Η μετανάστευση είναι μια απόφαση που μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή κάποιου για πάντα. Το ν’ αφήσεις πίσω τα πάντα και τους πάντες, για να ξεκινήσεις μια νέα ζωή σε μια ξένη χώρα, μόνο εύκολο δεν είναι, καθώς απαιτεί θάρρος κι αποφασιστικότητα. Δεν είναι φυσικά κάποιο νέο φαινόμενο, υπήρχε πριν πολλά χρόνια και θα συνεχίζει να υπάρχει για πολλά ακόμη. Ωστόσο εκείνος που ετοιμάζεται να κάνει το βήμα, αισθάνεται πάντα κάτι εντελώς προσωπικό κι απόλυτα δικό του.
Μπορεί να υπάρχει μια αίσθηση απώλειας ή θλίψης όταν αφήνεις πίσω την οικογένεια και τους φίλους σου, καθώς και μια αίσθηση άγχους για το τι θα βρεθεί μπροστά σου. Πρέπει να προσαρμοστείς σε νέα πολιτιστικά, γλωσσικά και κοινωνικά πρότυπα και να ξεπεράσεις, τα εμπόδια των διακρίσεων, των προκαταλήψεων και της ξενοφοβίας. Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο να διατηρήσεις σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους που έχουν μείνει πίσω. Η αίσθηση της απομόνωσης και της μοναξιάς που έρχεται συχνά με τη μετανάστευση, μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Ωστόσο, πολλοί μετανάστες διαπιστώνουν ότι οι ανταμοιβές και τ’ αποτελέσματα του να ξεκινήσουν από την αρχή σε μια νέα χώρα, είναι αρκετές κι αξίζει την προσπάθεια.
Οι λόγοι πίσω από τη μετανάστευση είναι συχνά περίπλοκοι και ποικίλοι· κυμαίνονται από οικονομικές ευκαιρίες έως πολιτική αστάθεια, από οικογενειακή επανένωση έως προσωπικές φιλοδοξίες. Κι όποιοι κι αν είναι, περιλαμβάνουν σημαντικές θυσίες, προκλήσεις κι ανταμοιβές. Στο επίκεντρο, βρίσκεται η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή, για ένα καλύτερο αύριο, για εμάς και για την οικογένειά μας- αν υπάρχει φυσικά. Στα πρακτικά ζητήματα, αφήνοντας πίσω τα γνώριμα, σημαντικό στοιχείο για όποιον σκέφτεται τη μετανάστευση είναι το κόστος ζωής στη νέα του τοποθεσία. Το κόστος στέγασης, τα έξοδα μεταφοράς και το κόστος των καθημερινών αντικειμένων μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από τη μια τοποθεσία στην άλλη. Είναι σημαντικό να κάνετε έρευνα και να κάνετε προϋπολογισμό γι’ αυτά τα έξοδα προκειμένου ν’ αποφύγετε τυχόν λάθος αποφάσεις.
Ο πιο συνηθισμένος λόγος που αποφασίζει κάποιος να μεταναστεύσει είναι, τα χρήματα κι οι οικονομικές ευκαιρίες. Η υπόσχεση για υψηλότερους μισθούς και για ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο μπορεί να είναι ένα ισχυρό κίνητρο για να εγκαταλείψει κάποιος την πατρίδα του, ειδικά αν η τοπική οικονομία είναι αδύναμη ή ασταθής, μπορεί επίσης να είναι απλώς θέμα επιβίωσης, καθώς οι κίνδυνοι παραμονής στη χώρα τους, να είναι μεγαλύτεροι. Ίσως να ζουν στη φτώχεια ή ν’ αντιμετωπίζουν ανεργία και βλέπουν τη μετανάστευση ως τον μόνο τρόπο για να βελτιώσουν τις οικονομικές τους προοπτικές. Η πολιτική αστάθεια είναι επίσης σημαντική κινητήρια δύναμη της μετανάστευσης. Σε χώρες όπου υπάρχει πολιτική αναταραχή, εμφύλιος πόλεμος ή παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ότι κινδυνεύει η ασφάλειά τους και να’αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους. Αυτό συμβαίνει συχνά με τους πρόσφυγες, οι οποίοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω πολέμου ή διώξεων.
Δεν είναι μόνο ένα σωματικό ταξίδι, αλλά και ψυχολογικό, που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία και την ευημερία ατόμων κι οικογενειών. Η ψυχολογική πτυχή της μετανάστευσης είναι ο φόβος των διακρίσεων και των προκαταλήψεων. Κι αν αυτός επιβεβαιωθεί, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα άγχους, φόβου κι ανασφάλειας, αλλά και σε απροθυμία αλληλεπίδρασης με άλλους, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω τα συναισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς. Εδώ, δεν πρέπει να παραλείψουμε και τον παράγοντα, παιδιά, αν υπάρχουν φυσικά. Έτσι λοιπόν, τα παιδιά που μεταναστεύουν σε μια νέα χώρα μπορεί να βιώσουν σημαντικό στρες κι άγχος. Μπορεί να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε μια νέα γλώσσα, σ’ έναν καινούργιο πολιτισμό και σ’ ένα διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς, δυσκολία στο σχολείο κι άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, πολλοί μετανάστες διαπιστώνουν ότι τα οφέλη της μετανάστευσης υπερτερούν κατά πολύ των δυσκολιών. Για όσους είναι σε θέση να ενσωματωθούν με επιτυχία στη νέα τους κοινωνία, υπάρχουν ευκαιρίες για εκπαίδευση, απασχόληση κι υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Επιπλέον, πολλοί μετανάστες είναι σε θέση να διατηρήσουν ισχυρούς δεσμούς με τις χώρες καταγωγής τους, διατηρώντας την πολιτιστική τους ταυτότητα και βοηθώντας να στηρίξουν τις οικογένειές τους από μακριά. Μπορεί να διαπιστώσουν ότι είναι σε θέση ν’ αποκτήσουν υψηλότερο εισόδημα, πρόσβαση σε καλύτερη υγειονομική περίθαλψη ή εκπαίδευση και να απολαμβάνουν μεγαλύτερη πολιτική ελευθερία. Πολλοί αναφέρουν επίσης ότι αισθάνονται υπερηφάνεια κι ολοκλήρωση στην οικοδόμηση μιας νέας ζωής για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Η εμπειρία της μετανάστευσης μπορεί επίσης να φέρει τις οικογένειες πιο κοντά, καθώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της προσαρμογής σε μια νέα χώρα.
Συμπερασματικά, η απόφαση για μετανάστευση δεν είναι εύκολη, αλλά για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, είναι ένα απαραίτητο βήμα προς μια καλύτερη ζωή. Είτε οδηγούμενοι από πολιτικές συγκρούσεις, οικονομικές δυσκολίες ή επιθυμία για νέες ευκαιρίες, αυτοί οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι ν’ αφήσουν πίσω ό,τι γνωρίζουν κι αγαπούν προκειμένου να επιδιώξουν ένα καλύτερο μέλλον. Κι αυτό είναι γενναίο, το λιγότερο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου