεξίου. Ανάμεσα στα πολλά αξέχαστα κομμάτια αυτού του άλμπουμ είναι τα «Πόλη Τουρκεμένη», «Αν πεθάνει μια αγάπη» και «Η μπαλάντα της Ιφιγένειας»- ένα αυτοβιογραφικό τραγούδι που έγραψε η ίδια η Αλεξίου. Ακολούθησαν τα άλμπουμ: «Η ζωή μου κύκλους κάνει» (1982), «Τα τσίλικα» (1983), «Εμφύλιος έρωτας» (1984), «Η αγάπη είναι ζάλη» (1986), «A Paris» (1986), «Η Χάρις Αλεξίου σε απρόβλεπτα τραγούδια» (1987), «Η νύχτα θέλει έρωτα» (1988), ενώ το 1990 κυκλοφορεί τον δίσκο «Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια» σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου και στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1992 ο ήχος που έφερε ο Νίκος Αντύπας κι οι στίχοι της Λίνας Νικολακοπούλου απ’ το μέλλον, ήταν αρκετά για να εκτοξεύσουν την Χάρις Αλεξίου δισκογραφικά στην κορυφή, όταν κυκλοφόρησε το άλμπουμ με τίτλο «Δι’ Ευχών» σε μουσική του Νίκου Αντύπα και στίχους κυρίως της Λίνας Νικολακοπούλου. Αυτό το άλμπουμ σηματοδότησε μια νέα εποχή στο μουσικό ταξίδι της Χάρις Αλεξίου, που χαρακτηρίζεται από ένα μείγμα ροκ, καλλιτεχνικών κι έθνικ επιρροών. Το Δι’ ευχών ξεπέρασε τις μισό εκατομμύριο πωλήσεις, ενώ έλαβε εντυπωσιακούς επαίνους και κριτικές, αποτελώντας ένα από τα πιο αγαπημένα μουσικά έργα στην καριέρα της Αλεξίου. Ακολούθησαν τα άλμπουμ «Οι μπαλάντες της Χαρούλας» (1993), «Ει» (1994), «Τα λαϊκά της Χαρούλας» (1994).

Ένα άλλο σημαντικό ορόσημο της δεκαετίας ήταν η κυκλοφορία του άλμπουμ «Οδός Νεφέλης ’88», όπου η Χαρούλα Αλεξίου έδειξε το ταλέντο της κι ως συνθέτρια, έχοντας γράψει τη μουσική και τους στίχους για δέκα από τα δώδεκα κομμάτια, συμπεριλαμβανομένων των ξεχωριστών: «Το Μινοράκι», «Οι φίλοι» και «Άνθρωπος του κάβου». Αυτά τα τραγούδια, μαζί με άλλα, συνόδευσαν την Αλεξίου στην μαμούθ περιοδεία της στα χρόνια που ακολούθησαν. Ζωντανές ηχογραφήσεις των εμφανίσεών της κυκλοφόρησαν και σε CD. Η δεκαετία έκλεισε μ’ ένα άλλο άλμπουμ με τραγούδια της Αλεξίου, με τίτλο «Το παιχνίδι της αγάπης» το οποίο, παρά το γεγονός ότι είχε τα ξεχωριστά κομμάτια όπως τα: «Οι δικοί μου ξένοι» και «Δωσ’ μου μια μέρα», δε σημείωσε την ίδια εμπορική επιτυχία όπως οι προηγούμενοι δίσκοι.

2000-2020

Το 2000 ανοίγει για τη Χαρούλα Αλεξίου ένα άλλο ύφος στην ελληνική δισκογραφία. Κυκλοφορούν τα άλμπουμ «Ψίθυροι» και «Παράξενο φως», ενώ η χρονιά του 2003 είναι ένας ακόμη σταθμός στην καριέρα της. Κυκλοφορεί ο διπλά πλατινένιος δίσκος με τίτλο «Ως την άκρη τ’ ουρανού σου», όπου σαρώνει τα μουσικά βραβεία «Αρίων» της τότε εποχής, μιας εποχής που η Χαρούλα συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον καταξιωμένο συνθέτη Γιώργο Θεοφάνους που της χαρίζει δύο μεγάλες επιτυχίες: «Τα καλύτερα θα ‘ρθουν» και «Κύμα». Όπως έχει διηγηθεί κι ο ίδιος ο Θεοφάνους για τη συνεργασία του με την Χάρις Αλεξίου μέσα απ’ την εκπομπή του: «Πάντα μέσα στο κεφάλι μου γύριζε και γυρνάει η φράση που λέει ότι «τα καλύτερα θα ‘ρθουν» γιατί είναι αυτά που έχω ονειρευτεί. Δεν έχουν γίνει ακόμη, οπότε πάντα σκέφτομαι θετικά, τα ωραία που θα έρθουν κι όχι τα άσχημα που θα τα χαλάσουν. Όταν έγραψα αυτό το τραγούδι ήταν το πρώτο που πήγα στη Χαρούλα Αλεξίου. Για να φτάσω στη Χαρούλα, υπήρξε κι ένα τηλεφώνημά της: «Γεια σου Γιώργο, είμαι η Χαρούλα Αλεξίου». Λέω, «Καλά ποιος μου κάνει πλάκα τώρα πρωί-πρωί;». Βρέθηκα σε λίγες μέρες να κάθομαι στο απέναντι σκαμπό. Τότε ήταν που ζήτησε από μένα, τον δημιουργό, να της τραγουδήσω αυτό που της είχα γράψει.»

Το 2004 κυκλοφορεί ο δίσκος «Ανθολόγιο», που περιλαμβάνει σαράντα συνολικά τραγούδια απ’ την πορεία της Χάρις Αλεξίου, ένας δίσκος που γίνεται πλατινένιος, ενώ το 2005 κυκλοφορεί το άλμπουμ «Η Αλεξίου τραγουδάει Χατζή». Το 2006 κυκλοφορεί το άλμπουμ «Βύσσινο και νεράντζι» όπου συμπεριλαμβάνονται 14 νέα τραγούδια, ενώ το 2007 κυκλοφορεί το άλμπουμ «Δρόμοι». Ακολουθούν οι δίσκοι: «Η αγάπη θα σε βρει όπου και να ‘σαι» (2009), «Η τρίπλα» (2012), ενώ το 2014 κυκλοφορεί το άλμπουμ «Τα όνειρα γίνονται πάλι». Το 2020 κυκλοφορεί ο τελευταίος δίσκος της Χαρούλας Αλεξίου, λίγο πριν δηλώσει ότι αποσύρεται για πάντα από το τραγούδι, διότι η φωνή της δεν υπάκουγε πια. Κυκλοφόρησε όμως δύο σημαντικές κυκλοφορίες: μια επανεκτέλεση με τους Onirama στη διασκευή «Ξημερώνει» και μια συνεργασία με την Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο «Πώς ν’ αγαπώ».

Όπως δήλωσε πρόσφατα η Χάρις Αλεξίου σε συνέντευξή της, η απώλεια της φωνής της ήταν ένα τραγικό γεγονός για εκείνη και το διαχειρίστηκε σαν πένθος, ενώ η συμμετοχή της ως ηθοποιός στην επιτυχημένη σειρά «Maestro» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, έλαβε διθυραμβικές κριτικές από τηλεκριτικούς και συναδέλφους της. Φέτος πρωταγωνιστεί στη θεατρική παράσταση «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» του Νίκου Καραθάνου, ενώ περιμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία τη συμμετοχή της στον δεύτερο κύκλο του «Maestro», μιας κι ο ίδιος ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης, έχει επιβεβαιώσει τη συνεργασία τους για δεύτερη χρονιά μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο instagram.

Αντί επιλόγου: Η Χάρις Αλεξίου δεν είναι μια ερμηνεύτρια απλών επιτυχιών. Είναι η ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας συνδεδεμένη με το συναίσθημα μιας άλλης εποχής και συνεχίζει να εντυπωσιάζει το κοινό της με την ερμηνευτική της ικανότητα και τον επαγγελματισμό της, παρ’ όλο που δεν τραγουδάει πια. Αν κι έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε που δήλωσε ότι αποσύρεται απ’ το τραγούδι, τα κομμάτια που έχει αφήσει ως παρακαταθήκη, συνεχίζουν να συναρπάζουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και το τραγούδι «Προσευχή» που ακούγεται ξανά σε μια εμβληματική σκηνή από τη σειρά «Maestro». Κι όντως, αν κάτι μας έδωσε η Χαρούλα Αλεξίου, ήταν ένα όνειρο για να κρατηθούμε.