Από τις πρώτες μέρες του κινηματογράφου, οι κινηματογραφιστές γοητεύτηκαν με την ιδέα της αποτύπωσης της πραγματικότητας στην οθόνη. Ενώ κάποιοι επιδίωξαν το θέαμα και τη λάμψη της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, άλλοι προσπάθησαν να εξερευνήσουν την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων, χρησιμοποιώντας τον κινηματογράφο ως μέσο για να πουν ιστορίες που αντικατοπτρίζουν τον κόσμο γύρω μας. Με τα χρόνια, ο ρεαλισμός στον κινηματογράφο εξελίχθηκε κι έγινε πιο εμφανής, χάρη στη δουλειά των κινηματογραφιστών που προσπαθούν να δημιουργήσουν αυθεντικές, αξέχαστες ιστορίες.
Αυτό το άρθρο θα βουτήξει βαθύτερα στην ιστορία του ρεαλισμού στον κινηματογράφο, στα βασικά χαρακτηριστικά του και στους τρόπους με τους οποίους συνεχίζει να εμπνέει τους κινηματογραφιστές σήμερα, καθώς επίσης για τον κινηματογράφο είναι ένα στυλ ή μια προσέγγιση κινηματογραφικής δημιουργίας που στοχεύει στην απεικόνιση γεγονότων, χαρακτήρων και σκηνικών με όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικό τρόπο. Συχνά εστιάζει στην καθημερινή ζωή, σε κοινωνικά ζητήματα και στις καθημερινές λεπτομέρειες της ανθρώπινης ύπαρξης, καθώς και στην απόρριψη της τεχνητότητας και της θεατρικότητας υπέρ του νατουραλισμού και της αυθεντικότητας.
Οι ρεαλιστικές ταινίες συνήθως χρησιμοποιούν μια προσέγγιση που μοιάζει με ντοκιμαντέρ στην αφήγηση, δίνοντας έμφαση σε μια λιτή και διακριτική τεχνική κινηματογραφικής δημιουργίας που επιδιώκει ν’ αποτυπώσει τη διάθεση, τον τόνο και την ατμόσφαιρα μιας δεδομένης εποχής και τόπου. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μεγάλες λήψεις, φυσικό φωτισμό, φωτογραφική μηχανή χειρός κι αυτοσχέδιους διαλόγους. Ο ρεαλισμός στον κινηματογράφο έχει τις ρίζες του σε κινήματα των αρχών του 20ου αιώνα, όπως ο ιταλικός νεορεαλισμός, ο οποίος προσπάθησε ν’ απεικονίσει τις πραγματικότητες της μεταπολεμικής Ιταλίας με ειλικρίνεια και συμπόνια και το γαλλικό Νέο Κύμα, το οποίο απέρριψε την παραδοσιακή κινηματογραφική παραγωγή σε στιλ Χόλιγουντ, υπέρ ενός πιο άμεσου και αυθόρμητου στυλ. Η ρεαλιστική κινηματογραφική παραγωγή συνέχισε να εξελίσσεται και να επηρεάζει τον σύγχρονο κινηματογράφο, με σκηνοθέτες όπως οι αδερφοί Dardenne, Ken Loach και Kelly Reichardt, γνωστοί για τη νατουραλιστική και κοινωνικά συνειδητή προσέγγισή τους στη δημιουργία ταινιών.
Παρακάτω σας προτείνω μερικές ρεαλιστικές ταινίες:
1. The Bicycle Thieves (1948) σε σκηνοθεσία Vittorio De Sica: Μια νεορεαλιστική ταινία που απεικονίζει τον αγώνα ενός άνεργου και του γιου του να βρουν ένα κλεμμένο ποδήλατο, το οποίο χρειάζεται για τη δουλειά του.
2. Kes (1969) σε σκηνοθεσία Ken Loach: Μια ταινία χαρακτηριστικό δείγμα ρεαλισμού, για ένα νεαρό αγόρι από μια εργατική οικογένεια που εκπαιδεύει ένα γεράκι για να ξεφύγει από τη ζοφερή του πραγματικότητα.
3. A Separation (2011) σε σκηνοθεσία Asghar Farhadi: Μια ρεαλιστική ταινία που παρέχει μια συναρπαστική εικόνα της ιρανικής κοινωνίας και των περίπλοκων σχέσεων μεταξύ διαφόρων κοινωνικο-οικονομικών ομάδων.
4. The 400 Blows (1954) σε σκηνοθεσία Francois Truffaut: Αυτή η γαλλική ταινία new wave αφηγείται την ενηλικίωση ενός αγοριού μέσα σε μια δυσλειτουργική οικογένεια στο Παρίσι τη δεκαετία του 1950.
5. City of God (2002) σε σκηνοθεσία Fernando Meirelles: Αυτή η βραζιλιάνικη ταινία απεικονίζει τις ζωές περιθωριοποιημένων νέων που ζουν σε μια επικίνδυνη γειτονιά στο Ρίο ντε Τζανέιρο, προσφέροντας μια έντονη ματιά στη φτώχεια και την εγκληματικότητα στην πόλη.
6. Boyhood (2014) σε σκηνοθεσία Richard Linklater: Αυτό το αναγνωρισμένο δράμα παρακολουθεί τη ζωή ενός νεαρού αγοριού και της οικογένειάς του κατά τη διάρκεια 12 ετών, προσφέροντας μια ρεαλιστική απεικόνιση του τρόπου με τον οποίο τα άτομα μεγαλώνουν και αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.
7. Roma (2018) σε σκηνοθεσία Alfonso Cuaron: Με φόντο την Πόλη του Μεξικού της δεκαετίας του 1970, αυτή η ταινία εστιάζει στη ζωή μιας οικιακής βοηθού, τονίζοντας τις εντάσεις και τις κοινωνικές διαφορές που υπάρχουν στη σύγχρονη μεξικανική κοινωνία.
8. The Florida Project (2017) σε σκηνοθεσία Sean Baker: Αυτή η ταινία εξερευνά τις ζωές φτωχών οικογενειών που ζουν σε ένα μοτέλ στο Ορλάντο, απεικονίζοντας τους αγώνες μικρών παιδιών να πορευτούν στη ζωή στη φτώχεια.
9. La Haine (1995) σε σκηνοθεσία Mathieu Kassovitz: Αυτή η γαλλική ταινία απεικονίζει τις ζωές τριών νεαρών ανδρών που ζουν σε ένα μέρος που πλήττεται από τη φτώχεια στα περίχωρα του Παρισιού, τονίζοντας θέματα αστυνομικής βίας και κοινωνικής ανισότητας.
10. Το μπλε είναι το πιο ζεστό χρώμα (2013) σε σκηνοθεσία Abdellatif Kechiche: Αυτό το γαλλικό δράμα ακολουθεί τη σχέση μεταξύ δύο νεαρών γυναικών, παρέχοντας μια οικεία και ρεαλιστική απεικόνιση της αγάπης και της σεξουαλικότητας.
Συντάκτης: Αναστασία Ασωνίτη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
